موعظه پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: موعظه، جهاد،هدایت، تبلیغ.
پرسش: آیا پیامبر اسلام همیشه در حال موعظه بودند، یا مانند جهادگران، سخت‌کوش و جدی بودند؟
پاسخ: پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ـ در هرحالی‌که بودند با
مؤمنین چه در میدان‌های جنگ و چه درحالیکه در مسجد، مؤمنین گرداگرد او می‌نشستند و از آن حضرت درباره مسائل مختلف سؤال می‌کردند و چه درحالیکه حضرت رسماً آنها را موعظه و پند و نصیحت می‌نمود، در هر یک از این حالات بنا بر
شهادت قرآن و سیره نبوی پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ـ درهرحال به هدایت و تبلیغ و
تبشیر و
انذار مردم مشغول بود و در هر میدانی از تمامی
مسلمانان پیش‌قدم بود و آنها از وی تأسی می‌جستند.
در سیره آن حضرت می‌بینیم که حضرتش در اکثر جنگ‌ها حاضر بود و فرماندهی و مسئولیت
جنگ و ترسیم
نقشه عملیات جنگی و تعیین
مواضع دفاعی و
فرماندها ن، دسته‌ها و گروه‌ها با حضرت بود و کیفیت حرکت و آرایش
سپاه و غیره توسط خودش مشخص می‌شد؛ اگرچه حضرت به‌خاطر
احترام به مسلمانان با آنها نیز
مشورت می‌کرد و گاهی نظر آنها را تأیید می‌نمود و عملی می‌فرمود و تصمیم نهایی در تمام کارها در اختیار حضرت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ـ بود. از طرفی آن حضرت در هرجا فرصت می‌شد و در هرجا زمینه فراهم بود، مسلمانان را موعظه می‌فرمود و از مسائل مختلف آگاه می‌ساخت و این دو وظیفه هیچ تضادی در وجود شریف آن حضرت به وجود نمی‌آورد و حضرت با جان و دل برای هدایت مؤمنین ایثارگری می‌نمود؛ همان‌طوری که در قرآن مکرراً از دلسوزی و
شفقت پیامبری و مهربانیش نسبت به مؤمنین سخن به میان آمده و مورد
تحسین واقع شده است: «طه ما اَنْزَلْنا هذا القرآن لِتَشْقی»
و در آیه دیگر خداوند از مهربانی رسول ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم ـ نسبت به مؤمنین چنین یاد می‌کند: «لَقد جائکم رَسُولٌ مِنْ اَنْفِسکُمْ عزیزُ علیه ما عَنِتُمْ حریصٌ علیکم بالمؤمنین رئوفٌ رحیمٌ».
پس می‌توان گفت حضرت پیامبر هم مانند جهادگران سخت‌کوش و بلکه به مراتب بیشتر از آنها جدی بودند و هم اینکه در هر فرصتی از موعظه و هدایت کوتاهی نمی‌فرمود؛ بلکه بیشتر از وظیفه‌ای که داشت و آن
ابلاغ وحی بود، برای مؤمنین موعظه می‌نمود و تنها در یک‌جا ننشسته بود و اکتفا به موعظه و پندواندرز بنماید؛ بلکه حضرت تشکیل حکومت داد و
سفرا و مبلغ به کشورهای مجاور و بزرگ دنیا فرستاد و آنها را به
اسلام دعوت کرد و نیروی
دفاعی و
نظامی داشت و به تمام امور
سیاسی و
اجتماعی مردم رسیدگی وانمود و تمام وظایفی که به یک
حاکم مربوط می‌شود در اداره
جامعه انجام می‌داد و بیشتر از همه دلسوزی و مهربانی به مردم داشت و از
ارشاد و هدایت هرگز ذره‌ای کوتاهی نورزید؛ به‌طوری که خداوند متعال از شدت دلسوزی پیامبر نسبت به مؤمنین و اصرار آن حضرت به نجات مردم بارها در قرآن یادآوری می‌کند، و این‌طور نبود که پیامبر در یک گوشه‌ای بنشیند و به‌ترتیب
نزول قرآن به آنها موعظه نماید و بر سر منبر فقط برای آنها پندواندرز بگوید، بلکه پیامبر اسلام در هر زمینه‌ای فعال‌تر از آن بود که قابل تصور باشد و آن حضرت برای هدایت مردم لحظه‌ای آرام و قرار نداشت. «و ما ارسلناک اِلاّ رحمةً للعالمین»
اگر پيامبر موعظه‌اى براى مردم مى‌نمود، فرقى نداشت كه در چه حالى باشد، در مسجد باشد يا در ميدان جنگ در صورت نياز و لزوم در جمع
اصحاب يا براى احدى از اصحاب موعظه‌اى مناسب حال و مقام مى‌فرمود. و از جنگ و جهاد نيز هرگز كوتاهى نمى‌كرد.
ازاين‌روی پيامبر اكرم(ص) علاوه بر مواعظ كارآمد و بسيار مؤثر و سازنده كه در مدت ۲۳ سال توانست اساس تمدن درخشان اسلامی را پايه‌گذاری كند، مسائل محوری ذيل را انجام می‌داد:
۱.
تعلیم و
تربیت و آموزش تمام
احکام اسلام به مردم؛
۲. تشكيل حكومت در
مدینه به‌حسب ضرورت و نياز جامعه آن روز به‌گونه‌ای كه می‌توان از آن در تشكيل
حکومت بسيار گسترده الگو گرفت؛
۳. فرماندهی نيروهای نظامی و تعيين فرماندهان نظامی و انتخاب جانشين برای خود هنگام خروج از مدينه؛
۴. تصميم‌گيری درباره روابط داخلی و خارجی حكومت اسلامی؛
۵.
قضاوت در امور مختلف و تعيين
قاضی و فرماندار و استاندار به مناطق مختلف و اعزام آنها؛
۷. ارسال
سفیر به كشورهای خارج و...
سایت اندیشه قم
