روح اصحاب کهف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روح،
اصحاب کهف،
خواب.
پرسش: روح اصحاب کهف در طول ۳۰۹ سال به خواب رفتنشان، کجا بود؟
پاسخ: ۱.
روح در هنگام خواب مانند وقتی که می‌میرد، نزد
خدای تبارک و تعالی است؛ ۲. اصحاب کهف در خوابی معجزه‌آسا فرو رفته بودند.
روح یا
عقل و یا
نفس ناطقه انسان که همان حقیقت انسانی می‌باشد، موجودی مجرد از
ماده بوده است؛ بنابراین کجایی (به معنای دارای مکان) نیست؛ چون مکان از ویژگی ماده می‌باشد.
روح انسان هنگام مردن نزد
خداوند تبارک و تعالی می‌رود.
در
آیه ۴۲ از
سوره زمر آمده: «
الله یتوفی الانفس حین موتها و التی لم تمت فی منامها فیمسک التی قضی علیها الموت و یرسل الاخری الی اجل مسمّیً إنّ فی ذلک لآیاتٍ لقومٍ یتفکّرون؛
خداست که جان‌ها را در دم
مرگ می‌گیرد و آنها هم که نمرده‌اند در
خواب می‌گیرد؛ پس هر یک از جان‌ها که مرگش رسیده باشد، نگه می‌دارد و آن دیگری را به بدنش تا مدتی معین بر‌می‌گرداند تا مدتی معین، به‌درستی‌که در این جریان نشانه‌هاست برای مردمی که
تفکر کنند».
از
آیه یادشده دو نکته استفاده می‌شود:
نفس انسان غیر از بدن اوست؛ چون در هنگام خواب
نفس از بدن جدا می‌شود و مستقل از بدن و جدای از آن
زندگی می‌کند.
مردن و خوابیدن هر دو «توفی» و
قبض روح است، و این فرق بین آن دو است که
مرگ قبض روحی است که دیگر برگشتی برایش نیست، و خواب قبض روحی است که ممکن است روح دوباره برگردد.
بنابراین همان‌گونه که در هنگام مردن روح در محضر الهی است در هنگام خواب هم همین‌گونه است؛ اما موضوع
اصحاب کهف باید گفت که در
سوره کهف در چند
آیه به صراحت بیان می‌کند که اصحاب کهف در خوابی معجزه‌آسا فرو رفته بودند.
در اینجا برای روشن شدن مطلب
آیات مربوط را می‌آوریم.
«
فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا»؛
ما (پرده خواب را) در
غار بر گوششان زديم، و سال‌ها در خواب فرو رفتند.
آیه فوق به دنبال درخواست اصحاب کهف از خدا گفتند: «
رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً »؛
«خدایا! ما را از
رحمت خود بهره‌مند ساز.»، در واقع
اجابت دعای آنهاست. تمام
تفاسیر در دلالت آیه یادشده بر خواب اصحاب کهف اتفاق نظر دارند و تنها در چگونگی معنی آن
اختلاف وجود دارد؛ از جمله:
پرده‌های خواب را بر گوش آنها افکندیم و سال‌ها در
غار به خواب فرو رفتند.
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان به نقل از
تفسیر «
الکشاف» می‌گوید: آنها را چنان خواب سنگینی دادیم که هر صدایی در غار بود آنها را بیدار نمی‌کرد و به نقل از
مجمع البیان می‌گوید: یعنی بر ایشان خواب را مسلط کردیم.
خود علامه طباطبایی می‌گویند: در اینجا معنی سومی است و آن اینکه این جمله کنایه از خواباندن با
مهربانی و عطوفت است؛ مانند: خواباندن مادر بچه خود را که با زدن آرام بر پشت او باعث تجمیع
حواس کودک شده و او را می‌خواباند.
جمله «الا یقاظ» جمع یقظ و یقظان به معنی بیداری؛ و الرقود جمع راقد به معنی خوابیده می‌باشد. در این
کلام اشاره این است که در حال خواب چشمان ایشان باز بود، مانند اشخاص بیدار. «تو گمان می‌کردی ایشان (اصحاب کهف) بیدار هستند؛ در‌حالی‌که ایشان خواب بودند، (و به خاطر اینکه بدنشان نپوسد) بدنشان را به راست و چپ حرکت می‌دادیم».
۱.
روح در هنگام خواب مانند وقتی که می‌میرد، نزد
خدای تبارک و تعالی است.
۲. اصحاب کهف در خوابی معجزه‌آسا فرو رفته بودند.
۱.
التبیان فی تفسیر القرآن، ابی‌جعفر محمد بن الحسن الطوسی.
۲.
خورشید تابان در علم قرآن شیخ علی، تهران، آستان قدس رضوی، احمد محدث خراسانی، ۱۳۷۲ ش، ص ۳۴۴ ـ ۳۴۱.
۳.
مرصاد العباد من المبدی الی المعاد، نجم‌الدین رازی، کتاب‌خانه سنائی، ۱۳۶۳ ش، ص ۵۷ ـ ۴۹ و ص ۷۲ ـ ۶۲.
۴.
ترجمه تفسیر المیزان، سید محمدباقر موسوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج ۱۱، ص ۳۶۵ ـ ۳۷۲.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «روح اصحاب کهف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۱/۲۵.
