• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قرائت نماز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: قرائت نماز، نماز طواف، نمازهای یومیه ، حج ، فتوای مراجع.
پرسش: شخصی که بی سواد است و مخارج حروف را در نماز به‌درستی نمی‌تواند ادا نماید و برای یادگیری آن اقدامی هم نمی‌کند یا اینکه برایش مشقت بسیار دارد، نمازهای این فرد چگونه است؟ زمانی‌که به حج مشرف شود، انجام اعمال مخصوص آنجا (نماز طواف) را چطور باید عمل نماید؟
پاسخ:


بر هر مکلفی یادگیری نماز و تصحیح قرائت و ذکرهای نماز، واجب است تا بتواند تکلیف الاهی را صحیح بجا آورد؛ خصوصاً کسی که می‌خواهد به حج برود؛ چون بعضی (از علما می‌فرمایند) اگر نماز درست نباشد، عمره و حج باطل است؛ پس بر این اساس علاوه بر آنکه حَجّة الاسلام بر ذمّه باقی می‌ماند، ممکن است محرمات احرام مثل زن و چیزهای دیگر حلال نشود.
[۱] محمودی، محمدرضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۶، نشر مشعر، تهران، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام خویی، تبریزی: (اگر در زمانی‌که نماز خواند می‌توانست صبر کند و قرائتش را تصحیح نماید و با این حال با قرائت ملحون نماز بخواند، نمازش باطل است؛ مگر جاهل قاصر باشد و در فرض تعمد حجش باطل می‌شود)؛ آیت اللّٰه مکارم:(البته دقت‌های علمای تجوید شرط نیست؛ همین اندازه که عربی صحیح صدق کند، کافی است).


اما درباره سؤال فوق مراجع عظام تقلید می‌فرمایند:

۲.۱ - ۱. نمازهای یومیه

درباره نمازهای یومیه، اگر آن شخص نمازش را به‌صورت فرادی می‌خواند و بعضی از حروف را به حرف‌های دیگر تبدیل می‌کند و نمی‌تواند درستش را یاد بگیرد، همان کفایت می‌کند و مستحب است نمازش را به جماعت بخواند؛ اما اگر بتواند یاد بگیرد (باید یاد بگیرد) و تصحیح نماید (و اگر یاد نگرفت)، بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید نمازش را به جماعت بخواند.
[۲] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۵۲، المسالة ۱۶؛ ر.ک:توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)؛ ج ‌۱، ص ۵۵۱.


۲.۲ - ۲. نماز طواف

درباره نماز طواف ، اگر کسی نتواند قرائت یا ذکرهای واجب را یاد بگیرد، باید نماز را به هر ترتیبی که می‌تواند، خودش بجا آورد و کفایت می‌کند و اگر با تلقین می‌تواند صحیح بخواند و ممکن باشد، کسی را بگمارد که نماز را به او تلقین کند و احتیاط مستحب
[۳] آیت اللّٰه وحید: بنا بر احتیاط واجب.
آن است که در مقام ابراهیم ، به شخص عادلی اقتدا کند و نایب هم بگیرد؛ ولی به آنها اکتفا نکند و خودش به هر ترتیبی که می‌تواند بجا آورد.
[۴] محمودی، محمدرضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۷، نشر مشعر، تهران ـ ایران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام گلپایگانی و صافی: اگر یاد گرفتن قرائت و احکام واجبۀ نماز ممکن نشود، نماز طواف را به جماعت بخواند؛ ولی اکتفا به آن اشکال دارد و واجب است به‌طور فرادیٰ نیز بخواند و اگر نایب هم بگیرد جهت نماز، بهتر و مطابق با احتیاط است؛ آیت اللّٰه سیستانی: (اگر نتواند قرائت خود را تصحیح کند، هرچند در اثر مسامحه و سهل‌انگاری، ولی مقدار زیادی از سورۀ حمد را بتواند به طور صحیح بخواند، خواندن حمد به همین صورت کافی است و اگر نتواند، به احتیاط واجب مقداری از قرآن را که می‌تواند صحیح بخواند به آن اضافه کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و اگر وقت برای یادگرفتن همۀ حمد نباشد، اگر به مقدار معتنابه یاد بگیرد، کافی است و اگر نتواند، مقداری از قرآن را بخواند که عرفاً قرآن خواندن صدق کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و اما سوره از جاهلی که نتواند یاد بگیرد ساقط است)؛ آیت اللّٰه مکارم: (نماز جماعت و گرفتن نایب لزومی ندارد و مشروعیت جماعت در نماز طواف ثابت نیست).


پس اگر کسی از روی بی‌مبالاتی، در یاد گرفتن قرائت و ذکر واجب نماز، مسامحه کند تا وقت تنگ شود، باید نماز را به هر نحو که می‌تواند، بخواند و صحیح است؛ ولی معصیت‌ کار است و احتیاط آن است به حکمی که در ابتدای شمارۀ دو گذشت عمل کند.
[۵] محمودی، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۹، نشر مشعر، تهران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام تبریزی و خویی: (بنابر احتیاط واجب به هر نحوی که خودش می‌تواند بخواند و با جماعت هم بخواند و نایب هم بگیرد)؛ آیة اللّٰه سیستانی: (احتیاط مستحب در صورت مقصر بودن، این است که هم نماز را به کیفیتی که بیان آن گذشت، بجا آورد و هم آن را به جماعت بخواند و هم نایب جهت انجام آن از طرفش بگیرد).


پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) چنین است:
۱. اگر حداقل شرایط لازم برای ادای صحیح کلمات مربوط به قرائت را در نماز نتواند تأمین کند، باید هرچه می‌تواند را تأمین نماید.
۲. در هنگام تشرف به حج برای نماز طواف چنین شخصی باید، اضافه بر نماز خود، بنابر احتیاط واجب، نایب هم بگیرد.

۱. ↑ محمودی، محمدرضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۶، نشر مشعر، تهران، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام خویی، تبریزی: (اگر در زمانی‌که نماز خواند می‌توانست صبر کند و قرائتش را تصحیح نماید و با این حال با قرائت ملحون نماز بخواند، نمازش باطل است؛ مگر جاهل قاصر باشد و در فرض تعمد حجش باطل می‌شود)؛ آیت اللّٰه مکارم:(البته دقت‌های علمای تجوید شرط نیست؛ همین اندازه که عربی صحیح صدق کند، کافی است).
۲. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۵۲، المسالة ۱۶؛ ر.ک:توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)؛ ج ‌۱، ص ۵۵۱.
۳. ↑ آیت اللّٰه وحید: بنا بر احتیاط واجب.
۴. ↑ محمودی، محمدرضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۷، نشر مشعر، تهران ـ ایران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام گلپایگانی و صافی: اگر یاد گرفتن قرائت و احکام واجبۀ نماز ممکن نشود، نماز طواف را به جماعت بخواند؛ ولی اکتفا به آن اشکال دارد و واجب است به‌طور فرادیٰ نیز بخواند و اگر نایب هم بگیرد جهت نماز، بهتر و مطابق با احتیاط است؛ آیت اللّٰه سیستانی: (اگر نتواند قرائت خود را تصحیح کند، هرچند در اثر مسامحه و سهل‌انگاری، ولی مقدار زیادی از سورۀ حمد را بتواند به طور صحیح بخواند، خواندن حمد به همین صورت کافی است و اگر نتواند، به احتیاط واجب مقداری از قرآن را که می‌تواند صحیح بخواند به آن اضافه کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و اگر وقت برای یادگرفتن همۀ حمد نباشد، اگر به مقدار معتنابه یاد بگیرد، کافی است و اگر نتواند، مقداری از قرآن را بخواند که عرفاً قرآن خواندن صدق کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و اما سوره از جاهلی که نتواند یاد بگیرد ساقط است)؛ آیت اللّٰه مکارم: (نماز جماعت و گرفتن نایب لزومی ندارد و مشروعیت جماعت در نماز طواف ثابت نیست).
۵. ↑ محمودی، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰی)، ص ۳۷۹، نشر مشعر، تهران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه‌ ق؛ آیات عظام تبریزی و خویی: (بنابر احتیاط واجب به هر نحوی که خودش می‌تواند بخواند و با جماعت هم بخواند و نایب هم بگیرد)؛ آیة اللّٰه سیستانی: (احتیاط مستحب در صورت مقصر بودن، این است که هم نماز را به کیفیتی که بیان آن گذشت، بجا آورد و هم آن را به جماعت بخواند و هم نایب جهت انجام آن از طرفش بگیرد).


پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : احکام نماز | فقه
جعبه ابزار