علم‌آموزی در اسلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: علم‌آموزی، دین اسلام.
پرسش: فضیلت علم‌آموزی از نگاه اسلام را بگویید؟
پاسخ: از آن‌جا که
دین اسلام آخرین و کامل‌ترین دین است و در این
دین یکی از ارزش‌ها کسب
علم است، در باره علم بسیار سفارش کرده است.
اسلام افزون بر اینکه به پیروان خود سفارش می‌کند که
علم‌آموزی داشته باشند، حتی به مخالفین خود نیز سفارش می‌کند که دنبال
حکمت و علم باشید، چون می‌داند که انسانی که به حکمت برسد، به حقیقت نزدیک شده و به حقانیت حقایق پی می‌برد؛ ازاین‌رو توصیه اکید می‌کند که بیایید و با علم‌آموزی و کسب معارف، خود را در معرض بیشترین حقایق قرار دهید.
در
روایات اسلامی، توصیه‌های زیادی در رابطه با یاد گرفتن علوم دینی و آموزش عقاید و احکام
اسلام بیان شده که به عنوان نمونه به چند روایت اشاره می‌شود:
امیرالمؤمنین،
علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: علم را یاد بگیرید؛ زیراکه یاد گرفتن علوم کار پسندیده است و پشت کار داشتن در آموزش همانند
تسبیح و ستایش خداوند است و گفت‌وگو کردن در رابطه با علم، مثل
جهاد در راه خداست و یاد دادن به افرادی که نمی‌دانند، چونان
صدقه و کمک به نیازمندان می‌باشد؛ زیرا که با این علوم،
حلال و حرام خداوند
اطاعت می‌شود و
معرفت وحدانیت خداوند به این علوم بستگی دارد.
در
روایت دیگر از
امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده که حضرت فرمودند:
دانشمندان و آگاهان جامعه وارث پیغمبران‌اند و همانا
پیامبران درهم و دیناری باقی نگذاشتند.
علما، وارث علوم و
احادیث معصومین می‌باشند، هر کسی چیزی از علوم آل‌محمد بیاموزد، بهره زیادی برده است.
در روایت دیگر
امام سجاد می‌فرمایند: اگر مردم می‌دانستند چه بهره‌هایی در آموختن علوم هست،
علم را یاد می‌گرفتند و لو اینکه در این راه خون‌ها ریخته شود و به دریاها فرو روند.
امام صادق (علیه‌السلام) بارها و بارها می‌فرمودند: اجر و
پاداش عالم دینی از کسی که شب‌ها را با رازونیاز به سر می‌برد و روزها
روزه است و در راه خدا
جهاد می‌نماید، بیشتر است. وقتی یک عالم دینی از
دنیا می‌رود، شکافی در
دین ایجاد می‌شود که هیچ‌چیز او را جبران نمی‌کند.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرمودند: اگر فردی را
خداوند به وسیله تو
هدایت نماید، ارزشش بالاتر از دنیا و آنچه در دنیا هست، می‌باشد.
هر چند تمام علوم بالذات شریف می‌باشند، لیکن مراتب شرافت علوم به اموری مختلف می‌شود. شرافت علوم به شرف موضوع و نتیجه متفاوت می‌شود؛ چنان‌که
انسان‌شناسی از گیاه‌شناسی اشرف است، به نسبت شرف انسان بر گیاه و علمی که
سلامت زندگی انسان را بیمه می‌کند، اشرف است از علمی که سلامت مال انسان را تأمین می‌نماید به نسبت شرف زندگی انسان بر مال، با این ملاحظه که نسبت شرف خداوند متعال به غیر از او نسبت اقیانوس به قطره و نسبت خورشید به ذره نیست؛ بلکه نسبت غیر متناهی به متناهی است،
علوم دینی هم نسبت به دیگر علوم این‌گونه است. نتیجه‌ای که در هر کدام مترتب می‌شود، شرافت به همان اندازه تغییر می‌یابد و از هم‌دیگر ممتاز می‌شود.
خداوند منان می‌فرماید: من
جن و انس را
خلق نکردم، مگر برای
عبادت پرستش. معبود وقتی
هدف آفرینش عبادت شد، نحوه عبادت و کیفیت پرستش با علوم دینی روشن می‌شود.
۱. منیة‌المرید، شهید الثانی، مکتب‌الاعلام، قم، طبع سوم، ۱۳۷۴ش.
۲. اصول کافی، الکلینی الرازی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۳ش.
۳. تحریر المعالم فی اصول الفقه، علی مشکینی، قم، ۱۳۹۶ش، مقدمه کتاب.
۴. توضیح‌المسائل، آیت‌الله وحید خراسانی، ص۲۵، قم، مدرسه باقرالعلوم، ۱۳۷۹ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «علم‌آموزی در اسلام»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۲/۲۰.
