• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شفا و بیماری در دو بال مگس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: غذا، نوشیدن، شفا، درد، پشه، مگس، بال.

پرسش: در منابع اهل‌سنت روایتی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است که اگر مگس با یک بالش در ظرفی افتاد بال دیگرش را نیز درون غذا فرو کنید؛ چراکه در یک بال آن، زهر و در بال دیگرش، پادزهر وجود دارد. آیا شبیه این روایت در منابع حدیثی شیعیان نیز وجود دارد؟ آیا این روایت صحیح است؟ آیا دلیل علمی برایش وجود دارد؟

پاسخ: این روایت در کتب روایی اهل سنت آمده است ولی از دیدگاه شیعیان این روایت، روایت صحیح و یا موثق ارزیابی نشده است.


در متون روایی اهل‌سنت از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده است که در یکی از بال‌های مگس بیماری و درد، و در بال دیگر شفا قرار دارد؛ مانند:
ابوهریره از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل کرد: «اگر مگسی با یک بال خود در ظرفتان افتاد، مگس را در ظرف غوطه‌ور کرده و سپس آن‌را از غذا دور کنید؛ چراکه در یکی از بال‌های آن شفا و در بال دیگر آن درد و مرض قرار دارد».
[۱] بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۷، ص۱۴۰، محقق، ناصر، محمد زهیر بن ناصر، بیروت، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.    

همچنین ابوهریره از حضرتشان نقل می‌کند: «هرگاه مگسی در نوشیدنی یکی از شما افتاد، آن‌را در آب فروبرید و سپس از آن نوشیدنی استفاده کنید؛ زیرا در یکی از بال‌های مگس درد و در دیگری درمان است».
[۲] بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۴، ص۱۳۰.    

ابوسعید خدری از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل می‌کند: «هرگاه مگسی در غذای شما افتاد، آن‌را در غذا فرو برید؛ زیرا در یکی از بال‌های آن سم و در بال دیگر داروی آن قرار دارد. مگس‌ها (بالی که در آن) دارو وجود دارد را دور نگهداشته و بالی که در آن سم است را جلو می‌اندازند (و از‌این‌رو، معمولا بال سمی درون غذا می‌افتد)».
[۳] بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۱، ص۳۸۲، محقق، عطا، محمد عبد القادر، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق.    
این موضوع با عبارات مختلفی در کتاب‌های اهل‌سنت وارد شده است
[۴] موصلی، احمد بن علی، مسند ابی‌یعلی، ج۲، ص۲۷۳، محقق، حسین سلیم اسد، دمشق، دار المامون للتراث، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.    
[۵] سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، ج۳، ص۳۶۵، محقق، عبد‌الحمید، محمد محیی‌الدین، صیدا، المکتبة العصریة، بیروت، بی‌تا.    
[۶] ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۴، ص۵۳، تحقیق، شعیب الارنؤوط، بیروت، دار الرساله، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    
که بر اساس مبانی رجالی ‌آنان به عنوان روایاتی صحیح
[۷] ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۴، ص۵۳-۵۵.    
و یا حسن
[۸] ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۱۲، ص۵۵.    
ارزیابی می‌شود. البته برخی از عالمان رجال بعضی از این روایات را به دلیل انقطاع سند ضعیف می‌دانند؛ زیرا که ثمامة بن عبدالله بن انس، ابوهریره را درک نکرده بود.
[۹] دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن، سنن، ج۲، ص۱۲۹۷، محقق، حسین سلیم اسد الدارانی، عربستان سعودی، دار المغنی للنشر والتوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    


اما در منابع معتبر شیعی (مانند کتب اربعه) این روایت از معصومان (علیه‌السّلام) نقل نشده است و بیشتر آنچه در کتاب‌های دیگر نیز وجود دارد، یا برگرفته از کتب اهل‌سنت است که شاید به همین دلیل از ذکر سند برای آنها خودداری شده است.
[۱۰] طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص۱۵۲، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق.    
[۱۱] ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة، ج۱، ص۵۸، محقق، مصحح، عراقی، مجتبی، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.    
و یا آن‌که دارای راویان ضعیفی می‌باشد، مانند سهل بن احمد
[۱۲] غضائری، احمد بن حسین، کتاب الضعفاء، ص۶۷، قم، مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۶۴ق.    
که ضعیف بوده و یا مانند محمد بن اورمه
[۱۳] علامه حلی، حسن بن یوسف‌، رجال‌، ص۲۵۳، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.    
که از غالیان می‌باشد.
[۱۴] ابنا بسطام، عبدالله، حسین، طبّ الائمة، ص۱۰۶، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق    

از‌این‌رو از دیدگاه شیعیان نمی‌توان این روایت را از لحاظ سندی به عنوان روایتی صحیح و یا موثق ارزیابی کرد.
اما در ارتباط با اثبات محتوای آن و این‌که آیا در واقع چنین است که دو بال مگس، اثرات متفاوتی داشته باشند، باید دانشمندان زیست‌شناسی و شیمی بررسی نموده و اظهار نظر کنند و ممکن است تفاوت‌هایی را کشف کنند، اما به‌هر‌حال، این‌گونه نیست که نپذیرفتن آن منافاتی با دین‌داری داشته باشد.

۱. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۷، ص۱۴۰، محقق، ناصر، محمد زهیر بن ناصر، بیروت، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.    
۲. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۴، ص۱۳۰.    
۳. ↑ بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۱، ص۳۸۲، محقق، عطا، محمد عبد القادر، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق.    
۴. ↑ موصلی، احمد بن علی، مسند ابی‌یعلی، ج۲، ص۲۷۳، محقق، حسین سلیم اسد، دمشق، دار المامون للتراث، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.    
۵. ↑ سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، ج۳، ص۳۶۵، محقق، عبد‌الحمید، محمد محیی‌الدین، صیدا، المکتبة العصریة، بیروت، بی‌تا.    
۶. ↑ ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۴، ص۵۳، تحقیق، شعیب الارنؤوط، بیروت، دار الرساله، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    
۷. ↑ ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۴، ص۵۳-۵۵.    
۸. ↑ ابن حبان تمیمی، محمد، صحیح ابن حبان، ج۱۲، ص۵۵.    
۹. ↑ دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن، سنن، ج۲، ص۱۲۹۷، محقق، حسین سلیم اسد الدارانی، عربستان سعودی، دار المغنی للنشر والتوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    
۱۰. ↑ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص۱۵۲، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة، ج۱، ص۵۸، محقق، مصحح، عراقی، مجتبی، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.    
۱۲. ↑ غضائری، احمد بن حسین، کتاب الضعفاء، ص۶۷، قم، مؤسسه اسماعیلیان، ۱۳۶۴ق.    
۱۳. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف‌، رجال‌، ص۲۵۳، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق.    
۱۴. ↑ ابنا بسطام، عبدالله، حسین، طبّ الائمة، ص۱۰۶، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، ۱۴۱۱ق    


پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «شفا و بیماری در دو بال مگس»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۶/۳.    


رده‌های این صفحه : رجال | طب اسلامی | مباحث حدیثی
جعبه ابزار