تجوید قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن، تجوید، ترتیل، قراء سبعه.
پرسش: آیا در زمان
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) نیز دانشی به نام «تجوید قرآن» وجود داشت؟ (آیا تجوید قرآنی مانند حروف یرملون زمان پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) رعایت می‌شد وگرنه بگویید از چه زمانی به وجود آمد؟).
پاسخ: یکى از مباحث عمده در علوم قرآن، تجوید
قرآن کریم است. این بحث از دیرباز مورد توجه
علما و
دانشمندان علم
قرائت بوده است. شاید بتوان تجوید قرآن را از قدیمی‌ترین دانش‌هاى مربوط به
علوم قرآنی، و در حقیقت زائیده علم قرائت دانست.
یکی از مباحث عمده در علوم قرآن، تجوید
قرآن کریم است. این بحث از دیرباز مورد توجه علما و
دانشمندان علم قرائت بوده است. شاید بتوان تجوید قرآن را از قدیمی‌ترین دانش‌های مربوط به علوم قرآنی دانست و در حقیقت تجوید را باید زائیده علم قرائت دانست، که ریشه در قرن اول دارد. قاریان برجسته برای راحتی قرائت قرآن قواعدی را از
قراء سبعه (هفت‌گانه) انتزاع کرده و به تدوین و نشر آن‌ها همت گماشته‌اند.
گرچه اولین کسی که در فن تجوید مستقلاً
کتاب نگاشته است، شخصی است به نام ابومزاحم موسی بن عبیدالله (متوفای ۳۲۵ ق)، ولی تاریخچه علم تجوید به زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) پیوند خورده است.
در آن زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) بر شیوه قرائت مردم تأکید داشته و می‌فرمودند: «هر کس مایل است
قرآن را آن‌گونه که نازل شده است، شیوا بخواند، پس به قرائت ام عبد (ابن‌مسعود)
اقتدا کند».
قرآن نیز بر این امر تأکید داشته و می‌فرماید: «و رتل القرآن ترتیلا»؛
یعنی قرآن را با صوتی زیبا (ترتیل)
تلاوت کنید.
حضرت علی (علیه‌السلام) در تفسیر آیه فوق فرموده‌اند: «الترتیل اداء الحروف و حفظ الوقوف»؛
یعنی «ترتیل عبارت است از: درست ادا کردن حروف و شناخت مواضع وقف».
امت اسلامی نیز آن‌گونه که به فهم معانی قرآن و
اقامه حدود آن تعبد داشته و
همت گماشته‌اند، در راه درست خواندن آن نیز کوشا و پرتلاش بوده‌اند. و این امر را می‌توان از فراوانی تألیفات دانشمندان
علوم قرآنی در این زمینه متوجه شد؛ اما تقریباً تا قرن چهارم هجری، اصطلاح «تجوید» به معنای علمی که به بررسی مخارج حروف و صفات آن‌ها و احکام حاصل شده از ترکیب حروف در کلام گفتاری بپردازد، شناخته نشده بود. هم‌چنین هیچ کتابی در این
علم (به طور مستقل) را قبل از این قرن نمی‌شناسیم.
البته ناگفته نماند، قواعد تجویدی به صورت قانونی نانوشته در هر زبانی وجود دارد؛ اما به تدریج و با
پیشرفت دانش زبان‌شناسی، این قواعد به صورت مکتوب درمی‌آیند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تجوید قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۱۶.
