شبهه جنگ‌طلبانه بودن آیات مدنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیات مکی،
آیات مدنی،
اسلام،
جهاد.
پرسش: برخی مانند
ریچارد داوکینز ادعا می‌کنند که بر خلاف آیات مکی که مضمونی صلح‌طلبانه دارد، آیات مدنی جنگ‌طلبانه به نظر می‌رسند. به عبارتی اسلام تنها در سیزده سال اول، دینی صلح‌طلب بود و ذکر «اسلام دین صلح است» قریب ۱۴۰۰ سال است که منسوخ شده است.! نظر شما در این مورد چیست؟!
پاسخ اجمالی: اولاً: تفاوت لحن آیات به سبب شرایط و موقعیت‌هاست در مکه مسلمانان حکومت و عده و عده‌ای نداشتند که در موقعیت جنگ و دفاع قرار بگیرند ولی در مدینه که مدام مورد حمله قرار می‌گرفتند آیاتی مبنی بر جهاد و دفاع نازل می‌شد. ثانیاً: آیات صلح نازل شده در مکه، منسوخ نشده، و تبدیل به آیات جنگ نشده است و حتی علاوه بر آن در مدینه نیز آیات صلح فراوانی مثل آیه ۶۰
سوره انفال نازل شده است.
همان‌گونه که می‌دانید سوره‌ها و آیات قرآن به مکی و مدنی تقسیم می‌شود؛ یعنی سوره‌ها و آیاتی که در
مکه نازل شده و سوره‌ها و آیاتی که در
مدینه بعد از هجرت نازل شده است. بدیهی است که لحن سوره‌ها و آیات مکی با مدنی به سبب شرایط و موقعیت‌های مختلف و متفاوت فرق می‌کند؛ چرا که در مکه
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مامور به دعوت مردم به اسلام بود و در این مدت اگر چه کفار و مشرکان جاهلی، مخالف دعوت رسول خدا بودند و به اذیت و آزار پیامبر و پیروانش می‌پرداختند، و حتی قصد کشتن پیامبر را داشتند، اما از این‌که اسلام هنوز به عنوان یک جمعیت و مجتمع مدنی شکل نیافته بود، به‌طور طبیعی جنگ و لشکرکشی هم علیه آنها صورت نگرفته بود. ولی با هجرت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و پیروانش از مکه (در پی دعوت و استقبال مردم مدینه) در آن‌جا با توجه به طوایف بزرگی که وجود داشتند و مسلمانان جمعیتی را تشکیل داده بودند مخالفان اسلام طی چند مرحله به آنان حمله کرده و شروع به جنگ نمودند؛ لذا آیات جنگ‌جویانه در این مرحله برای جهادی در راستای دفاع از مردم مسلمان نازل شده است.
بنابر این، اگر شخصی ادعا کند که آیات مدنی آیاتی جنگ‌طلبانه است، در پاسخ باید گفت:
آیات صلح نازل شده در مکه، منسوخ نشده، و تبدیل به آیات جنگ نشده است. علاوه بر آن در مدینه نیز آیات صلح فراوانی نازل شده است به عنوان نمونه بعد از آیه ۶۰ سوره انفال
که دستور به آماده‌سازی تجهیزات جنگی در حداکثر میزان ممکن می‌دهد، آیه ۶۱ و آیه ۶۲ همین سوره
در ادامه اعلام می‌کند که در صورت وجود شرایط، صلح و سازش را نیز نباید دور از نظر داشت و به همین دلیل است که
امام علی (علیه‌السّلام) در دهه سوم بعد از وفات پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در عهدنامه خود خطاب به
مالک اشتر، به او توصیه می‌کند که در رفتاری هوش‌مندانه، صلح پیشنهاد شده از طرف دشمن را رد نکند.
بله هنگامی که کافران و مشرکان در برابر رأفت و مهربانی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سوء استفاده نموده و پس از اذیت و آزار مسلمانان به جنگ و نبرد با آنان برخاسته‌اند، بدیهی است که
عقل حکم می‌کند باید در برابر
ظلم و تجاوز ستم‌گران به دفاع برخاست و از حقوق مردم ستم‌دیده دفاع نمود. اگر در
قرآن کریم آیاتی به چشم می‌خورد که از آنها بوی خشونت استشمام می‌شود، تماماً در راستای دفاع از مظلومان و ستم‌دیدگان در برابر ستم‌گران و متجاوزان به حقوق مردم است. ستم‌گرانی که از رأفت اسلامی سوء استفاده نمود و به تعهداتی که خود با مسلمانان بسته بودند نیز پایبند نمانده‌اند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «شبهه جنگ‌طلبانه بودن آیات مدنی» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۹/۱۹.
