• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منظور از فلک مشحون در آیه ۱۱۹ سوره‌ شعراء

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حضرت نوح، فلک مشحون، کشتی مملو، سرشار، سوره شعراء.

پرسش: چرا خداوند در آیه ۱۱۹ سوره شعراء فرمود: ما شما را در کشتیِ مملوّ سوار کردیم (الفلک المشحون)؟ آیا سوار شدن در کشتی مملوّ، موضوعیتی داشت؟! کشتی مملو از چه چیزهایی بود؟

پاسخ اجمالی: بر خلاف تصور مطرح شده در پرسش، خداوند در این آیه می‌فرماید: ما نوح و همراهانش که کشتی را پر کرده بودند نجات دادیم، نه آن‌که آنان را سوار بر یک کشتی کردیم که قبلاً پر شده بود؛ یعنی در جریان طوفان نوح که کافران با عذاب الهی غرق شده بودند، حضرت نوح و پیروانش با اسباب و اثاثیه خود سوار بر کشتی‌ای شدند که نوح قبلاً با نجاری آن را ساخته بود و کشتی مملو از آنان و نیز حیوانات شده بود و تمامشان از این عذاب نجات یافتند.
اما این‌که کشتی نوح مشحون و مملو از چه چیزی بود، برخی می‌گویند: مملو از انسان و حیوانات بود. برخی هم اسباب و اثاثیه و مواد غذایی را به انسان‌ها و حیوانات افزوده‌اند.



قرآن کریم در آیه ۱۱۹ سوره شعراء، نتیجه دعا و درخواست حضرت نوح (علیه‌السّلام) را بیان کرده و می‌فرماید: «او و پیروانش را با استفاده از کشتی‌ای که مملو بود نجات دادیم: «فَاَنْجَیْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِی الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ».
در دانش لغت‌شناسی، «مشحون» از ماده «شحن» به معنای پر کردن است. البته به معنای مجهز ساختن نیز آمده است. و در همین راستا، «شحناء» به نوعی از دشمنی‌ گفته می‌شود که تمام وجود انسان را پر کند.
در روایت ابی‌الجارود، از امام باقر (علیه‌السّلام)، «الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ» به کشتی مجهزی تفسیر شده است که همه کارهایش تمام شده بود، و هیچ کاری نداشت، مگر این‌که روی آب بیفتد.


بر خلاف تصور مطرح شده در پرسش، خداوند در این آیه می‌فرماید: ما نوح و همراهانش که کشتی را پر کرده بودند نجات دادیم، نه آن‌که آنان را سوار بر یک کشتی کردیم که قبلاً پر شده بود؛ یعنی در جریان طوفان نوح که کافران با عذاب الهی غرق شده بودند، حضرت نوح و پیروانش با اسباب و اثاثیه خود سوار بر کشتی‌ای شدند که نوح قبلاً با نجاری آن را ساخته بود و کشتی مملو از آنان و نیز حیوانات شده بود و تمامشان از این عذاب نجات یافتند.
اما این‌که کشتی نوح مشحون و مملو از چه چیزی بود، برخی می‌گویند: مملو از انسان و حیوانات بود.
برخی هم اسباب و اثاثیه و مواد غذایی را به انسان‌ها و حیوانات افزوده‌اند.
[۶] شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، ج‌۳، ص۳۸۵، تحقیق، حسینی ارموی (محدث)، میر جلال‌الدین، تهران، دفتر نشر داد، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.

خلاصه این‌که منظور از «فلک مشحون» در این‌جا کشتی‌ای بود لبریز از انسان، حیوانات و همه وسائل زندگی که کمبودی نداشت و خدای متعال پس از آن‌که کشتی ساخته شده توسط نوح از هر جهت مهیا و آماده‌ حرکت شد، طوفان را فرستاد و نوح و دیگر سرنشینان کشتی را نجات داد، و کافران را با تمام امکانات و اموالشان غرق و هلاک کرد.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۴۷، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، دمشق، بیروت، دارالقلم‌، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    
۲. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۳، ص۲۳۴، دار صادر، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۴۷.    
۴. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۱۲۵، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، قم، ‌ دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۷، ص۳۰۸، مقدمه، بلاغی‌، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.    
۶. شریف لاهیجی، محمد بن علی، تفسیر شریف لاهیجی، ج‌۳، ص۳۸۵، تحقیق، حسینی ارموی (محدث)، میر جلال‌الدین، تهران، دفتر نشر داد، چاپ اول، ۱۳۷۳ش.



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «منظور از فلک مشحون در آیه ۱۱۹ سوره‌ شعراء»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۷/۱۱.    






جعبه ابزار