عدول از مومنین به متقین در آیه ۲۱۲ سوره بقره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیه،
قیامت،
مؤمنین،
متّقین،
تمسخر،
فصاحت،
سوره بقره.
پرسش: آیه ۲۱۲ سوره بقره «زُینَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ یسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ... ؛
زندگی دنیا برای کافران زینت داده شده است؛ از این‌رو افراد باایمان را مسخره می‌کنند، در حالی‌که پرهیزکاران در قیامت بالاتر از آنان هستند.» می‌فرماید کفار به تمسخر مؤمنان می‌پرداختند و در ادامه بیان شده است که افراد باتقوا در قیامت، بالاتر از کافران هستند. چرا در فراز اول از افراد باایمان یاد شده و در فراز بعدی به وضعیت افراد باتقوا اشاره شده است؟
پاسخ اجمالی: در مورد علت برتری متقین بر مؤمنین و عدول از «الَّذِینَ آمَنُوا» به «الَّذِینَ اتَّقَوْا» در این آیه، اقوالی وجود دارد:
۱-بر اساس تعالیم و آموزه‌های دینی، ایمان تنها زمانی ارزشمند است که همراه باتقوا و عمل صالح باشد، و فرد بی‌تقوا در واقع مؤمن واقعی نیست.
۲- بسط حکم مومنین به متقین.
۳ - رعایت فصاحت کلام و جلوگیری از تکرار کلمه.
در مورد علت علت برتری متقین بر مؤمنین و عدول از «الَّذِینَ آمَنُوا» به «الَّذِینَ اتَّقَوْا» در این آیه، اقوالی وجود دارد:
آیه اشاره به آن دارد که ایمان بدون عملی که انسان را به درجه تقوا نرساند، فایده‌ای ندارد و او را به رضوان خدا نمی‌رساند؛
و لذا این آیه، مؤمنان را برای رسیدن به مقام متّقین تشویق می‌کند.
به عبارت دیگر، کافران هر فردی که ادعای ایمان می‌کند (چه ایمانش واقعی باشد و چه از روی
نفاق) را مورد تمسخر قرار می‌دادند، اما این تنها مؤمنان باتقوا هستند که در روز قیامت بالاتر از کفار قرار می‌گیرند، وگرنه مدعیان منافق ایمان ( حتی اگر مورد تمسخر کافران نیز قرار گرفته باشند) در درجه پایین‌تر از کافران و در پایین‌ترین مرتبه جهنم هستند.«اِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الْاَسْفَلِ مِنَ النَّارِ».
ممکن است «الَّذِینَ اتَّقَوْا» عطف بر «الَّذِینَ آمَنُوا» باشد و آیه «فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ» حال از «الَّذِینَ آمَنُوا» باشد؛ به این معنا که کافران هم مؤمنان و هم پرهیزگاران را مورد تمسخر قرار می‌دهند و اگر در دنیا گاهی مؤمنان و متّقین زیر حکم منافقان باشند، در آخرت، هم از حیث حکم و هم از حیث منزلت و شرافت، مؤمنان و پرهیزکاران بر کافران برتری دارند.
بنابر این
تفسیر، عدولی در این آیه وجود ندارد.
برای فصاحت بیشتر و جلوگیری از تکرار کلمه ایمان، از کلمه تقوا (که به نوعی
مترادف با آن است) استفاده شده است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «برتری متقین بر مؤمنان با عنایت به آیه ۲۱۲ سوره بقره» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۹/۲۶.
