صله رحم پیامبر با ابولهب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: معصومین،
صله رحم،
ابولهب،
پیامبر.
پرسش: آیا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با ابولهب صله رحم داشت؟
پاسخ: صله رحم یعنی عملی که موجب ارتباط با خویشاوندان است. اهمیت آن از نظر
اسلام به حدی است که از
قطع رحم با خویشاوندان کافر نیز
نهی کرده است. البته اگر خویشاوندان
کافر معاند و در صدد ضربه زدن به اسلام باشند اسلام صله رحم با آنان را اجازه نداده است. از این جهت سوره تبت در حق ابی لهب و همسر او نازل شد و پیامبر با او قطع رابطه کرد.
صله به معنی اتصال و ارتباط و مراد از
رحم ، خویشاوندان و نزدیکان است. صله رحم یعنی عملی که موجب ارتباط با خویشاوندان است.
در اسلام صله رحم از اهمیت خاصی برخوردار است.
امام صادق (علیه السلام) در پاسخ شخصی که به امام عرض کرد: برخی از خویشاوندانم
دین و مرام دیگری غیر از فکر و مرام من دارند، آیا آنان بر من حقی دارند؟ حضرت فرمودند آری حق قرابت و خویشاوندی را چیزی قطع نمی‌کند. اگر با تو همفکر و هم عقیده باشند که دو حق بر تو دارند یکی حق خویشاوندی، دوم
حق اسلام و مسلمانی.
در روایات دیگری فرموده‌اند: شما با نزدیکانتان صلح رحم یا همان نیکی بکنید ولو آنها با شما قطع رابطه کرده باشند شما قطع رابطه نکنید.
حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: با خویشاوندانتان پیوند برقرار کنید اگر چه آنها با شما قطع رابطه کنند. (صلوا ارحامکم وان قطعوکم)
اما سؤال این است که آیا اسلام در رابطه با خویشاوندان کافر و مشرکی که معاند اسلام و ستیزه جو هستند نیز سفارش به صله رحم کرده است؟
مثلا آیا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با ابولهب عموی خود که متاسفانه
مشرک و در
شرک خود بسیار لجوج بود و دشمنی‌ها، جنایت‌ها و ظلم‌های او در حق پیامبر و سایر مسلمین غیر قابل انکار است. صله رحم را بجا می‌آورده یا نه؟
به سه دلیل باید بگویم خیر.
خداوند می‌فرمایند:
پیامبر و گرویدگان به او نباید برای مشرکان هرچند خویشاوندان آنها باشند از
خدا آمرزش طلبند بعد از اینکه آنها را از اهل
دوزخ یافتند. «ما کان للنبی و الذین آمنوا ان یستغفروا للمشرکین و لو کانوا اولی قربی من بعد ما تبین لهم انهم اصحاب الجحیم»
بدیهی است که آمرزش خواستن
استغفار کردن دعا کردن جزء محدوده صله رحم حساب می‌شود.
در روایات برای صله رحم حداقل‌هایی معین کرده‌اند مثل سلام کردن «حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرمایند: صلوا ارحامکم فی الدنیا ولو با السلام، »
یا نوشانیدن یک شربت آب «
امام صادق (علیه السلام): صل رحمک ولو بشربة من ماء»
یعنی با سلام کردن به آنان و یا نوشانیدن یک جرعه
آب به آنان صله رحم محقق می‌شود. همچنین در روایاتی داریم که اگر دسترسی به نزدیکان خود ندارید با دعای خیر و
استغفار در حق آنان ها با آنان صله رحم کنید. در حالی که از
آیه شریفه استفاده می‌شود که پیامبر برای مشرکین مثل ابولهب بعد از اینکه برای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مشخص شد که او اهل هدایت نیست و معاند است نباید استغفار کند.
قرآن می‌فرماید: «و ما کان استغفار ابراهیم لابیه الا عن موعدة وعدها ایاه فلما تبین له انه عدو لله تبرا منه ان ابراهیم لاواه حلیم؛ و استغفار ابراهیم برای پدرش (عمویش آزر)، فقط بخاطر وعده‌ای بود که به او داده بود (تا وی را بسوی ایمان جذب کند) اما هنگامی که برای او روشن شد که وی دشمن خداست، از او بیزاری جست به
یقین، ابراهیم مهربان و بردبار بود.»
«قد کانت لکم اسوة حسنة فی ابراهیم و الذین معه اذ قالوا لقومهم انا برآؤا منکم و مما تعبدون من دون الله کفرنا بکم و بدا بیننا و بینکم العداوة و البغضاء ابدا حتی تؤمنوا بالله وحده الا قول ابراهیم لابیه لاستغفرن لک و ما املک لک من الله من شیء ربنا علیک توکلنا و الیک انبنا و الیک المصیر».
در این آیه بیان شده است که ابراهیم برای عمویش استغفار کرد و یکی از موارد صله رحم را عمل کرد ولی بعد از اینکه متوجه شد. او دشمن خداست از او بیزاری جست و با او قطع رحم کرد.
وقتی نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در سال سوم
بعثت دعوت خود برای نزدیکان خود مطرح کرد
ابولهب به دشمنی با او برخاست اما پیامبر در آن زمان از او
تبری نجست. در مراحل بعدی که ابولهب دشمنی خود را تشدید و آشکار کرد کند و به ستیز با او و پیام او برخاست و بعد این که
سوره تبت در شان ابولهب و همسرش نازل شد
پیامبر با او قطع رحم کرد.
امام سجاد (علیه‌السّلام) در صلوات بر حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اینطور می‌فرماید: " و در راه دعوت به سوی تو با نزدیکان خود دشمنی کرد و در راه خشنودی تو، با قبیله‌اش
جنگ کرد و برای زنده کردن
دین تو از نزدیکان خود دور شد و نزدیکانش، را که تو را انکار کردند از خود دور ساخت و بیگانگان را که دین تو را پذیرفتند به خود نزدیک گردانید و برای تو با دورترین مردم دوستی کرد و با نزدیک‌ترین مردم دشمنی کرد. " «و کاشف فی الدعاء الیک حامته• و حارب فی رضاک اسرته• و قطع فی احیاء دینک رحمه• و اقصی الادنین علی جحودهم• و قرب الاقصین علی استجابتهم لک• و والی فیک الابعدین• و عادی فیک الاقربین.»
مرحوم
سید علی خان در شرح صحیفه می‌فرماید: قطع کرد رحمش را قطعا و از آنها دور شد و عاقشان کرد و به عبارت بهتر کند الفتش را با آنها و ترک کرد بر و نیکی را با آنها.... عمل رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با قوم و عشیره شان از
قریش و بنی مطلب و
بنی هاشم اینطور بود که آن‌هایی که با او جنگیدند و او را دروغگو دانستند و خواستند که
نور خدا را خاموش کنند، جنگید و جمع کثیری از آنها را در
بدر و
احد کشت و
اسیر گرفت وبه خاطر خداوند به آنها رافت و عطوفت نکرد.
شکی نیست که ابولهب هم یکی از این افراد بود. بنابراین نتیجه می‌گیریم که
اسلام با کافر و مشرک معاند هیچ رابطه ندارد حتی اگر از نزدیکان باشند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «صله رحم پیامبر با ابولهب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۲/۱۱.
