قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قول ثقیل، قرآن کریم.
پرسش: منظور از قول ثقیل در
آیه ۵ سوره مزمل (۷۳) «
إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلاً ثَقِیلاً » چیست؟
پاسخ: منظور از "قول ثقیل" در آیه:"
إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلاً ثَقِیلاً "، قرآن کریم است. اگرچه مفسران در
تفسیر "قول ثقیل" هر کدام بیاناتی دارند که هر یک از نظریات ناظر به یکی از ابعاد مسئله است، ولی چنین به نظر می‌رسد که سنگین بودن این قول که منظور از آن بدون
شک قرآن مجید است، از جهات و ابعاد مختلف است. سنگین از نظر محتوا و مفهوم آیات، سنگین از نظر تحمل آن بر قلوب و دل‌ها، سنگین از نظر تبلیغ و مشکلات راه
دعوت ، سنگین از نظر برنامه‌ریزی و اجرا و ... .
ثقل (سنگینی) کیفیت خاصی برای جسم است و خاصیت آن این است که حمل چنین جسمی و جا‌به‌جا کردن آن دشوار است.
چه‌بسا همین کلمه در غیر جسم، مثلاً در امور معنوی هم به‌عنوان استعاره استعمال می‌شود؛ برای نمونه می‌گویند: درس امروز سنگین بود؛ یعنی تحمل آن برای فهم و درک شاگردان دشوار بود یا می‌گویند: سخنرانی امروز که همه‌اش نظریه‌های علمی دقیق بود، برای عوام سنگین بود که در این‌گونه تعبیرها کلمه سنگین در غیر
جسم به کار رفته است. در امور معنوی که درک آن دشوار است و یا حقایقی دربردارد که رسیدن به آن سخت است و یا فرمان‌هایی را دربردارد که امتثال آن و مداومت بر انجام آن دشوار است، نیز به کار می‌رود.
قرآن کریم که کلام الاهی است به هر دو اعتبار (درک معنا و فهم و تحقق بخشیدن
معارف ) ثقیل است
اما از حیث فهم معنایش ثقیل است، برای این‌که کلامی الاهی است که
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آن را از خدای متعال گرفته و معلوم است چنین کلامی را نمی‌فهمد، مگر نفوس طاهر از هر پلیدی، نفوسی که از هر سببی قطع
امید کرده و تنها به خدای سبحان که مسبب الاسباب است دل بسته؛ کلامی است الاهی و کتابی است عزیز که ظاهر و باطنی دارد، تنزیل و تأویلی دارد؛ تبیان برای هر چیز است و سنگینی آن از حال و وضع رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مشهود بود، همه می‌دیدند که چه حالتی هنگام دریافت
وحی به حضرتش دست می‌داد.
اما از حیث تحقق بخشیدن حقیقت معارفش، یعنی توحید و معارف اعتقادی و اخلاقیش را در خود پیاده کردن، آن‌قدر سنگین است که در بیان سنگینیش خود قرآن می‌فرماید:"
لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ... "؛
که کوه تحمل آن را ندارد تا
قرآن بر او نازل شود و اگر بر کوه نازل می‌شد، کوه خاشع و از
ترس خدا پاره‌پاره می‌شد.
قرآن کریم نه‌تنها به آن دو اعتبار سنگین است، بلکه به اعتبار پیاده کردنش در
جامعه و دعوت مردم به این‌که مراسم
دین حنیف را بپا دارند و برتری دادن این دین حنیف بر سایر
ادیان نیز سنگین است، شاهد سنگین بودنش مصائب و ناملایماتی است که
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در راه خدا تحمل کرد و آزارهایی است که برای خدا چشید که آیات قرآن هم گوشه‌ای از انواع اذیت‌ها و استهزاها که آن حضرت از
مشرکان و
کفار و منافقان دید حکایت کرده است؛ لذا این‌که می‌رماید:"
إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلًا ثَقِیلًا "، منظور از "قول ثقیل" همین قرآن عظیم است.
بنابراین اگرچه مفسران در
تفسیر "قول ثقیل" هر کدام بیاناتی دارند که هر یک از نظریات ناظر به یکی از ابعاد مسئله است، ولی چنین به نظر می‌رسد که سنگین بودن این قول که منظور از آن بدون شک قرآن مجید است، از جهات و ابعاد مختلف است. سنگین از نظر محتوا، و مفهوم آیات، سنگین از نظر تحمل آن بر قلوب و دل‌ها، سنگین از نظر
تبلیغ و مشکلات راه دعوت، سنگین از نظر برنامه‌ریزی و اجرا و ... .
پایگاه اسلام کوئیست.
