• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذکر رکوع و سجود

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: رکوع، سجود، ذکر، سبحان الله.
پرسش: آیا در ذکر رکوع و سجود اگر فقط یک سبحان الله بگوییم کافی است یا خیر؟
پاسخ: در مورد ذکر رکوع و سجود باید گفت انسان هر ذکری که در رکوع و سجود بگوید کافی است.


احتیاطاً
[۱] این احتیاط از دیدگاه امام خمینی (ره) احتیاط واجب است.
ذکر رکوع و سجود به اندازه سه مرتبه « سبحان الله » یا یک مرتبه « سبحان ربی العظیم و بحمده »باشد.
[۲] توضیح المسائل مراجع، ج ۱، ص ۵۶۲.


درباره اذکاری که می‌توان در رکوع و سجود گفت، روایاتی به ما رسیده است:

۲.۱ - روایتی از پیامبر اکرم

در روایتی از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل شده است که فرمودند: «من از قرائت در رکوع و سجود نهی شده‌ام. پس در رکوع خداوند را بزرگ بدارید و در سجده زیاد دعا کنید که سزاوار است مستجاب شود».
[۳] شیخ حر عاملی، وسائل‌الشیعة، ج ۶، ص ۳۰۹. "وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عُبَیْدٍ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِأَسَانِیدَ مُتَّصِلَةٍ إِلَی النَّبِیِّ ص قَالَ إِنِّی قَدْ نَهَیْتُ عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَأَمَّا الرُّکُوعُ فَعَظِّمُوا اللَّهَ فِیهِ وَ أَمَّا السُّجُودُ فَأَکْثِرُوا فِیهِ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ قَمِنٌ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ أَیْ جَدِیرٌ وَ حَرِیٌّ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ.    


۲.۲ - روایتی از امام صادق

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ از پدر بزرگوارشان و او از امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ روایت کرده: «قرائتی در رکوع و سجود نیست. در رکوع و سجود تنها مدح خدای ـ عزوجل ـ است و بعد از آن درخواست و دعا، پس قبل از دعا با مدح و ثنای خدای ـ عزوجل ـ شروع کنید، سپس دعا کنید».
[۴] عبدالله بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۶۶؛ وسائل‌الشیعة، ج ۶، ص ۳۰۹- ۸۰۴۶، عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَقُولُ لَا قِرَاءَةَ فِی رُکُوعٍ وَ لَا سُجُودٍ إِنَّمَا فِیهِمَا الْمِدْحَةُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَسْأَلَةُ فَابْتَدِءُوا قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ بِالْمِدْحَةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْأَلُوا بَعْدَهُ.    

بنابراین می‌توان گفت: هر ذکری در رکوع و سجود مطلوب است.

۲.۳ - دیدگاه علامه مجلسی

علامه مجلسی ذیل این حدیث فرموده‌اند: این حدیث دلالت بر استحباب ذکر و دعا در رکوع دارد.
[۵] مجلسی، بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۱۰۵.    

و گفتن ذکر صلوات نیز در رکوع و سجود مستحب است بعد از ذکر یا قبل از آن
[۶] یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج ۲، ص ۵۵۳.    
و این هم خود نوعی دعاست.

۲.۴ - استناد به عمل عارف براساس روایات

سخن آخر اینکه اگر می‌دانیم عارف یا عالمی در نماز خود عملی را با استناد به روایات صحیح انجام می‌دهد و رعایت کرده است که از نظر فتوای مراجع تقلید در رساله‌های عملیه منعی نداشته باشد، اشکالی ندارد؛ وگر‌نه نمی‌توان به آن استناد و بر طبق آن عمل کرد.
[۷] اقتباس از پاسخ شماره ۱۴۸۱ (سایت: ۱۵۴۹).


۲.۵ - دیدگاه آیت الله بهجت

مسئله کافی بودن هر ذکری که خواست بگوید در رکوع خالی از وجه نیست؛ ولی احتیاط مستحب آن است که سه مرتبه « سبحان اللَّه » یا یک مرتبه « سبحان ربّی العظیم و بحمده » بگوید. وی در مورد ذکر سجده می‌گوید: کفایت هر ذکری که در سجده بگوید، خالی از وجه نیست؛ ولی احتیاط مستحب آن است که سه مرتبه سبحان اللَّه یا یک مرتبه سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلی‌ وَ بِحَمْدِهِ بگوید.
[۸] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‌۱، ص ۵۶۲ و ۵۷۱ ؟؟؟.


۱. ↑ این احتیاط از دیدگاه امام خمینی (ره) احتیاط واجب است.
۲. ↑ توضیح المسائل مراجع، ج ۱، ص ۵۶۲.
۳. ↑ شیخ حر عاملی، وسائل‌الشیعة، ج ۶، ص ۳۰۹. "وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عُبَیْدٍ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِأَسَانِیدَ مُتَّصِلَةٍ إِلَی النَّبِیِّ ص قَالَ إِنِّی قَدْ نَهَیْتُ عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَأَمَّا الرُّکُوعُ فَعَظِّمُوا اللَّهَ فِیهِ وَ أَمَّا السُّجُودُ فَأَکْثِرُوا فِیهِ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ قَمِنٌ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ أَیْ جَدِیرٌ وَ حَرِیٌّ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ.    
۴. ↑ عبدالله بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۶۶؛ وسائل‌الشیعة، ج ۶، ص ۳۰۹- ۸۰۴۶، عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ فِی قُرْبِ الْإِسْنَادِ عَنِ السِّنْدِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِی الْبَخْتَرِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَقُولُ لَا قِرَاءَةَ فِی رُکُوعٍ وَ لَا سُجُودٍ إِنَّمَا فِیهِمَا الْمِدْحَةُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَسْأَلَةُ فَابْتَدِءُوا قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ بِالْمِدْحَةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْأَلُوا بَعْدَهُ.    
۵. ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۱۰۵.    
۶. ↑ یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج ۲، ص ۵۵۳.    
۷. ↑ اقتباس از پاسخ شماره ۱۴۸۱ (سایت: ۱۵۴۹).
۸. ↑ توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‌۱، ص ۵۶۲ و ۵۷۱ ؟؟؟.


پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : احکام نماز | سجده | فقه
جعبه ابزار