عصمت و امامت در نهج البلاغه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی،
نهج البلاغه،
عصمت،
امامت.
پرسش: آیا امام علی (علیه‌السّلام) در نهج البلاغه از عصمت و امامت خود و فرزندانش سخنی فرموده است؟
تعدادی از سخنان امام علی (علیه‌السّلام) در نهج البلاغه در مورد
اهل‌بیت (علیه‌السّلام) را می‌آوریم که در موضوع فوق قابل استفاده است:
«هُم اساسُ الدّینِ و عِمادُ الیقینِ، الَیهِم یفی‌ءُ الغالی، و بِهِم یلحَقُ التّالی، و لَهُم خَصائِصُ حَقِّ الوَلایةِ، و فیهِمُ الوَصِیةُ وَ الوِراثَةُ؛
آنان (آل محمّد) بنیاد دین و تکیه‌گاه یقینند، تندرونده به سوی ایشان بر می‌گردد و واپس مانده به آنان ملحق می‌شود، ویژگی‌های حقّ ولایت (و امامت) در آنهاست و بس و
وصیت و
وراثت منحصر به آنان است.»
«و کیفَ تَعمَهونَ و بَینَکم عِترَةُ نَبِیکم و هُم ازِمَّةُ الحَقِّ، و اعلامُ الدّینِ، و السِنَةُ الصِّدقِ؟! فَاَنزِلوهُم بِاَحسَنِ مَنازِلِ القُرآنِ، ورِدُوهُم وُرودَ الهِیمِ العِطاشِ؛
چرا سرگشته‌اید، با آن که خاندان پیامبرتان در میان شماست؟! که زمامداران حقّ و حقیقت‌اند و نشانه‌های دین و زبان‌های راستی؟! پس آنان را هم‌چون
قرآن، حرمت نهید و فرمان برید و از چشمه فیض ایشان، چونان اشتران تشنه‌ای که بر گرد آب فراهم می‌آیند، سیراب شوید.»
«انْظُروا اهلَ‌بیتِ نبیکمْ، فالْزَموا سَمْتَهُمْ، و اتَّبِعوا اثَرَهُمْ، فلَنْ یخْرِجُوکمْ مِن هُدیً، و لَنْ یعیدوکمْ فی رَدیً، فان لَبَدوا فالْبُدوا، و ان نَهَضوا فانْهَضوا؛
به خاندان پیامبر خود بنگرید و راه آنان را در پیش گیرید و در پی آنها حرکت کنید؛ زیرا آنان هرگز شما را از راه راست منحرف نمی‌کنند و به هیچ هلاکتی در نمی‌افکنند. اگر نشستند شما نیز بنشینید و اگر بپا خاستند شما نیز بپا خیزید.»
«نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوّةِ، و مَحَطُّ الرِّسالةِ، و مُخْتَلَفُ المَلائکةِ، و مَعادِنُ العِلْمِ، و ینابیعُ الحُکمِ؛
ماییم درخت
نبوّت و جایگاه فرود آمدن رسالت و جای آمد و شد فرشتگان و کانهای دانش و چشمه‌های
حکمت.»
«تاللّهِ لَقد عُلِّمْتُ تبلیغَ الرِّسالاتِ، و اتمامَ العِداتِ، و تَمامَ الکلِماتِ، و عندَنا اهلَ البیتِ ابوابُ الحُکمِ، و ضِیاءُ الامْرِ؛
به خدا سوگند که
[روش
] ابلاغ پیامها و به انجام رساندن وعده‌ها و تمام کردن کلمات
[الهی
] به من آموخته شد. درهای حکمت الهی به روی ما اهل بیت گشوده است و چراغ
دین با راهنمایی ما افروخته.»
«اینَ الّذینَ زَعَموا انَّهُمُ الرّاسِخونَ فی العِلْمِ دُونَنا، کذْبا و بَغْیا عَلَینا؟!...بِنا یسْتَعْطی الهُدی و یسْتَجْلی العَمی؛
کجایند کسانی که از سر
دروغ و
ستم بر ما، ادّعا کردند آنان
راسخان در علم [قرآن
]اند و نه ما؟...هدایت با راهنمایی ما به دست می‌آید و دل‌های کور با ما تابان می‌شود.»
«فیمَن تَرَکوا اهلَ‌البیتِ: آثَروا عاجِلاً و اخَّروا آجِلاً، و تَرَکوا صافِیا و شَرِبوا آجِنا، کانّی انْظُرُ الی فاسِقِهِم و قَد صَحِبَ المُنکرَ فالِفَهُ؛
امام علی (علیه‌السّلام) درباره کسانی که اهل بیت (علیه‌السّلام) را وا گذاشتند فرمود: دنیای زودگذر را برگزیدند و
آخرت جاودان را پس زدند؛ چشمه زلال را وا نهادند و از آب تیره و بد مزه نوشیدند. گویی فاسقِ آنان را می‌نگرم که با منکر یار و همنشین شده است.»
«عند ذِکرِ آلِ النّبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هُمْ مَوضِعُ سِرِّهِ، و لَجَاُ امْرِهِ، و عَیبَةُ عِلْمِهِ، و مَوْئلُ حُکمِهِ، و کهوفُ کتُبِهِ، و جِبالُ دینِهِ، بِهِمْ اقامَ انْحِناءَ ظَهْرِهِ، و اذهَبَ ارْتِعادَ فَرائصِهِ؛
امام علی (علیه‌السّلام) هنگام یاد کردن از خاندان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: آنان جایگاه سرّ الهی‌اند و پناهگاه فرمان او و مخزن دانش او و بیانگر احکام شریعت او و جانْ پناه‌های
[امن
] کتابهای او و کوه‌های افراشته دین او. به وسیله ایشان خمیدگی پشت دین را راست گردانید و لرزش آن را از میان بُرد.»
«انّما الائمّةُ قُوّامُ اللّهِ علی خَلْقِهِ، و عُرَفاؤهُ علی عِبادِهِ، و لا یدْخُلُ الجنّةَ الّا مَنْ عَرَفَهُمْ و عَرَفُوهُ، و لا یدْخُلُ النّارَ الّا مَنْ انْکرَهُمْ و انْکروهُ؛
همانا
امامان از جانب
خدا تدبیر کننده کار مردمانند و کار گزاران او بر بندگانش. به
بهشت در نمی‌آید مگر کسی که آنان را بشناسد و آنها نیز او را، و به
دوزخ وارد نمی‌شود مگر کسی که ایشان را انکار کند و ایشان نیز او را نشناسند و نپذیرند.»
«نَحْنُ الشِّعارُ و الاصحابُ، و الخَزَنَةُ و الابوابُ، و لا تُؤتَی البُیوتُ الّا مِنْ ابوابِها، فمَنْ اتاها مِن غیرِ ابوابِها سُمِّی سارقا؛
ما خاصان و یاران و گنج‌وران نبوّت و درها
[ی رسالتیم
] و به درون خانه‌ها، جز از درهای آن نتوان وارد شد، و آن که جز از درها، به خانه‌ها درمی آید، دزد نامیده می‌شود.»
«فیهِمْ کرائمُ الایمانِ، و هُمْ کنوزُ الرّحمنِ، انْ نَطَقوا صَدَقوا، و ان صَمَتوا لم یسْبَقوا؛
نفایس
ایمان در ایشان است، آنان گنجینه‌های خداوند رحمانند، اگر سخن بگویند، راست می‌گویند و اگر خاموش مانند، بر آنان پیشی نمی‌جویند.»
«نَحْنُ النُّمْرُقَةُ الوُسْطی، بها یلْحَقُ التّالی و الَیها یرْجِعُ الغالی؛
ما تکیه‌گاه میان راهیم، هرکه وا مانَد خود را به آن می‌رسانَد و آن‌که پیش تاخته است به سوی آن باز می‌گردد.»
«فی خُطبَةٍ لَهُ فی رَسولِ اللّهِ و اهلِ بَیتِهِ (علیه‌السّلام): ارسَلَهُ بِاَمرِهِ صادِعاً (ناطِقاً)، و بِذِکرِهِ ناطِقاً (قاطِعاً)، فَاَدّی امیناً، و مَضی رَشیداً، و خَلَّفَ فینا رایةَ الحَقِّ، مَن تَقَدَّمَها مَرَقَ، و مَن تَخَلَّفَ عَنها زَهَقَ، و مَن لَزِمَها لَحِقَ؛
امام علی (علیه‌السّلام) درخطبه‌ای راجع به
رسول خدا و اهل بیت او: خداوند او
[محمّد
] را فرستاد تا فرمانش را آشکار سازد و یادش را زنده گرداند و او رسالت خود را با
امانت ادا کرد و رهیافته و رستگار، جهان را وداع گفت و پرچم حقّ را در میان ما گذاشت، هرکه از آن پیشی گیرد از
دین به در رود و هر که از آن واپس ماند هلاک شود و هرکه همراهی آن کند
[به ساحل رستگاری و نجات
] برسد.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «عصمت و امامت در نهج البلاغه» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۶/۱۷.
