رابطه گناه با بیماری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ترک گناهان، بیماری، علم پزشکی، درمان.
پرسش: در زمان ما انواع بیماری‌ها افزایش یافته، از طرفی در روایات آمده که گناهان اگر افزایش یابد و متنوع شود، دردها و بیماری‌های تازه‌ای پدید می‌آید؛ چرا ما به جای سعی علمی در طبابت، سعی در ترک گناهان نمی‌کنیم؟
پاسخ: ترک گناه لازم و ضروری است. انسان برای خودسازی و تقرب به خداوند باید از گناهان دست بردارد و راه عبادت و معنویت را در پیش گیرد. ترک گناه باعث سلامت روانی انسان می‌شود و از بسیاری دردها و بیماری‌های جسمی و روانی پیش‌گیری می‌کند. در‌عین‌حال هنگام بیماری‌ها و دردها نیز نباید از مراجعه به پزشک و درمان‌های طبی غافل شد.
تحقیقات و گزارش‌ها نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر بیماری‌های جسمی و روانی به صورت چشم‌گیری افزایش یافته و هر
روز بیماری‌هایی کشف می‌گردد. یا افراد به بیماری‌های ناشناخته‌ای مبتلا می‌شوند.
در
روایات آمده، هرگاه
گناهان افزایش یابد و متنوع شود، دردها و بیماری‌ها افزایش می‌یابد و
خداوند آن‌ها را به بلاهایی تازه مبتلا می‌کند.
امام رضا (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
ــ «بلاهای نو نتیجه گناهان نو هستند»؛
ــ «کُلّما احدَثَ العبادُ منَ الذّنوب ما لم یکونوا یعملون، احدثَ الله لهم من البلاء ما لم یکونوا یعرفون»؛
هرگاه بندگان گناهان تازه‌ای را که سابقه نداشته، انجام دهند، خدا بر آن‌ها
بلاها (و دردهای) تازه‌ای را که سابقه نداشته، ایجاد می‌نماید.
مطلب بالا اگرچه درست است، اما چنین استنباطی درست نیست که اگر گناه باعث ایجاد دردها و بیماری‌های جدید می‌شود، پس باید برای درمان هر نوع درد و
بیماری، به جای سعی علمی در
طبابت و مراجعه به پزشک، کاری کنیم که از گناهان دست برداریم. هر چند دست برداشتن از
گناه به‌هر‌حال لازم و ضروری است، اما نمی‌تواند ما را از مراجعه به پزشک بی‌نیاز کند. فرض کنیم که در
جهان هیچ گناهی انجام نشود و هیچ فرد گناه‌کاری وجود نداشته باشد، باز هم درد و بیماری وجود خواهد داشت و از مراجعه به پزشک و مصرف دارو بی‌نیاز نخواهیم شد، با آن‌که ممکن است فراوانی بیماری‌ها به حداقل خود رسد.
برخی بیماری‌ها نتیجه گناهان است و برخی مربوط به علل دیگر.
سرّ مطلب در این است که پیدایش همه دردها و بیماری‌ها که ناشی از گناه نیست، و از روایات هم چنین مطلبی استفاده نمی‌شود؛ بلکه یک‌سری از بیماری‌ها در اثر عوامل ژنتیکی، نارسایی و مشکلات دوران پیش از تولد، عوامل محیطی و تصادفات و
حوادث طبیعی به وجود می‌آید. برای درمان این‌گونه بیماری‌ها باید به پزشک مراجعه کرد.
اگر چنین نتیجه‌گیری درست می‌بود، باید افرادی که گناه نمی‌کنند و
معصوم هستند، هیچ‌گاه به درد و بیماری مبتلا نشوند؛ در‌حالی‌که می‌بینیم حتی
پیامبران و
ائمه معصومین (علیهم‌السلام) نیز مریض می‌شدند و به پزشک مراجعه می‌نمودند و دارو مصرف می‌کردند. بد نیست به یک مورد اشاره شود.
در حدیثی آمده است که
حضرت موسی (علیه‌السلام) بیمار شده بود،
بنی‌اسرائیل به
عیادت او رفتند و بیماری او را تشخیص دادند و به او گفتند اگر از فلان دارو استفاده کنی، بهبود خواهی یافت. موسی (علیه‌السلام) در پاسخ گفت: من از هیچ دارویی استفاده نمی‌کنم تا خداوند بدون دارو مرا
شفا دهد، ولی بیماری‌اش طولانی شد.باز به او پیشنهاد نمودند که دارو مصرف کند؛ ولی حضرت موسی (علیه‌السلام) امتناع ورزید، بیماری‌اش ادامه یافت، سرانجام خداوند به او
وحی فرستاد و فرمود: «و عزّتی و جلالی لا ابُرئتُک حتّی تتداوی بما ذکروه لکَ»؛
به
عزت و جلالم سوگند که بهبودی به تو نمی‌دهم، مگر این‌که از دارویی که گفته‌اند، استفاده کنی. موسی (علیه‌السّلام) دستور داد آن دارو را برای او بیاورند و از آن استفاده کرد و بهبود یافت. در این هنگام در دل موسی (علیه‌السلام) وسوسه‌ای پیدا شد (شاید وسوسه‌اش این بود که چرا خداوند با
دعا و
توکل و راز و نیاز مرا شفا نداد؟) در این هنگام خداوند به او وحی فرستاد: «اردتَ اَن حکمتی بتوکّلکَ علی، فمن اودع العقاقیز منافع الاشیاءِ غیری؟»؛
تو می‌خواهی با توکل و دعای خود
حکمت و
سنت مرا که درمان بیماری از طریق مصرف داروست،
باطل کنی؟ مگر منافع و آثار داروها را کسی غیر از من در آن‌ها قرار داده است؟
توسعه بیماری‌ها صرفاً معلول گناهان نیستند؛ بلکه
گناه یکی از عوامل ایجاد بیماری‌ها خواهد بود؛ زیرا در سیستم جهان ماده که عناصر طبیعی، آن را تشکیل می‌دهند، همواره با هم در تضادند و هرگاه از حالت عادی و طبیعی خارج شوند، ایجاد بیماری می‌کنند؛ مثلاً اگر درجه حرارت طبیعی بدون افزایش یابد، تب ایجاد می‌شود. اگر دهان خود را مسواک نزنیم، غذاهایی که لای دندان‌ها می‌ماند، سبب پوسیدگی آن‌ها می‌شود و ... .
بعضی از بیماری‌ها را هم خود انسان‌ها تولید می‌کنند؛ مثل به‌کارگیری سلاح‌های شیمیای که آثار مخربی بر دستگاه تنفسی و پوست
انسان می‌گذارند کسی که
قربانی این سلاح‌ها می‌شود که گناهی نکرده؛ بلکه مغلوب هوای دیگران شده است؛ بنابراین
علم پزشکی لازم و ضروری زندگی بشر است و ما نیز با
گناه نکردن خود، سبب ایجاد آن بیماری‌هایی نمی‌شویم که در اثر گناه به وجود می‌آید.
ترک گناه به‌هر‌حال لازم و ضروری است. انسان برای
خودسازی و
تقرب به خداوند باید از گناهان دست بردارد و راه
عبادت و معنویت را در پیش گیرد. ترک گناه باعث
سلامت روانی انسان می‌شود و از بسیاری دردها و بیماری‌های جسمی و روانی پیش‌گیری می‌کند. در‌عین‌حال به هنگام بیماری‌ها و دردها از مراجعه به پزشک و درمان‌های طبی نیز نباید غافل شد.
۱. مجموعه مقالات، اسلام و بهداشت روان، دفتر نشر معارف، چ اول، ۱۳۸۲ ش.
۲. ابوالقاسم حسینی، اصول بهداشت روانی، انتشارات دانشگاه مشهد، چ اول، ۱۳۶۰ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رابطه گناه با بیماری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۵/۰۹.
