روش های موفقیت در امتحان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: موفقیت در امتحان،
فراموشی مطالب.
پرسش: بعضی از افراد قبل از امتحان زیاد درس می‌خوانند و همه چیز را یاد گرفته‌اند ولی موقع امتحان همه چیز را فراموش می‌کنند در صورتی که هیچ‌گونه دل شوره‌ای ندارند و
خونسردی خود را حفظ کرده‌اند؟
پاسخ: سازماندهی مطالب، یادآوری مطالب در بافت مخصوص آن، تصویرسازی ذهنی، از بین بردن عوامل
اضطراب ، خلاصه نویسی و یادداشت برداری و
توکل بر
خدا از روش‌های موفقیت در امتحان است.
برای این که
انسان در امتحان موفق شود و مطالب، خوب به یادش بیاید، باید روش‌های مطالعه را بلد باشد و بداند که چگونه باید برای امتحان آمادگی ایجاد کند. زیاد درس خواندن اگر روشمند نباشد. جز
خستگی ذهنی هیچ نتیجه‌ای به همراه ندارد. افرادی که قبل از امتحان و به خصوص شب امتحان بیش از حدّ
مطالعه می‌کنند، به احتمال زیاد در امتحان نمره خوبی نمی‌آورند، زیرا در جلسه امتحان احساس خستگی می‌کنند و هر آن چه که یاد گرفته‌اند، فراموش می‌کنند.
بنابراین، شما باید یک روش درست را برای مطالعه کردن انتخاب کنید و با آمادگی و
نشاط کامل سر جلسه امتحان حاضر شوید.
ابتدا باید از ساز و کار
حافظه و فرایند
یادگیری شناخت کافی داشته باشید. حافظه نوعی توانایی است که در همه افراد وجود دارد، با این تفاوت که عده‌ای توانسته‌اند از این نیروی خدا دادی خوب استفاده کنند و قابلیت‌های آن را به کار گیرند، اما افرادی را هم سراغ داریم که همیشه از ضعف حافظه و نتایج بد امتحان شکایت می‌کنند. همه ما این تجربه را داریم که وقتی از جلسه امتحان بیرون می‌آییم می‌گوییم: موقع امتحان می‌خواستم جواب صحیح را بنویسم، اما یادم نیامد.
در تبیین حافظه چندین دیدگاه وجود دارد. طبق یکی از نظریه‌ها، حافظه دارای سه مرحله است.
۱. حافظه حسی
۲. حافظه کوتاه مدت
۳. حافظه بلند مدت
وقتی مطلبی را مطالعه می‌کنیم، از طریق حافظه حسی وارد حافظه کوتاه مدت و سپس به حافظه بلند مدّت وارد می‌شود. حافظه حسی و حافظه کوتاه مدت از نظر گنجایش و زمان نگهداری محدودیت دارند، لذا ممکن است برخی مطالب قبل از آن که وارد حافظه بلند مدت شود، دچار بازداری شود. وقتی در امتحان مطالب به یاد ما نمی‌آید، معنایش این است که مطالب را خوب یاد نگرفته‌ایم. وقتی مطالب از طریق تکرار و تمرین، وارد حافظه بلند مدت شد، یادگیری کامل می‌شود. حافظه بلند مدت از نظر گنجایش نامحدود و از نظر مدت زمان نگهداری نیز اطلاعات را برای مدت‌های طولانی در خود نگه می‌دارد.
به عقیده روان شناسان، اطلاعات وارد شده در حافظه بلند مدت، از بین نمی‌رود و با فراهم بودن شرایط مناسب همیشه قابل یادآوری است. علت این که ما پاره‌ای از اطلاعات قبلاً آموخته شده را در جلسه امتحان نمی‌توانیم به یاد آوریم. این است که ما در بازیابی آن‌ها ناتوانیم، والاّ مطالب در حافظه ما موجود هستند. این حالت درست مانند پرونده‌ایی است که در بایگانی ذهن موجود است اما ما شماره آن را در دست نداریم.
برای موفقیت در امتحان، توصیه می‌شود که روش‌های زیر را اجرا کنید.
پژوهش‌ها حاکی از آن است که هر اندازه اندوخته‌های حافظه را بهتر سازماندهی کنیم، به همان اندازه یادآوری آن‌ها آسان‌تر خواهد بود و موقع امتحان بهتر به یاد ما خواهد آمد. برای مثال اگر اسامی افراد را بر حسب مشاغل آن‌ها سازماندهی کنیم، بعداً آسان‌تر می‌توانیم آن‌ها را به خاطر آوریم. موضوعات درسی را باید براساس یک ملاک صحیح و قابل قبول طبقه‌بندی و سازماندهی کنیم. در این صورت موقع امتحان راحت‌تر مطالب به یاد ما می‌آید و قاطی نمی‌کنیم.
روان شناسان معتقدند یکی از عوامل
موفقیت در امتحان و یاد آوری درست مطالب، توجه به این نکته است که اطلاعات باید در بافتی بازیابی شود، که شبیه بافت مرحله رمزگردانی است. «بافت» یک مفهوم کاملاً تخصصی است ولی به صورت ساده می‌توان گفت بافت عبارت است از اوضاع و شرایطی که یادگیری در آن صورت گرفته است. به عنوان مثال، اگر قرار باشد مطالب درس ریاضی را به یاد آورید، تصویر فضای کلاس ریاضی، مهره استاد، اسامی هم کلاسی‌ها و شرایط روحی و روانی که در هنگام
یادگیری آن درس داشته‌اید، در یادآوری مطالب، بسیار مؤثر است.
یکی دیگر از تکنیک‌هایی که در یادآوری مطالب در جلسه امتحان می‌تواند مؤثر باشد، استفاده از روش تصویرسازی ذهنی است. بسیاری اوقات که می‌خواهیم مطلبی را یاد بگیریم، با اصطلاحات و واژه‌های نامأنوس برمی‌خوریم که حفظ آن‌ها برای ما دشوار است، اگر هم بتوانیم از طریق تمرین و تکرار حفظ کنیم، دو سه روز بعد یا نرسیده به جلسه امتحان از یادمان می‌رود، در این‌گونه موارد می‌توان از تصویرسازی ذهنی استفاده نمود؛ یعنی در ذهن خود هر یک از واژه‌های نامأنوس و اصطلاحات و مفاهیم انگلیسی، ریاضی یا شیمی را با یک شئ واقعی و مأنوس ربط دهیم، تا هر وقت آن تصویر ذهنی به یاد ما آمد، فوراً آن مطلب یا اصطلاح علمی نیز به یاد ما بیاید.
اضطراب یکی از عوامل عمده فراموش و کاهش یادآوری اطلاعات است. بیشتر ناکامی‌های افراد در امتحان به خصوص امتحانات مهم و سرنوشت ساز به خاطر اضطراب بیش از اندازه آن‌ها است. نکته کاربردی که از این اصل استفاده می‌شود، این است که شب امتحان به هیچ وجه زمان مناسبی برای یادگیری مطالب جدید نیست. باید یاد گیری مطالب در طول ترم که فرصت کافی داریم، انجام شود. اگر مطالب را خوب یاد گرفته باشیم و به صورت معنایی سازماندهی کرده باشیم نه حفظ طوطی وار شب امتحان کافی است فقط رئوس مطالب و یادداشت‌های خود را مرور کنیم.
یادداشت برداری در هنگام درس یا
مطالعه و... و خلاصه نویسی بعد از آن می‌تواند در یادآوری مطالب بسیار مفید باشد. وقتی مطالب را یاد می‌گیریم، به صورت معنایی رمز گردانی می‌کنیم. اما در موقع امتحان چون می‌خواهیم روی برگه امتحان بنویسیم، این از نوع تصویری است. بنابراین، اگر قبل از آن چندین بار تمرین و خلاصه نویسی نکرده باشیم، ممکن است، نتوانیم بنویسیم. برخی افراد
عادت دارند، قبل از امتحان همزمان با مطالعه، چند و چندین بار خلاصه مطالب را می‌نویسند. تجربه نشان داده است که این تمرین و خلاصه نویسی در امتحان بسیار مفید است.
به
خداوند توکل داشته باشید؛ مطالعه و آمادگی در امتحان لازم است، اما توکل به خدا را نباید فراموش کرد. انسان هر اندازه توانایی و قدرت
حافظه داشته باشد، باید به این نکته هم توجه داشته باشد که خداوند این توانایی را برای او داده است. و اگر خداوند نخواهد،
انسان هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد. اما اگر انسان به خدا توکل کند و از او مدد بخواهد، در زندگی و در امتحان موفق خواهد شد.
امید است با رعایت نکات یاد شده و بهره‌گیری از کتاب‌های زیر بتوانید، مهارت خود در امتحان را افزایش داده و به مدارج بالا
علمی نایل آیید.
•ثروت هروت آبادی، حافظه برتر، انتشارات سالمی، ۱۳۸۱.
•آلن مامفورد، یادگیری مؤثر، ترجمه:ایرج صفا، نشر ایزایران، ۱۳۸۰.
•لیندا فریل انیس، فن مطالعه، ترجمه علی صلح‌جو، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۳.
•عین الله خادمی، مطالعه روشمند، انتشارات پارسایان، ۱۳۷۹.
•علی اکبر سیف، روش‌های یادگیری و مطالعه، نشر دوران، ۱۳۷۶.
سایت اندیشه قم.
