رفتن نزد حاکم جائر برای تأمین معاش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: معاشرت،
ظلم، حاکم، جائر، معاش.
پرسش: بر اساس حدیث
عبدالغفار بن قاسم از
امام محمّد باقر (علیه‌السّلام) آیا رفتن به نزد حاکم برای تأمین معاش جایز است؟
پاسخ: در آموزه‌های دینی همکاری با حاکمیت حاکمان ستم‌کار و کسانی که بر اساس سلسله مراتب از سوی فرد ظالم، مسئولیتی را به عهده دارند؛ از
گناهان کبیره است.
مقصود امام باقر (علیه‌السّلام) در روایت این است که رفتن به نزد حاکم ظالم اگر به تقویت حاکمیت ظالمانه او بیانجامد و یا برای به دست‌آوردن ثروت بیشتر باشد ملازم با انجام گناه بوده و ترک آن
واجب است.
در آموزه‌های دینی همکاری با حاکمیت حاکمان ستم‌کار و کسانی که بر اساس سلسله مراتب از سوی فرد ظالم، مسئولیتی را به عهده دارند؛ از
گناهان کبیره است و عذابی سخت به دنبال خواهد داشت؛ زیرا همکاری با آنان سبب از بین رفتن حق و زنده شدن باطل می‌گردد؛ از‌این‌رو (جز در مواقع ضرورت) یاری رساندن به آنان جایز نیست.
یکی از
شیعیان به نام عبدالغفار بن قاسم می‌گوید: به امام باقر (علیه‌السّلام) گفتم: نظرتان در نزدیک شدن من به سلطان و رفت و آمد به دربار چیست؟ فرمود: این کار را برای تو صلاح نمی‌دانم. گفتم: گاهی به شام می‌روم و بر
ابراهیم بن ولید (وی به مدت دو ماه حکومت
امویان را به دست داشت.
بر اساس برخی از گزارش‌ها امام باقر (علیه‌السّلام) توسط وی مسموم و به شهادت رسید)
وارد می‌شوم. فرمود: «ای عبدالغفار! رفت و آمد تو نزد سلطان سه پیامد منفی دارد: محبت دنیا در دلت راه می‌یابد، مرگ را فراموش می‌کنی، و نسبت به آنچه
خدا قسمت تو کرده ناراضی می‌شوی».
عرض کردم: ای فرزند رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)! من عیال‌وارم و هدفم از رفتن به آن‌جا، انجام
تجارت است. فرمود: «ای بندۀ خدا! من نمی‌خواهم تو را به ترک دنیا دعوت کنم، بلکه می‌خواهم گناهان را ترک کنی، ترک دنیا فضیلت است، اما ترک
گناه فریضه و واجب است و تو در شرایطی هستی که به انجام واجبات نیازمندتری تا کسب فضائل».
بر‌این‌اساس، مقصود امام (علیه‌السّلام) این است که رفتن به نزد حاکم ظالم (اگر به تقویت حاکمیت ظالمانه او بیانجامد و یا برای به دست‌آوردن ثروت بیشتر باشد) ملازم با انجام گناه بوده و ترک آن واجب است.
البته در مواردی که این همکاری برای اموری) مانند حفظ نظم عمومی و یا به دست‌آوردن حداقل معاش برای یک زندگی حداقلی (لازم باشد، تنها در همان محدوده می‌توان به همکاری با او پرداخت و تا حد امکان تلاش نمود که این همکاری، نشانگر تایید آن حاکم ظالم و حکومتش ارزیابی نشود.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رفتن نزد حاکم جائر برای تأمین معاش»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۷/۱۶.
