تعالیم سوره طه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره طه،
قرآن،
پرسش: تعالیم و آموزه‌های سوره «طه» چیست؟
پاسخ اجمالی: بر‌اساس برخی گزارش‌ها سوره مبارکه طه چهل و پنجمین سوره قرآن و دارای ۱۳۵
آیه است و به علت این که لفظ «طه» در اول آن آمده به سوره طه نام‌گذاری شده است.
غرض سوره تذکر و بیداری از راه
انذار و یادآوری حقایق است، و این‌که تمام اینها تنها در افرادی تاثیرگذار خواهد بود که نوعی
خشیت را در دل خود نهادینه کرده‌اند؛ همچنین در این سوره به عظمت قرآن، یادآوری موقعیت
خداوند نسبت به
جهان هستی، داستان
حضرت موسی (علیه‌السّلام) و ... اشاره شده است.
سوره مبارکه طه، بر اساس برخی گزارش‌ها چهل و پنجمین سوره قرآن است که بعد از
سوره مریم در
مکه نازل شده است، اما در ترتیب فعلی قرآن کریم، سوره بیستم است و حدوداً در سال پنجم
بعثت نازل شده است.
کوفیان معتقدند که این سوره دارای ۱۳۵ آیه است، اما مدنی‌ها می‌گویند ۱۳۴ و بصری‌ها برآنند که ۱۳۲ آیه دارد.
این اختلاف از آن‌جا ناشی شده است که برخی از قاریان بر سر بعضی از کلمات توقف کرده و آن‌را ابتدای آیه دانسته‌اند، ولی بعضی دیگر آن‌را آیه مستقل ندانسته‌اند.
علّت نام‌گذاری این سوره، ظاهراً وقوع لفظ «طه» در اول آن است. به نظر می‌رسد، در زمان
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، آن‌حضرت به این نام نیز خوانده می‌شدند.
روایات متعددی در باره عظمت و اهمیت این سوره در منابع روایی وارد شده است.
ابوهریره از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل می‌کند: «خداوند سوره "طه" و "یس" را دو هزار سال قبل از آفرینش آدم برای
فرشتگان بازگو کرده، هنگامی که فرشتگان این بخش از قرآن را شنیدند گفتند: "طوبی لامة ینزل هذا علیها، وطوبی لاجواف تحمل هذا، وطوبی لالسن تکلم بهذا"؛ خوشا به حال امتی که این سوره‌ها بر آنها نازل می‌گردد؛ خوشا به دل‌هایی که این آیات را در خود پذیرا می‌شود؛ و خوشا به زبان‌هایی که این آیات بر آن جاری می‌گردد».
امام صادق (علیه‌السّلام) نیز در ارتباط با جایگاه این سوره می‌فرماید: «تلاوت سوره طه را ترک نکنید؛ چرا که
خدا آن‌را دوست می‌دارد و دوست می‌دارد کسانی را که آن‌را تلاوت کنند، هر کس تلاوت آن‌را ادامه دهد خداوند در
روز قیامت نامه اعمالش را به دست راستش می‌سپارد و بدون حساب به
بهشت می‌رود، و در
آخرت آن‌قدر پاداش به او می‌دهد که راضی شود».
گفتنی است؛ این پاداش‌هایی که برای تلاوت سوره‌های قرآن از سوی
معصومان (علیهم‌السّلام) به ما رسیده، به این معنا نیست که تنها با تلاوت قرآن، این همه نتیجه عاید انسان می‌شود، بلکه منظور تلاوتی است که همراه اندیشه و تفکر باشد و آثارش در اعمال و گفتار انسان تاثیرگذار باشد.
در زمینه آموزه‌های این سوره به صورت اجمال می‌توان گفت که روح مطالب سوره در سه آیه ابتدایی آمده است، و غرض سوره تذکر و بیداری از راه انذار و یادآوری حقایق است، و این‌که تمام اینها تنها در افرادی تاثیرگذار خواهد بود که نوعی خشیت را در دل خود نهادینه کرده‌اند: «اِلَّا تَذْکِرَةً لِمَنْ یَخْشی»، مهم‌ترین سرفصل‌های آیات بعد از این قرار است:
• آیات ۴- ۸، اشاره کوتاهی به عظمت قرآن، یادآوری موقعیت خداوند نسبت به جهان هستی و بخشی از
صفات جلال و جمال پروردگار دارد.
• آیات ۹- ۷۹، داستان حضرت موسی (علیه‌السّلام) و دلایل عمیق
توحید به زبان وی در برابر
فرعون، غرق شدن فرعون و نجات اهل حق را به عنوان یک حقیقت تاریخی مطرح می‌کند.
• آیات ۸۰- ۸۲، شامل مواعظی خطاب به
بنی اسرائیل بوده و این‌که مراقب باشند تا بعد نجات از فرعون و گشایش امور زندگی‌شان، سر به طغیان برندارند.
• آیات ۸۳- ۹۹، به
غیبت موسی از میان قوم خویش،
فتنه سامری و مغلوب شدنش،
امتحان قوم موسی، مشکلاتی که برای
هارون پیش آمد، و ظهور بطلان باطل برای همگان، می‌پردازد.
• آیات ۱۰۰- ۱۱۴، تذکری است در زمینه
معاد و بعضی از وقایع و خصوصیات رستاخیز و این‌که قرآن این امور را تنها برای تذکر به مردم یادآور می‌شود.
• آیات ۱۱۵- ۱۲۳، سرگذشت
آدم و
حوا (علیه‌السّلام) در بهشت، و ماجرای
وسوسه ابلیس و سرانجام هبوط آنها را در زمین، توصیف می‌کند.
• آیات ۱۲۴- ۱۲۷، مجدداً یادآوری بحث معاد و نصایحی در مورد آن است.
• آیات ۱۲۸- ۱۲۹، توصیه مخاطبان به مطالعه و بررسی تاریخ ملت‌ها است.
• آیات ۱۳۰- ۱۳۲، توصیه‌هایی به خود پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در ارتباط با زندگی فردی و خانوادگی حضرتشان است.
• آیات ۱۳۳- ۱۳۵، به بهانه‌گیری کفار معاصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و پاسخ خدا به آنان پرداخته و به این موضوع اشاره می‌کند که همگان باید چشم به راه باشند تا به زودی مشخص شود که چه کسانی پیرو حق بودند و چه افرادی پیرو باطل!
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تعالیم سوره طه»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۱۷.
