معجزات نه‌گانه حضرت موسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت موسی (علیه‌السّلام)، خون، طوفان،
کوه طور، عصا، لکنت زبان،
معجزه، تسع آیات،
سوره اسرا،
سوره نمل، ید بیضاء، طمسه، شپش، جوشیدن چشمه، معجزات نه‌گانه.
پرسش: معجزات نه گانه حضرت موسی (علیه‌السّلام) که در
قرآن به آن اشاره شده است، چیست؟
پاسخ: با بررسی آیات قرآن کریم مشاهده می‌کنیم معجزاتی که حضرت موسی (علیه‌السّلام) برای
بنی اسرائیل و فرعونیان آورده، بیش از نه معجزه است که از آن جمله: تبدیل شدن عصا به اژدها، ید بیضا، عبور پیروان از نیل، ارسال طوفان و... است؛ اما در آیاتی مانند آیه «وَ لَقَدْ آتَینا مُوسی تِسْعَ آیاتٍ بَینات»تنها به نُه معجزه از معجزات آن‌حضرت (علیه‌السّلام) اشاره شده است که این امر اشکالی ایجاد نمی‌کند؛ زیرا بیان یک عدد خاص دلالت بر نفی زائد از آن ندارد.
با بررسی آیات قرآن کریم مشاهده می‌کنیم معجزاتی که حضرت موسی (علیه‌السّلام)
برای
بنی اسرائیل و فرعونیان آورده، بیش از نه معجزه است
که برخی از آنها عبارت‌اند از: انداختن عصا و تبدیل شدن آن به اژدها،
خنثی نمودن سحر ساحران دربار فرعون،
روشن شدن و درخشندگی در بین انگشتان آن حضرت (علیه‌السّلام) هنگام بیرون آوردن دست از گریبان،
غرق شدن فرعونیان در رود نیل
و نجات پیروان حضرت موسی (علیه‌السّلام) از رود نیل،
زدن عصا بر سنگ در بیابان و جوشیدن چشمه‌های آب به اذن خداوند،
ارسال طوفان، ملخ، شپش، قورباغه‌ها، تبدیل شدن آب‌ها به خون،
قرار دادن کوه طور بر سر
یهود،
رفع لکنت زبان آن‌حضرت (علیه‌السّلام)؛
سایه انداختن ابر بر سر بنی‌اسرائیل؛
زنده شدن ماهی حضرت موسی و همراه او و حرکت در دریا؛
نزول من و سلوی از طرف
خداوند بر قوم بنی اسرائیل؛
زنده کردن مقتول بنی اسرائیل؛
خشک‌سالی و کم شدن ثمرات.
اما در آیاتی مانند آیه «وَ لَقَدْ آتَینا مُوسی تِسْعَ آیاتٍ بَینات»،
تنها به نُه معجزه از معجزات آن‌حضرت (علیه‌السّلام) اشاره شده است که این امر اشکالی ایجاد نمی‌کند؛ زیرا بیان یک عدد خاص دلالت بر نفی زائد از آن ندارد.
به عبارت دیگر این نه معجزه می‌تواند تنها ناظر به معجزاتی باشد که در مقطع خاصی (مانند قبل از هلاکت فرعونیان و...) رخ داده است.
از طرفی قرآن کریم نخواسته تا مصادیق دقیق معجزات نه‌گانه را بیان کند، شاید به آن دلیل که اگر مخالف مصادیق مندرج در
تورات بود، با تکذیب یهودیان مواجه می‌شد و آنان هرگز حاضر نمی‌شدند گفتاری را از قرآن که مخالف با تورات باشد را بپذیرد؛ لذا به تکذیب قرآن مبادرت می‌نمودند،
اما اعلام برجسته بودن نُه معجزه به تنهایی مخالفتی با تورات به شمار نمی‌آمد.
با توجه به مقدمات بالا باید گفت؛ در این‌که مراد قرآن کریم از این نه معجزه موسی (علیه‌السّلام)، دقیقاً چه معجزاتی از حضرتشان بوده، میان مفسران اختلاف نظر است و روایاتی نیز وجود دارد که مصادیق این معجزات را بیان می‌کند:
• در روایاتی از
امام باقر (علیه‌السّلام) و
امام صادق (علیه‌السّلام) مصادیق این نه معجزه چنین تبیین شده است:
حمله ملخ‌ها، حمله شپش‌ها، حمله قورباغه‌ها، تبدیل آب‌ها به خون، وقوع طوفان، شکافته شدن دریا، سنگ، تبدیل عصا به اژدها و در نهایت نورانی شدن دست حضرتشان
• در روایتی از
امام رضا (علیه‌السّلام) نیز به همان مصادیق روایت قبل اشاره شده است، جز آن‌که به جای دو معجزه سنگ و طوفان، از دو معجزه دیگر که یکی بلند شدن کوه و دیگری نزول من و سلوی بود، یاد شده است.
•
بیضاوی نیز علاوه بر موارد بالا احتمال داده که خشک‌سالی و کمبود محصولات کشاورزی نیز از مصادیق این نشانه‌های نه‌گانه باشند.
• رفع لکنت زبان حضرت موسی (علیه‌السّلام) نیز از سوی پاره‌ای از مفسران به عنوان یکی از این آیات معرفی شده است.
•
طمسه (دعای موسی و آمین گفتن
هارون و استجابت دعوت آنان) نیز از سوی برخی مفسران به عنوان یکی از این آیات اعلام شده است.
• بر اساس پاره‌ای از روایات، برخی معتقدند که این آیات ناظر به نُه فرمان و دستور است. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: «نشانه‌های نه‌گانه حضرت موسی (علیه‌السّلام) عبارت بود از شرک نورزیدن به خدا، اسراف نکردن، زنا نکردن، نکشتن دیگران، استفاده نکردن از
سحر و جادو، ربا نخوردن، تهمت نزدن به زنان محصنه، فرار نکردن از جنگ است؛ مخصوصاً یهود که نباید تجاوز کنند.
این روایت می‌تواند ز از آیات باشد.
البته در تورات معجزات نه‌گانه حضرت موسی (علیه‌السّلام) عبارت‌اند از: تبدیل شدن عصای آن حضرت (علیه‌السّلام) به اژدها، تبدیل شدن آب رود نیل به خون، بلای قورباغه، بلای شپش، مرگ حیوانات، سرمایی سوزان چون آتش که از هر جا عبور می‌کرد نباتات و حیوانات را نابود ساخت، ملخ، تاریکی، مرگ عمومی بزرگان (پسران بزرگ) بنی اسرائیل و حیوانات بیان شده است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «معجزات نه‌گانه حضرت موسی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۲/۲۱.
