• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بیعت حضرت فاطمه با ابوبکر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، بیعت، مخالفت، نارضایتی.
پرسش: فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ از اولین بیعت‌کنندگان با ابوبکر بعد از رحلت پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ بود و تا آخر عمر هیچ‌گونه مخالفتی با او نداشته است؟
پاسخ: بعد از جریان سقیفه، عده‌ای از مخالفان خلافت ابوبکر، در خانه امام علی ـ علیه‌السلام ـ اجتماع کرده بودند،که مواجه با برخورد شدید عمر و هواداران وی شدند.



عمر شمشیر زبیر را گرفت و شکست، و به گزارش ابن عبدربه، عمر که قبسی آتش در دست داشت، تهدید به آتش زدن خانه کرد، و وقتی فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها‌ ـ پرسید که آیا واقعاً قصد چنین کاری دارد؟ او گفت: آری، مگر آنکه این جمع، امری را بپذیرند که امت پذیرفته است!
[۲] ابن عبد ربه، العقد الفرید، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۸۴، ج ۳، ص ۶۴.
[۳] أبی‌الفداء، تاریخ أبی‌الفداء، ج ۱، ص ۱۵۶؛ به نقل از: معالم المدرستین،، ج ۲، ص ۱۶۷.
پس از تهدید عمر به آتش زدن خانه بر سر معترضان بود که حضرت فاطمه ـ علیها‌السلام ـ از آنان خواست متفرق شوند؛ زیرا عمر چنین کاری را انجام خواهد داد.
[۶] ابن أبی‌شیبه، المصنف فی الاحادیث و الاثار، تقدیم و ضبط کمال یوسف الحوت، بیروت، دارالتاج، ۱۴۰۹ ه‌. ق، ج ۷، ص ۴۳۲.



پس معلوم می‌شود که حضرت فاطمه ـ علیها‌السلام ـ همراه با علی ـ علیه‌السلام ـ و تنی چند از صحابه نه‌تنها از اولین بیعت‌کنندگان نبودند، بلکه از اولین مخالفان خلافت ابوبکر بودند و آن حضرت همراه با حضرت علی علیه‌السلام، تلاش زیادی برای بازگرداندن امر خلافت از ابوبکر و بیعت با علی ـ علیه‌السلام ـ کردند؛ اما تلاش آنها ثمری نبخشید.
[۷] ابن واضح الیعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، ج ۲، ص ۱۲۶.



و حتی فراتر از این در این نکته جای تردیدی نیست که هم خود فاطمه زهر ا ـ علیها‌السلام ـ تا آخر عمر خویش، و هم حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ و بنی‌هاشم تا آخر عمر شریف حضرت فاطمه ـ علیها‌السلام ـ با ابوبکر بیعت نکردند.
[۱۱] عبدالرزاق الصنعانی، المصنف، بیروت، ۱۳۹۲ ه‌. ق، ج ۵، ص ۴۷۲.



و به دلیل حق‌کشی‌هایی که در جریان میراث پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ مسئله فدک
[۱۲] قداحه بن جعفر، الخراج و صناعة الکتابة، تحقیق الدکتور، محمدحسین الزبیدی، بغداد، دارالرشید، ۱۹۸۱ م، صص ۲۵۹ ـ ۲۶۰.
و قضیه امامت علی ـ علیه‌السلام ـ انجام شد، فاطمه زهرا ـ علیها‌السلام ـ نسبت به ابوبکر و عمر خشمگین شد و بدون آنکه از آنها راضی شود، از دنیا رفت.
[۱۳] عبدالرزاق الصنعانی، المصنف، بیروت، ۱۳۹۲ ه‌. ق، ج ۵، ص ۴۷۲.
[۱۴] همین روایت از زهری در: صحیح بخاری، ج ۶، ص ۱۲۲ نقل شده است.



و وصیت آن حضرت نسبت به دفن مخفیانه و شبانه او و خبر نکردن ابوبکر و عمر نیز دلیل بر عدم رضایت آن حضرت سلام‌الله‌علیها، از ابوبکر و عمر می‌باشد. و همچنین اگر فاطمه زهرا ـ علیها‌السلام ـ از ابوبکر راضی بود! چرا او تلاش زیادی می‌کرد که فاطمه ـ علیها‌السلام ـ از او راضی شود؛ اما آن حضرت راضی نشد و همین امر سبب شد، تا ابوبکر در پایان عمر خود از اینکه فاطمه ـ علیها‌السلام ـ را ناراضی کرده و به خانه وی هجوم برده، اظهار پشیمانی و ندامت کند؛ این خبر که او در روزهای آخر زندگی گفت: ای کاش هرگز خانه زهرا ـ علیها‌السلام ـ را مورد تفتیش قرار نداده بود و موجبات نارضایتی او را فراهم نکرده بود، توسط بسیاری از مورخان اهل‌سنت روایت شده است.
[۱۹] الکاندهلوی، حیاة الصحابة، حلب دارلوعی، ۱۳۹۱ ه‌. ق، ج ۲، ص ۲۴.
[۲۰] ابن سلام، الاموال، قاهره، ۱۳۳ ه‌. .ق، ص ۱۹۴.



پس چنانچه با شواهد تاريخی هم معلوم شد، فاطمه زهرا سلام‌الله‌عليها، بدون اينكه با ابوبكر بيعت كند، از دنيا رفت؛ و با خلافت ابوبكر هم مخالف بود و چنانچه اشاره كرديم، برای مخالفت علنی خود هم تلاش زيادی كرد؛ اما وقتی ديد تلاش او سودی ندارد، از آن دو قهر كرده و تا آخر عمر شريف و كوتاه خود سکوت كرده و به دیار باقی شتافت.


۱. عسکری، سیدمرتضی، معالم المدرستین، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۲ ه‌.......ق، ج ۲، صص ۱۶۳ ۱۶۶.    
۲. ابن عبد ربه، العقد الفرید، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۳۸۴، ج ۳، ص ۶۴.
۳. أبی‌الفداء، تاریخ أبی‌الفداء، ج ۱، ص ۱۵۶؛ به نقل از: معالم المدرستین،، ج ۲، ص ۱۶۷.
۴. عسکری، سیدمرتضی، معالم المدرستین، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۲ ه‌.......ق، ج ۲، ص ۱۶۷.    
۵. احمد بن عمر و الشیبانی، المذکر و التذکیر و الذکر، تحقیق، خالدالردادی، ریاض، ۱۴۱۳ ه‌. ق، ص ۹۱.    
۶. ابن أبی‌شیبه، المصنف فی الاحادیث و الاثار، تقدیم و ضبط کمال یوسف الحوت، بیروت، دارالتاج، ۱۴۰۹ ه‌. ق، ج ۷، ص ۴۳۲.
۷. ابن واضح الیعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، ج ۲، ص ۱۲۶.
۸. ابن أبی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیة، ۱۳۸۷ ه‌. ق، ج ۲، صص ۵۰ ۶۷.    
۹. ابن أبی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیة، ۱۳۸۷ ه‌. ق، ج ۲، ص ۲۸.    
۱۰. نصر بن مزاحم منقری، وقعة الصفین، تحقیق:عبدالسلام هارون، قاهره، ۱۳۸۲ ه‌. ق، ص ۱۸۲.    
۱۱. عبدالرزاق الصنعانی، المصنف، بیروت، ۱۳۹۲ ه‌. ق، ج ۵، ص ۴۷۲.
۱۲. قداحه بن جعفر، الخراج و صناعة الکتابة، تحقیق الدکتور، محمدحسین الزبیدی، بغداد، دارالرشید، ۱۹۸۱ م، صص ۲۵۹ ـ ۲۶۰.
۱۳. عبدالرزاق الصنعانی، المصنف، بیروت، ۱۳۹۲ ه‌. ق، ج ۵، ص ۴۷۲.
۱۴. همین روایت از زهری در: صحیح بخاری، ج ۶، ص ۱۲۲ نقل شده است.
۱۵. ابن أبی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیة، ۱۳۸۷ ه‌. ق، ج ۶، صص ۴۹ ۵۰.    
۱۶. ابن أبی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیة، ۱۳۸۷ ه‌. ق، ج ۱۶، صص ۱۸۲ ۲۵۳.    
۱۷. ابن أبی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالاحیاء الکتب العربیة، ۱۳۸۷ ه‌. ق، ج ۱۶، ص ۲۸۱.    
۱۸. ابن کثیر حنبلی، البدایة و النهایة، بیروت، دارالکتاب العلمیة، چاپ پنچم، ۱۴۰۹ ه‌. ق، ج ۵، صص ۲۸۵ و ۲۸۷.    
۱۹. الکاندهلوی، حیاة الصحابة، حلب دارلوعی، ۱۳۹۱ ه‌. ق، ج ۲، ص ۲۴.
۲۰. ابن سلام، الاموال، قاهره، ۱۳۳ ه‌. .ق، ص ۱۹۴.



سایت اندیشه قم    






جعبه ابزار