ضربت امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غزوه خندق،
امام علی (علیه‌السلام)،
خشم،
عصمت،
اخلاص.
پرسش: مقدار صحت حدیث ضربت مولا در یوم خندق که در جوانی حضرت واقع شد، چه اندازه است؟ (با توجه به عدم اعتقاد شیعه در ابتلای معصوم به آتش خشم)!
پاسخ: قصه جنگ امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) با عمرو بن عبدود در غزوه خندق در میان
عامه و
خاصه معروف و مشهور است و همچنین فضیلت ضربت علی (علیه‌السلام) در این جنگ نه‌تنها در کتب
شیعه نقل شده، بلکه در کتاب‌های معتبر
اهل‌سنت هم با تعبیرات گوناگون آمده است.
در باب فضیلت جنگ حضرت علی با عمرو بن عبدود دیدگاه‌های بیان شده که برخی از آنها عبارتند از:
فخر رازی که یکی از دانشمندان و
مفسران معروف
اهل‌سنت است، در تفسیر خود می‌گوید:
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) فرمود: جنگ و مبارزه علی (علیه‌السلام) با
عمرو بن عبدود بهتر از عمل امت من تا روز
قیامت است(لمبارزة علی علیه‌السلام مع عمرو بن عبدود العامری أفضل من عمل امتی إلی یوم القیامة.).
حاکم نیشابوری حدیث فوق را با تعبیر دیگر نقل کرده است؛ او می‌گوید: پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ فرمود: جنگ و مبارزه علی بن ابی‌طالب ـ علیه‌السلام ـ با عمر و بن عبدود در روز خندق بهتر از اعمال
امت من تا
روز قیامت(سوره قدر... لمبارزة علی بن ابی طالب لعمرو بن عبدود یوم الخندق أفضل من أعمال امتی إلی یوم القیامة.).
مرحوم ابن شهر آشوب در کتاب معروف خود «المناقب» نقل می‌کند: هنگامی که علی (علیه‌السلام) بر عمرو بن عبدود غالب شد (و او را نقش بر زمین کرد) سر او را از
بدن جدا نکرد. بعضی در این‌باره سخنان ناروایی درباره علی (علیه‌السلام) به
زبان می‌آوردند و یکی از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم)به نام حذیفه پاسخ می‌داد (و علی علیه‌السلام دفاع می‌کرد) پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) فرمود: ساکت باش ای حذیفه! به‌زودی علی (علیه‌السلام)
حقیقت را بیان می‌کند.
آنگاه علی (علیه‌السلام) عمرو بن عبدود را به
قتل رساند. وقتی به خدمت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) رسید، آن حضرت سؤال کرد: (یا علی! چرا در کشتن عمرو تأخیر کردی؟)
علی (علیه‌السلام) پاسخ داد: برای اینکه عمرو بن عبدود به مادرم
ناسزا گفت و آب دهانش را بر صورتم انداخت (درنتیجه من ناراحت و
خشمگین شدم) و از این مطلب ترسیدم که اگر در آن حال او را بکشم، ناراحت بودن من در قتل او سهیم باشد (و عمل من تنها برای رضای خدا نباشد و لذا) قتل او را تأخیر انداختم تا برای رضای خدا و در راه او عمرو را به قتل برسانم(قال ابن شهر آشوب: لما أدرک عمرو بن عبدود لم یضربه، فوفعوا فی علی (علیه‌السلام) فرد عنه حذیفة فقال النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم: مه یا حذیفة فان علیاً (علیه‌السلام) سیذکر سبب وقفته، ثم أنه ضربه، فلما جاء سأله النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) عن ذلک. قال: قد کان شتم أمیو تفل فی وجهی فخشیت ان أضربه لخط نفسی، فترکته حتی سکن مابی ثم قتلته فی الله.).
و اما اینکه امام علی (علیه‌السلام) در برابر عمل ناروای عمرو بن عبدود غضبناک و خشمگین شد، هیچ منافاتی با مسئله عصمت ندارد؛ زیرا عصمت یعنی
مصون ماندن از
گناهان؛ اما خشم و غضب و
رضا و خشنودی و گریه و خنده و امثال اینها جزء
خلقت و سرشت انسان است و این علایم و آثار در زندگی
امامان معصوم(علیهم‌السلام) و پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) قابل انکار نیست.
و این مطلب نه‌تنها اشکال ندارد، بلکه مقام
اخلاص امام (علیه‌السلام) را نشان می‌دهد و شبیه آیه ۲۰۷
سوره بقره است که در داستان «
لیلة المبیت» در مقام بیان اخلاص آن حضرت نازل شد؛ در آنجا می‌خوانیم:
بعضی از مردم (با
ایمان و فداکار همچون علی (علیه‌السلام) در لیلة المبیت به هنگام خفتن در جایگاه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) ) جان خود را در برابر
خشنودی خدا می‌فروشند و خدا نسبت به بندگانش مهربان است( من الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رئوف بالعباد.).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ضربت حضرت علی».
