• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بروج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قرآن، بروج.
پرسش: منظور از «بروج» در قرآن چیست؟
پاسخ: ظاهر معنای آیاتی که در آنها کلمه «بروج» آمده، این است که خداوند می‌فرماید: ما در آسمان ـ که عبارت از جهت بالای زمین است ـ برج‌ها و قصرها که همان منزل‌های آفتاب و ماه است، قرار دادیم و آن را برای بینندگان به زینتی آراستیم و آن زینت همانا نجوم و کواکب است. این واژه هم در معنای قدیمی‌اش که همان بُرج و قلعه‌های محکم و محصور باشد، استعمال می‌شود که در قرآن به کار برده شده است و هم به بُرج‌های سر به فلک کشیده امروزی که در سراسر دنیا با تزیینات خاص، خودنمایی می‌کنند، اطلاق می‌شود.





۱.۱ - ۱. بنای بلند

کلمه «بروج» جمع «بُرج»، به معنای بنای بلند و ظاهری است که در چهار کنج قلعه‌ها می‌سازند و بنیان آن را محکم می‌کنند تا بتوانند در آن برج‌ها با دشمن مقابله کنند و او را برانند.

۱.۲ - ۲. اظهار زینت

اصل معنای این کلمه ظهور است و «التبرّج بالزینة»؛ یعنی اظهار زینت.

۱.۳ - ۳. پیدا و ظاهر

همچنین به معنای هر چیز پیدا و ظاهر است و اگر بیشتر در کاخ‌های زیبا استعمال می‌شود، برای این است که کاخ‌ها در نظر تماشا‌کنندگان و بینندگان ظاهر و هویداست،
و همین معنا منظور آیه است؛ چون می‌فرماید:« وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِی السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَیَّنَّاها لِلنَّاظِرِینَ... ».

۱.۴ - ۴. خورشید و ماه

در آیه « وَ السَّماءِ ذاتِ الْبُرُوج »، سوگند به آسمانی یاد شده است که به‌وسیله برج‌ها ( خورشید و ماه
[۴] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، محقق و مصحح: حسینی، سید‌احمد، ج ۲، ص ۲۷۶، نشر کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۴۱۶ ق.
محفوظ می‌شود.


بنابر‌این ظاهر معنای آیاتی که در آنها بروج آمده این می‌شود که:ما در آسمان ـ که عبارت از جهت بالای زمین است ـ برج‌ها و قصرها که همان منزل‌های آفتاب و ماه است قرار دادیم و آن را برای بینندگان به زینتی آراستیم و آن زینت همانا نجوم و کواکب است.
[۷] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، محقق و مصحح: حسینی، سید‌احمد، ج ۲، ص ۲۷۶، نشر کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۴۱۶ ق.


۲.۱ - دیدگاه برخی مفسران

عده‌ای از مفسران «بُروج» را به دوازده برج اصطلاحی علم نجوم معنا کرده‌اند.
[۸] آلوسی، سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: عطیة، علی عبدالباری، ج ۱۵، ص ۲۹۴، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق.



آیه شریفه « أَیْنَما تَکُونُوا یُدْرِکْکُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ کُنْتُمْ فی‌ بُرُوجٍ مُشَیَّدَة »، در واقع تمثیل است و قرآن می‌خواهد مثالی بیاورد برای چیزهایی که به‌وسیله آنها آدمی خود را از ناملایمات و خطرها حفظ می‌کند و معنایش این است که مرگ سرنوشتی است که هیچ‌کس از آن ایمن نیست؛ هرچند که برای فرار از آن به محکم‌ترین پناهگاه‌ها، پناهنده شود. هیچ‌چیز حتی برج‌های محکم هم نمی‌تواند جلوی مرگ را بگیرد؛ دلیلش نیز روشن است؛ زیرا مرگ بر‌خلاف آنچه تصور می‌کنند، از بیرون وجود انسان نفوذ نمی‌کند؛ بلکه معمولاً از درون انسان سرچشمه می‌گیرد؛ چرا‌که استعدادهای دستگاه‌های مختلف بدن خواه و ناخواه محدود است و روزی به پایان می‌رسد؛ البته مرگ‌های غیر طبیعی از بیرون به سراغ انسان می‌آیند؛ ولی مرگ طبیعی از درون و لذا برج‌های محکم و قلعه‌های استوار نیز نمی‌تواند اثری روی آن داشته باشد. درست است که قلعه‌های محکم گاهی جلوی مرگ‌های غیر طبیعی را می‌گیرند، ولی بالآخره چند روز دیگر مرگ طبیعی به سراغ آدمی خواهد آمد.


این واژه هم در معنای قدیمی‌اش که همان بُرج و قلعه‌های محکم و محصور باشد، استعمال می‌شود که در قرآن به کار برده شده است، و هم به بُرج‌های سر به فلک کشیده امروزی که در سراسر دنیا با تزیینات خاص، خود‌نمایی می‌کنند، اطلاق می‌شود.


۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی، سیدمحمدباقر، ج ‌۵، ص ۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۷۴ ش.    
۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی، سیدمحمدباقر، ج ‌۲۰، ص ۴۱۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۷۴ ش.    
۳. حجر (۱۵)، آیه ۱۶.    
۴. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، محقق و مصحح: حسینی، سید‌احمد، ج ۲، ص ۲۷۶، نشر کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۴۱۶ ق.
۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی، سیدمحمدباقر، ج ‌۲۰، ص ۴۱۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۷۴ ش.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی، سیدمحمدباقر، ج ‌۱۲، ص ۲۰۲، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۷۴ ش.    
۷. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، محقق و مصحح: حسینی، سید‌احمد، ج ۲، ص ۲۷۶، نشر کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۴۱۶ ق.
۸. آلوسی، سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: عطیة، علی عبدالباری، ج ۱۵، ص ۲۹۴، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق.
۹. نساء (۴)، آیه ۷۸؛ «هرجا باشید، مرگ شما را درمی‌یابد؛ هرچند در برج‌های محکم».    
۱۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی، سیدمحمدباقر، ج ‌۵، ص ۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۷۴ ش.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۴، ص ۱۹، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.    



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی | واژگان قرآنی




جعبه ابزار