ترتیب زمانی اتفاقات زمان لوط
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قوم لوط،
حضرت لوط،
سوره هود،
سوره حجر.
پرسش: چرا ترتیب زمانی اتفاقاتی که برای قوم حضرت لوط (علیه‌السّلام) رخ داد، در سوره هود و سوره حجر یکسان و هم‌خوان نیست؟
پاسخ اجمالی: در سوره حجر آیات به ترتیب زمان وقوع میان رخدادها بیان نشده است و داستان قوم لوط در سوره حجر با نگارشی غیر از نگارش سوره هود بیان شده است.
در قرآن چند رخداد مهم از داستان زندگی حضرت لوط (علیه‌السّلام) به صورت برجسته بیان شده است:
حضرت لوط (علیه‌السّلام)، از پیامبران معاصر با
حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) بود؛
و در میان گروهی که برای اولین بار اعمال ناپسند جدیدی را انجام می‌دادند به
تبلیغ مشغول بود. بعد از مدتی فرشتگان الهی نزد حضرتشان آمدند، اما لوط (علیه‌السّلام) از آمدن آنها بسیار ناراحت شده و فکرش آشفته شده و غم و اندوه، تمام وجودش را فرا گرفت.
قرآن در این زمینه می‌فرماید:
«وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً سِی‌ءَ بِهِمْ وَ ضاقَ بِهِمْ ذَرْعاً وَ قالَ هذا یوْمٌ عَصِیبٌ؛
و هنگامی که فرستادگان ما به سراغ لوط آمدند، از آمدنشان ناراحت شد؛ و قلبش پریشان گشت؛ و گفت: امروز روز سختی است!» (زیرا آنها را نشناخت؛ و ترسید قوم تبه‌کارش مزاحم آن میهمانان شوند).
همچنین می‌فرماید:
«فَلَمَّا جاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ• قالَ اِنَّکمْ قَوْمٌ مُنْکرُونَ• قالُوا بَلْ جِئْناک بِما کانُوا فِیهِ یمْتَرُونَ؛
هنگامی که فرستادگان
[خدا] به سراغ خاندان لوط آمدند.
[لوط
] گفت: شما گروه ناشناسی هستید! گفتند: ما همان چیزی را برای تو آورده‌ایم که آنها
[کافران
] در آن تردید داشتند» (ما مامور عذابیم).
در پی ورود میهمانان به منزل لوط (علیه‌السّلام)، همسر لوط که زن بی‌ایمانی بود و به این قوم گنه‌کار کمک می‌کرد، از ورود این میهمانان جوان و زیبا آگاه شد؛ بر فراز بام رفت و نخست از طریق کف‌زدن، و سپس با روشن کردن آتش و برخاستن دود، گروهی از این قوم منحرف را آگاه کرد که طعمه چربی به دام افتاده است.
قرآن در این زمینه می‌فرماید:
«وَ جاءَهُ قَوْمُهُ یهْرَعُونَ اِلَیهِ وَ مِنْ قَبْلُ کانُوا یعْمَلُونَ السَّیئاتِ... ؛
قوم او
[به قصد مزاحمت میهمانان
] به سرعت به سراغ او آمدند و قبلاً نیز از این کارهای بد انجام می‌دادند....»
همچنین در آیات دیگر می‌فرماید:
«وَ جاءَ اَهْلُ الْمَدِینَةِ یسْتَبْشِرُونَ؛
[از سوی دیگر
] اهل شهر
[از ورود میهمانان باخبر شدند، و به طرف خانه لوط
] آمدند، در حالی‌که شادمان بودند.»
لوط (علیه‌السّلام) که این جسارت و وقاحت قوم خود را دید، از طریق دیگری وارد شد تا شاید بتواند آنها را از خواب غفلت و مستی انحراف و ننگ، بیدار سازد، به آنها پیشنهاد داد که به جای
گناه، از راه مشروع و صحیح وارد شوند؛ لذا به آنها گفت: چرا شما راه انحرافی می‌پویید، اگر منظورتان اشباع
غریزه جنسی است؛ چرا از طریق مشروع و
ازدواج صحیح وارد نمی‌شوید؟ اینها دخترانم هستند
[آماده‌ام آنها را به ازدواجتان درآورم
] اگر شما می‌خواهید کار صحیحی انجام دهید، راه این است.
قرآن در این مورد می‌فرماید:
«...قالَ یا قَوْمِ هؤُلاءِ بَناتِی هُنَّ اَطْهَرُ لَکمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ فِی ضَیفِی اَ لَیسَ مِنْکمْ رَجُلٌ رَشِیدٌ؛
...
[لوط
] گفت: «ای قوم من! اینها دختران من هستند؛ برای شما پاکیزه‌ترند!
[با آنها ازدواج کنید؛ و از زشت‌کاری چشم بپوشید!
] از خدا بترسید؛ و مرا در مورد میهمانانم رسوا نسازید! آیا در میان شما یک مرد فهمیده و آگاه وجود ندارد؟!»
همین‌طور در آیات دیگر می‌فرماید:
«قالَ اِنَّ هؤُلاءِ ضَیفِی فَلا تَفْضَحُونِ• وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لا تُخْزُونِ• قالُوا اَ وَ لَمْ نَنْهَک عَنِ الْعالَمِینَ• قالَ هؤُلاءِ بَناتِی اِنْ کنْتُمْ فاعِلِینَ؛
[لوط
] گفت: اینها میهمانان من‌اند؛ آبروی مرا نریزید! و از خدا بترسید، و مرا شرمنده نسازید! گفتند: مگر ما تو را از جهانیان نهی نکردیم
[و نگفتیم کسی را به میهمانی نپذیر؟! گفت: دختران من حاضرند، اگر می‌خواهید کار صحیحی انجام دهید
[با آنها ازدواج کنید، و از گناه و آلودگی بپرهیزید!
].»
البته بر اساس برخی تفاسیر، مراد لوط (علیه‌السّلام) از دخترانش، تمام دختران موجود در قبیله بودند.
اما قوم لوط (علیه‌السّلام) نه تنها منفعل نشدند، بلکه بر جسارت خود افزودند و خواستند دست به سوی میهمانان لوط دراز کنند:
«قالُوا لَقَدْ عَلِمْتَ ما لَنا فِی بَناتِک مِنْ حَقٍّ وَ اِنَّک لَتَعْلَمُ ما نُرِیدُ؛
گفتند: تو که می‌دانی ما تمایلی به دختران تو نداریم؛ و خوب می‌دانی ما چه می‌خواهیم!».
به دنبال آن، خداوند عذاب خود را بر قوم او نازل کرد. قرآن در این زمینه می‌فرماید:
«فَلَمَّا جاءَ اَمْرُنا جَعَلْنا عالِیها سافِلَها وَ اَمْطَرْنا عَلَیها حِجارَةً مِنْ سِجِّیلٍ مَنْضُودٍ• مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّک وَ ما هِی مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ؛
هنگامی که فرمان ما فرا رسید آن
[شهر و دیار
] را زیر و رو کردیم و بارانی از سنگ و گل‌های سفت و متراکم بر روی هم بر آنها فرو فرستادیم.
[سنگ‌هایی که
] نزد پروردگارت نشان‌دار بود و آن از ستم‌گران دور نیست.»
«فَاَخَذَتْهُمُ الصَّیحَةُ مُشْرِقینَ• فَجَعَلْنا عالِیها سافِلَها وَ اَمْطَرْنا عَلَیهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّیلٍ؛
سرانجام، هنگام طلوع آفتاب، صیحه
[مرگبار: بصورت
صاعقه یا
زمین‌لرزه] آنها را فراگرفت! سپس
[شهر و آبادی آنها را زیر و رو کردیم
] بالای آن را پایین قرار دادیم؛ و بارانی از سنگ بر آنها فرو ریختیم!»
نکته مهم در بیان این اتفاقات آن است که در آیات سوره حجر ترتیب زمانی میان رخدادهای اعلام شده وجود ندارد و بیان داستان قوم لوط با نگارشی غیر از نگارش موجود در سوره هود بیان شده است، بدین‌ترتیب که در سوره حجر، ابتدا ورود فرشتگان و شناخته نشدن آنان توسط حضرت لوط را بیان کرده، سپس به بیان رسالت فرشتگان توسط خودشان اشاره کرده و سپس به ماجرایی که در این میان رخ داد می‌پردازد.
به عبارت دیگر، نزول فرشتگان و اعلام رسالت پروردگار، امری اصلی بوده و هجوم قوم لوط (علیه‌السّلام) به منزل آن حضرت (علیه‌السّلام)، امری حاشیه‌ای بود و در هر دو آیه به موضوع اصلی پرداخته شد، با این تفاوت که آن امر حاشیه‌ای، یک مرتبه در میانه گزارش بدان پرداخته شد و یک مرتبه بعد از اتمام گزارش قسمت اصلی داستان به حاشیه اشاره شده است و در سوره حجر هم تصریحی نشده است که گزارش‌های یاد شده در یک مسیر پیاپی زمانی رخ داده است.
در همین راستا در ابتدای
آیه ۶۷ سوره حجر نیز از حروف «ثُمَّ» یا «فَاء» نیز استفاده نشده تا نشانی از استمرار گزارش قبلی باشد. (گرچه حتی اگر حروف «ثُمَّ» یا «فَاء» هم آورده می‌شد، دلیل قطعی بر استمرار نبود).
سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ترتیب زمانی اتفاقات زمان لوط» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۰/۳.
