درمان پرحرفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:سکوت، پرحرفی، آفات زبان، خویشتنداری.
پرسش :برای درمان
پرحرفی چه راه کارهایی وجود دارد؟ برای این که بتوانم رازهای خودم و دیگران را نگه دارم.
پاسخ :
زبان، ترجمان دل، نماینده
عقل ، کلید شخصیت و مهم ترین دریچه روح آدمی است. آنچه بر صفحه زبان و در لابلای گفته های انسان ظاهر می شود، نمودی از آن چیزی است که بر صفحه
روح انسان نقش می بندد. زبان در عین این که یکی از بزرگ ترین نعمت های خداوند و ابزاری برای رشد و روابط با دیگران بوده، در عین حال آفات فراوانی نیز دارد و می تواند سرچشمه گناهان بی شماری باشد؛ از این رو، برای کنترل زبان و استفاده بجا از آن، دو راه پیشنهاد می شود:
توجه به خطرات زبان و مراقبت از آن، بهترین درمان علمی برای پر حرفی است. زبان و سخن گفتن با آن، در عین حال که در جاهایی بسیار مفید است، آفات و خطرات فراوانی هم دارد. هر صبح که انسان از خواب بیدار می شود، لازم است به خود توصیه کند که مراقب زبانش باشد؛ زیرا این عضو می تواند
انسان را به اوج
سعادت یا خاک ذلت و
شقاوت بکشاند.
امام سجّاد (علیه السلام) فرمود:«هر صبح، زبان آدمی تمام اعضای بدنش را زیر نظر گرفته، و می‌گوید:چگونه هستید؟ چگونه صبح کردید؟ پاسخ می دهند به خیر و خوبی است به شرط آن که تو -دست از سر ما برداری- و ما را به خود رها کنی؟ و او را به خدا سوگند می دهند -که سخن ناروایی نگوید و آنان را به مشقّت نیندازد- و می گویند -شکی در این نیست که- به خاطر تو، ثواب و پاداش به ما می‌رسد، و به سبب تو است که کیفر می‌شویم».
پس انسان باید مواظب زبان و سخن خود باشد؛ زیرا هر کلامی که از او صادر شده در نامه عمل او ثبت و ضبط می شود. در
قرآن کریم آمده است:«انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌آورد، مگر این که همان دم، فرشته‌ای مراقب و آماده برای انجام مأموریت (و ضبط آن) است».
در احادیثی از
امام علی (علیه السلام) می خوانیم:
۱. آن حضرت از نزدیک مردی عبور کردند که بسیار پر حرفی می کرد، حضرت در نزد او توقف کرده و فرمودند:ای مرد! تو بر فرشتگان حافظ خود با این پر حرفی کتابی را املاء می کنی؛ از آنچه به تو سود می دهد سخن بگو و از سخنان واهی دوری کن.
۲. «سخن در اختیار تو بوده مادامی که آن را بر زبان جاری نکرده‌ای، ولی هرگاه سخن گفتی تو در بند آن گرفتار می‌شوی؛ اکنون زبانت را همانند طلا و نقره ات حفظ کن؛ بسا سخنی که نعمتی را از انسان سلب می‌کند. پس هر چه نمی‌دانی از گفتن آن خودداری کن. خداوند بر اعضا و جوارحت چیزهائی واجب کرده که
روز قیامت از آنها سؤال خواهد کرد، در آن روز خوار خواهد شد کسی که زبانش بر او حکومت کند. هر کس پر حرف شد خطایش هم زیادتر می‌شود، و هر کس این چنین باشد حیایش کم می شود، و هرکس حیایش کم شد، ورعش -دوری از گناهان و امور شبهه ناک- کم خواهد شد، دلش می‌میرد و هر که دلش مرد، وارد
دوزخ می شود».
۳. « هنگامی که عقل کامل شود، سخن کم می‌شود».
بنابراین، از نگاه آیات و روایات، بهترین روش برای پرهیز از آفات زبان، خودداری از پرگویی و ترک گفتارهای بی فایده است؛ زیرا اگر انسان بداند سخنانش جزو اعمال او محسوب می‌شود و در برابر آن مسئول است، از پر حرفی که نوعاً به
دروغ ،
غیبت ،
اتلاف وقت ،
آزار دیگران ،
قساوت قلب و... منتهی می‌شود اجتناب خواهد نمود.
شاید بتوان ریشه روانی زیاد حرف زدن را در این نکته دانست که ما انسان ها دوست داریم همیشه مورد توجه و محبت دیگران باشیم و برای این که محبت کافی را از دیگران کسب کنیم دست به کارهایی می زنیم که باعث جلب توجه شود، ولی نباید فراموش کرد که اگر انسان ارتباط خود را با خدا درست نماید و انگیزه او در انجام کارها کسب رضایت خدا باشد، و تلاش در این نماید که محبوب او شود، خداوند او را محبوب دیگران می کند، بدون این که نیازی به ریا و جلب توجه آنان داشته باشد. پس نیازی به پر حرفی و یا هر کار ناپسند دیگری برای جلب توجه دیگران نیست.
می توان با تمرین و
تلقین و احیاناً با
نذر و یا جریمه کردن خود در صورت پرحرفی، به تدریج خود را به دوری از آن عادت داده و صفت ثابت و راسخی را در این زمینه کسب نمود.
نکته قابل توجه این که، منع زبان از پرگویی، کاری تدریجی و طولانی بوده و به گذر زمان نیاز دارد. کسی که به پرگویی و کنترل نداشتن بر زبانش عادت داشته و این عمل در او به صورت ملکه درآمده است، نمی تواند یک روزه بر خلاف آن عمل کند، بلکه باید قرار بر این بگذارد که هر روز مقداری از پرگویی اش را کم کند تا به تدریج با تسلط بر زبان و سخنانش بتواند به مقدار لازم و ضروری از زبانش استفاده کند و سخن بگوید.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «درمان پرحرفی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۸.
