• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفکرات ناروا نسبت به معصومان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: معصومان (علیهم‌السّلام)، افکار منفی.

پرسش: مدتی است که درباره معصومان به طور ناخواسته تفکرات بسیار ناروایی به ذهنم می‌رسد، علت این چیست؟ و چه‌گونه باید آن را درمان کرد؟

پاسخ:




سؤال شما بسیار کلی است و این مشکل می‌تواند روی یک پیوستار از مسئله‌ای ساده تا اختلالی مرضی قرار گیرد و ما به خاطر اطلاعات‌ اندکمان نسبت به سابقه و تاریخچه زندگی شما و زمینه خانوادگی، شدت و مدت مشکل و سن شما، زمان بروز، مدت دوام افکار و ... نمی‌توانیم قضاوتی دقیق داشته باشیم؛ اما با توجه به مطالب یادشده نکاتی بیان می‌داریم که ان‌شاء‌الله مفید واقع گردد.


این امر می‌تواند علل مختلفی داشته باشد:

۲.۱ - بدبین کردن شیطان

بی‌تردید شیطان، دشمن قسم‌خورده ماست و از طرف دیگر نیز می‌دانیم که ائمه واسطه فیض الهی و مجرای فیوضات و نعمت‌های الهی به سوی بندگان‌اند و از کانال ائمه (علیهم‌السّلام) است که خیرات و برکات زیادی به ما می‌رسد و شیطان از این موضوع بسیار نگران می‌شود و سعی دارد که مانع هدایت ما گردد. پس طبیعی است که تلاش کند ما را از مرکز برکت و خیر دور کند و حتی ما را نسبت به آن انوار قدسی بدبین کند. بنابراین ما باید با هوشیاری کامل عمل کنیم، به افکار ناروا توجهی نکنیم و مانع کمک نفس اماره به شیطان شویم.

۲.۲ - اثر منفی شیطان انسی

گاهی نیز شیطان انسی یعنی دوستان ناسالم و بد، باعث بروز چنین افکاری می‌شوند؛ چون نفس، ‌رفتار و افکار دوست روی انسان اثر می‌گذارد.

۲.۳ - وجود شبهات نسبت به ائمه

گاهی مواقع این افکار به خاطر وجود شبهات و سؤالات بدون جواب نسبت به ائمه (علیهم‌السّلام) است.

۲.۴ - اختلال و بیماری

گاهی نیز این امر نشانگر اختلال و بیماری است.


برای مبارزه با این موارد توصیه می‌شود به نکات ذیل عمل کنید.

۳.۱ - ذکر گفتن

هنگام هجوم این افکار ذکر لا اله الا الله و لا حول و لا قوة الا بالله را زیاد زمزمه کنید.
[۱] عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۱۰ و ۱۱، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.


۳.۲ - امتحان الهی

در روایتی از امام صادق (علیه‌السّلام) می‌خوانیم «هیچ مؤمنی نیست مگر این‌که در هر چهل روز، دچار وسوسه می‌شود؛ پس هرگاه وسوسه رخ نمود، دو رکعت نماز بگذارید و از وسواس به خدا پناه برید».
[۲] عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۴۳، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.

پس در واقع به تعبیری می‌توانیم چنین استفاده کنیم مؤمن برای ارتقای درجه خود گاهی به این شکل امتحان می‌شود و امتحان او نیز متناسب با رتبه ایمان اوست و این امر خود زمینه‌ای است تا انسان با تلاش و مجاهدت از آن بگذرد و به کمال بالاتری برسد و رابطه عاطفی بیش‌تری با امامان خود برقرار سازد.

۳.۳ - دوری کردن از برخی دوستان

اگر دوستانی دارید که رابطه عاطفی و ... آن‌ها با ائمه (علیهم‌السلام) خوب نیست، از آن‌ها فاصله بگیرید؛ چون ممکن است آن‌ها مسائلی را بی‌ادبانه در قالب لطیفه، جوک و ... به امامان نسبت دهند و این امور در نفس شما اثر بد گذارد. در عوض بر دوستان خود که رابطه صمیمی با ائمه (علیهم‌السلام) دارند، اضافه کنید.

۳.۴ - تلقین به نفس

تلقین به نفس می‌تواند اثر مثبتی بر دفع این افکار، تقویت اعتماد به نفس، ‌ستیز با شیطان و درمان بیماری‌های روانی داشته باشد.
[۳] عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۴۹، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.
[۴] ژاگو، پل، قدرت خود تلقینی، نشر ققنوس.
بنابراین با جملات مثبت تأکیدی به ضمیر ناخودآگاه خود، پیام‌های مثبت بفرستید تا افکار منفی پاک گردد و نگرش شما مثبت شود.

۳.۵ - افکار جایگزین

با افکار جایگزین نیز می‌توانید به جنگ آن‌ها بروید؛ از جمله افکار جایگزین، می‌تواند ذکر لا اله الا الله، زمزمه اشعاری در مدح ائمه باشد. از ملامت و سرزنش افراطی خود نسبت به این افکار نیز خودداری کنید؛ چون ناخواسته و بدون اراده شما بوده است و گناهی مرتکب نشده‌اید.

۳.۶ - حضور در جمع

توصیه می‌کنیم در این مواقع به خلوت پناه نبرید و سعی کنید در جمع باشد و با آن‌ها گفت‌وگو کنید و مجال ورود این افکار را کم کنید.

۳.۷ - تمرین کنترل افکار

تمرین کنترل افکار نیز می‌تواند کمک خوبی برای دوری از مشکل یاد شده باشد. سعی کنید با ذهن خود تمرین و کار کنید؛ به عنوان مثال با انتخاب موضوعی سعی کنید آن را از ابعاد مختلفی بسنجید. ممکن است وسط کار، فکر از کنترل شما خارج شود و گریزان گردد. این مهم نیست، شما باید دوباره سررشته فکر خود را به دست بگیرید و آن‌قدر تمرین کنید تا بر فکر سوار شوید و مهار آن را به دست بگیرید.

۳.۸ - ورود شبهاتِ بدون جواب به ذهن

گاهی افکار ناروا به دلیل ورود شبهات جدید و بدون جواب به ذهن است. توصیه می‌کنیم اگر شبهه‌ای در ذهن نسبت به رفتار، ‌سیره و منش ائمه‌ (علیهم‌السّلام) دارید، سریع آن را با کارشناس امور دینی در میان بگذارید و تا به جواب نرسیده‌اید، از تلاش خود دست برندارید. گاهی این سؤالات و شبهات به ما کمک می‌کند تا با زوایای جدیدی از ابعاد شخصیت آسمانی ائمه‌ (علیهم‌السّلام) آشنا شویم و رابطه عاطفی ما با آن‌ها مستحکم‌تر شود؛ البته گاهی انسان در زندگی با بلاها و گرفتاری‌های مختلفی روبه‌رو می‌شود و انتظار دارد که ائمه (علیهم‌السّلام) در آن مسائل تصرف کنند و آن موانع را برطرف سازند؛ اما این اتفاق نمی‌افتد و او به ائمه‌ (علیهم‌السّلام) بدبین می‌شود؛ اما نمی‌داند که حتی ائمه‌ (علیهم‌السّلام) در کار خود نیز نیاز به اذن الهی دارند و آن‌ها طبق آن‌چه خدا می‌خواهد و به مصلحت ماست عمل می‌کنند و باز نمی‌داند گاهی چیزی به صلاح ماست و ما نمی‌دانیم.

۳.۹ - رجوع به روان‌شناس

اگر احساس می‌کنید افکارتان از اختیار شما خارج است و باعث اذیت شما می‌گردد، توصیه می‌کنیم حتماً نزد روان‌شناس معتبر بروید تا با مشاوره حضوری و روان‌درمانی راهی به سوی بهبودی پیدا کنید و اگر این افکار به شکل وسواس فکری
[۵] دادستان، پریرخ، روان‌شناسی مرضی تحولی، ص۱۵۳ (بحث موضوع وسواس‌ها)، انتشارات سمت، ۱۳۸۰ ش.
و آزاردهنده است و تکرارشونده، با رجوع به روان‌پزشک به درمان دارویی اقدام کنید.


برخی راه‌های درمان افکار وسواسی بدین شرح است:

۴.۱ - بازداری ‌اندیشه

در اطاقی آرام و ساکت بنشینید و به افکار وسواسی به خواست خود اجازه دهید به ذهن شما خطور کنند. وقتی افکار وسواسی به ذهن آمدند، به یکی از اطرافیان خود اشاره کنید با صدای بلند بگوید «ایست» یا زنگی را به صدا درآورد یا خودتان یک مچ‌بند پلاستیکی به دست خود ببندید. افکار وسواسی را به ذهن خود آورید، وقتی افکار وسواسی به ذهن آمدند با کشیدن مچ‌بند و رها کردن آن بر دست خود دستور توقف افکار وسواسی را برای خود صادر سازید.
[۶] شاکر، ‌رضا، وسواس و روش‌های مقابله با آن، ‌ص ۲، جزوه مرکز مشاوره و راهنمایی طلاب غیر ایرانی.


۴.۲ - عادت‌دهی

این روش عکس روش فوق است؛ یعنی دقایقی در اطاقی آرام بنشیند، اجازه دهید افکار وسواسی به ذهن شما آیند؛ پس با توجه به آن افکار، به بی‌معنی بودن آن‌ها دقت کنید و برای مدتی طولانی آن افکار را در ذهن حفظ کنید. مواجهه گسترده با چنین افکاری باعث می‌شود که معنی تهدیدآمیز آن‌ها کاهش یابد.

۴.۳ - انتقال افکار

هرگاه افکار به ذهن آمد، اوصاف خوب ائمه را در نظر بگیرید، بعد اوصاف بد دشمنان آنان را مرور کنید و سپس آن افکار را به دشمنان نسبت دهید.


در صورت شدت و تکرار این افکار حتماً به روان‌شناسی بالینی و روان‌پزشک مراجعه فرمایید.


۱. از حال بد به حال خوب، دیوید برنز، ترجمه مهدی قراچه‌داغی، نشر آرین کار.
۲. روش مؤثر غلبه بر افکار و احساسات منفی، دنالد والتر، ترجمه شیرین نبوی‌نژاد، نشر عشق.


۱. عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۱۰ و ۱۱، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.
۲. عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۴۳، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.
۳. عرفان، حسن، موضوعات تحقیقی معارف اسلامی و علوم انسانی، ص۴۹، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی معاونت اطلاع رسانی ۱۳۷۳ ش.
۴. ژاگو، پل، قدرت خود تلقینی، نشر ققنوس.
۵. دادستان، پریرخ، روان‌شناسی مرضی تحولی، ص۱۵۳ (بحث موضوع وسواس‌ها)، انتشارات سمت، ۱۳۸۰ ش.
۶. شاکر، ‌رضا، وسواس و روش‌های مقابله با آن، ‌ص ۲، جزوه مرکز مشاوره و راهنمایی طلاب غیر ایرانی.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفکرات ناروا نسبت به معصومان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۳/۱۵.    



رده‌های این صفحه : مقالات ‌اندیشه قم




جعبه ابزار