غزوات و سریه‌ها
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غزوات، سریه‌ها.
پرسش: در اسلام چند غزوه و چند سریه وجود دارد؟
پاسخ: منابع تاریخی، غزوه‌ها و سریه‌های
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله را آورده‌اند.
غزوه به جنگ‌هایی گفته می‌شود که پیامبر در آن شرکت می‌کرد؛ اما سریه آن سپاه اعزامي است كه پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در آن سپاه حضور نداشته باشد.
در اصطلاح
تاریخ اسلام، غزوه به جنگ‌هایی گفته می‌شود که پیامبر در آن شرکت می‌کرد.
غزوات پیامبر را منابع تاریخی ۲۶ عدد ذکر کرده‌اند.
مسعودی در این زمینه می‌نویسد: غزوه‌هایی که پیامبر
اسلام خود به همراه
سپاه بود، ۲۶ غزوه است و برخی آن را ۲۷ غزوه نوشته‌اند. جهت
اختلاف آن است که دسته اول بازگشت رسول خدا را از خیبر به
وادی القُری با
غزوه خیبر یکی دانسته‌اند. اما دسته دوم، غزوه خیبر و غزوه وادی القُری را دو غزوه شمرده‌اند. لیکن ابن اسحاق که نامی از وادی القری بعد از خیبر نمی‌برد نیز، غزوه‌های
رسول خدا را ۲۷ غزوه می‌گوید و
عُمرة القضا را جزء غزوات می‌شمارد.
اولین غزوه،
غزوه اَبواء است که در
ماه صفر سال دوم هجرت صورت گرفت و آخرین غزوه،
غزوه تبوک که در
رجب سال نهم
هجرت صورت گرفت.
ابن اسحاق در
سیره و
طبرسی در
اعلام الوری می‌نویسد: کار رسول خدا در غزوه‌های
بدر،
احد،
خندق،
قریظه،
مصطلق،
خیبر،
فتح،
حنین و
طائف با
دشمن به
جنگ کشیده شد و در بقیه غزوه درگیری در کار نبود؛ اما مسعودی به جای مصطلق،
تبوک را نوشته است.
از مهم‌ترین غزوات پیامبر می‌توان به
جنگ بدر، اُحد، خندق،
فتح مکه، خیبر و حُنین اشاره کرد.
اما سَریه:
از سري به‌معناي به
شب راه پيمودن يا سري به‌معناي نخبه لشكر كه به دسته‌اي از لشكر گفته مي‌شود كه به جنگ دشمن روانه مي‌شوند و از چهارصد نفر بيشتر نباشد و جمع آن سرايا است.
در اصطلاح تاريخ اسلام: آن سپاه اعزامي را كه
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در آن سپاه حضور نداشته باشد گويند كه در مقابل غزوه است.
علت اعزام سريه‌ها غالباً سركوبي اشرار، دعوت طوايف به اسلام، پيشگيري از حوادث غير مترقبه و عقيم نمودن توطئه‌هاي
دشمنان و مسائلي از اين قبيل مي‌باشد و گاه هم به منظور جمع‌آوري صدقات و تعليم مسائل ديني هم بوده است.
بيشترين سريه‌هاي عصر پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در سال ششم هجرت بود كه به همين جهت آن سال را سنةالاستئناس مي‌گويند.
تعداد سريه‌هاي پيامبر را منابع اكثراً سي و شش عدد ذكر كرده‌اند؛ اما منابعي ديگر مانند
طبرسی در
اعلام الوری چهل و هشت و در بعضي از منابع شصت و شش عدد ذكر شده است؛ اما درست‌ترين قول سالِ سي و شش مي‌باشد.
از نخستين سريه‌هاي پيامبر سريه‌اي است به سركردگي
حمزة بن عبدالمطلب كه به اتفاق سي تن از مهاجران در كنار
دریا به سرزمين جهنيه با
ابوجهل بن هشام به همراه صد و سي مشرك برخورد كرد كه اين سريه بدون جنگ و خون‌ريزي پايان پذيرفت.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «غزوات و سریه‌ها».
