سیر مطالعاتی تاریخ اسلامی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سیر مطالعاتی، تاریخ اسلامی، فرق و مذاهب،
ملل و نحل .
پرسش: سیر مطالعاتی
تاریخ اسلام را بیان کنید؟
پاسخ: تاریخ اسلامی را می‌توان به دو مرحله مطالعاتی تقسیم کرد: ۱. سیر در تاریخ اسلام؛ ۲. فرق و مذاهب (ملل و نحل).
تاریخ اسلامی را می‌توان به دو مرحله مطالعاتی تقسیم کرد:
سیر مطالعاتی در
تاریخ اسلام بدین شرح است:
۱.
فروغ ابدیت، سبحانی، جعفر.
۲.
تاریخ اسلام (از جاهلیت تا رحلت پیامبر اسلام)، مهدی پیشوایی، قم، دفتر نشر معارف، ۱۳۸۳ ش.
۳.
منتهی الآمال، حاج
شیخ عباس قمی، ۲ جلد، اتشارات وحدت‌بخش، ۱۳۸۶ ش.
۴.
تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، رسول جعفریان، انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۸۵ ش.
۵.
حماسه حسینی، شهید مطهری " ره "، جلد ۱ و ۲.
۶.
خدمات متقابل اسلام و ایران،
شهید مطهری (رحمة‌الله).
۷.
فلسفه تاریخ (۱- ۴)،
شهید مطهری (رحمة‌الله).
۸.
سیری در سیره ائمه اطهار (علیهم‌السلام)، شهید مطهری (رحمة‌الله).
۹.
نهضت‌های اسلامی در صدساله اخیر، شهید مطهری (رحمة‌الله).
۱۰.
نقش دین در تحولات تاریخی (پانزده گفتار، شهید مطهری (رحمة‌الله).
۱۱.
نقش حادثه کربلا در تحول تاریخ اسلامی (پانزده گفتار)، شهید مطهری (رحمة‌الله).
۱۲.
احیای تفکر اسلامی، شهید مطهری (رحمة‌الله).
۱۳.
سیر تطور کلام شیعه از عصر غیبت تا خواجه نصیر طوسی، محمدصفر جبرئیلی، سازمان انتشارات فرهنگ و اندیشه اسلامی.
در این
کتاب، عصر‌هایی که در آن عصر، عده‌ای از شخصیت‌ها موجب رشد و نمو
تفکر کلامی
اسلام و
شیعه بوده‌اند، مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۴. مروج الذهب، علی بن حسین مسعودی.
مسعودی، ابتدا کتابی با عنوان «
اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در ۳۰ جلد نگاشت، سپس آن را مختصر کرد و «الکتاب الاوسط» نامید، اختصاری از این کتاب را نیز برگزید و «مروج الذهب» نامید. او بهترین و عالی‌ترین مطالب دیگر کتاب‌هایش را برگزید و در این کتاب آورد؛ ازاین‌رو کتاب را
مروج الذهب (مرغزار طلا) نامید.
مروج الذهب دارای دو بخش است: در بخش نخست
تاریخ خلقت و
انبیا و ملل مختلف تا قبل از
بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) بررسی شده است. بخش دوم کتاب با بعثت
پیامبر آغاز و با ذکر حوادث تا سال ۳۳۶ پایان می‌یابد.
مروج الذهب تاریخی است عمومی که علاوه بر تاریخ
مسلمانان ، به تاریخ
جهان و احوال دیگر ملل نیز پرداخته است. روش مسعودی در
تاریخ‌نگاری، شیوه موضوعی است؛ هر چند او بین روش موضوعی و سال‌شمار جمع کرده و هنگام پرداختن به یک موضوع ترتیب زمانی را رعایت کرده است. او با وارد کردن عنصر
استدلال عقلایی به قلمرو مباحث تاریخی از مرز «دیدن حادثه و نقل آن» گذشته و در ورای حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث
تمدن و
فرهنگ و اهتمام به تاریخ و تفکر اقلیت‌ها و
مذاهب در
مروج الذهب چشم‌گیر است.
مسعودی در لابه‌لای مطالب علمی و تاریخی، داستان‌ها و لطایف و ظرایفی را چاشنی کرده است تا خواننده را ملال حاصل نشده و رغبت به خواندن آن، همیشگی باشد.
مسعودی در ارائه مطالب تاریخی از
جغرافیا بهره برده است. ترجمه رایج «
مروج الذهب» به
زبان فارسی با قلم «ابوالقاسم پاینده» در ۲ جلد توسط انتشارات علمی و فرهنگی چاپ شده است.
سیر مطالعاتی در فرق و مذاهب (ملل و نحل) بدین شرح است:
۱.
فرق و مذاهب کلامی، استاد ربانی گلپایگانی، ناشر: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم)، وابسته به جامعة المصطفی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) العالیة.
۲.
آشنایی با فرق و مذاهب، آقای رضا برنج‌کار.
۳.
تاریخ شیعه و فرقه‌های آن تا قرن چهارم، محمدجواد مشکور، تهران، کتاب‌فروشی اشراقی، ۱۳۶۲ ش
۴.
فرهنگ فرق اسلامی، محمدجواد مشکور، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ ش.
۵.
آیین وهابیت، آیت الله سبحانی.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «سیر مطالعاتی تاریخ اسلامی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۰۶.
