• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بال فرشتگان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: بال، فرشتگان، جبرئیل، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله.
پرسش: براساس قرآن و روایات، فرشتگان چند بال دارند؟
پاسخ:



در قرآن کریم می‌خوانیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً أُولی‌ أَجْنِحَةٍ مَثْنی‌ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدیرٌ».




۲.۱ - آفرینش مخلوقات از عدم

خدای تعالی در این آیه شریفه، اشاره به آفرینش عالم هستی می‌کند و با استفاده از کلمه «فاطر»، این معنا را به مخاطب القا می‌کند، که خدای تعالی، آسمان‌ها و زمین را از عدم آفرید. انگار که عدم را شکافت و از دل آن، مخلوقات را بیرون آورد.

۲.۲ - استمرار افاضه وجود به مخلوقات

هم‌چنین با استفاده از اسلوب اسم فاعل، بیان می‌کند که افاضه وجود به مخلوقات امری مستمر است و دائماً ادامه دارد که اگر این فیض‌رسانی لحظه‌ای قطع شود، همه چیز نابود می‌شود.

۲.۳ - خلق بال برای فرشتگان

در ادامه اشاره‌ای به قدرت خود کرده و می‌فرماید: همان خدایی که فرشتگان را فرستاده خود قرار داد و برایشان بال‌های متعدد عطا کرد که برخی دو بال و برخی سه بال و برخی چهار بال دارند. بال وسیله‌ای برای صعود و بالا رفتن است. آنها با این وسیله از آسمان به زمین و از زمین به آسمان و از موضعی به موضع دیگر جا‌به‌جا می‌شوند.

۲.۴ - مطلق بودن قدرت خداوند

در ادامه آیه، می‌فرماید: هر چه را که بخواهد، در آفرینش اضافه می‌کند و خدا بر انجام هر کاری تواناست.


آیه بالا دلالت بر منحصر بودن تعداد بال‌های فرشتگان در تعدادهای مذکور ندارد؛ بلکه ادامه آیه با عنوان کردن این‌که «یَزیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ» اشعار به این مطلب دارد که برخی فرشتگان بیش از چهار بال دارند.

۳.۱ - روایتی از ابن عباس

صاحب «مجمع البیان» نیز با آوردن روایتی از ابن عباس که می‌گوید: «پیامبر در معراج، جبرئیل را با ششصد بال مشاهده کرد»، چنین بیان می‌کند که برداشت ایشان نیز از این بخش آیه، همین مطلب است.
[۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۶۲۵، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.


۳.۲ - حدیثی از امام صادق

از امام صادق علیه‌السلام نیز نقل شده: «خدا فرشتگان را به گونه‌های مختلفی آفرید و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله جبرئیل را در حالی دید که ششصد بال داشت».
[۸] بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۳۶، مؤسسه بعثت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.


۳.۳ - تفسیر آیه ۱۸ سوره نجم

هم‌چنین امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در تفسیر آیه‌ای از قرآن («لَقَدْ رَأی‌ مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْری») که می‌فرماید: «پیامبر برخی از آیات بزرگ خدا را مشاهده کرد»، فرمود: «پیامبر، جبرئیل را به‌گونه‌ای مشاهده کرد که ششصد بال داشت و ما بین آسمان و زمین را پُر کرده بود».

۳.۴ - روایتی دیگر

در روایتی دیگر نیز آمده: «جبرئیل ششصد بال دارد و آنها را فقط در شب قدر باز می‌کند».

۳.۵ - روایتی در صحیح بخاری

حَدَّثَنَا قُتَیْبَةُ، حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ، حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الشَّیْبَانِیُّ، قَالَ:سَأَلْتُ زِرَّ بْنَ حُبَیْشٍ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی «فَکَانَ قَابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَی. فَأَوْحَی إِلَی عَبْدِهِ مَا أَوْحَی» قَالَ: حَدَّثَنَا ابْنُ مَسْعُودٍ: أَنَّهُ «رَأَی جِبْرِیلَ، لَهُ سِتُّمِائَةِ جَنَاحٍ».

بنابراین روایت فوق در صحیح بخاری
[۱۳] بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله (ص) و سننه و أیامه (صحیح بخاری)، محقق: الناصر، محمد زهیر بن ناصر، ج ۴، ص ۱۱۵، دار طوق النجاة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
نیز مطابق با روایات شیعه است و همان‌طور که گفته شد، منافاتی با قرآن مجید ندارد.


۱. فاطر (۳۵)، آیه ۱.    
۲. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌۱۷، ص ۶، دفتر انتشارات اسلامی‌، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۳. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌۱۷، ص ۶، دفتر انتشارات اسلامی‌، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۴. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‌۱۷، ص ۷، دفتر انتشارات اسلامی‌، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۲۳۱.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۶۲۵، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
۷. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح:موسوی جزایری، سید طبیب، ج ‌۲، ص ۲۰۶، دارالکتاب، قم، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش.    
۸. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۳۶، مؤسسه بعثت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
۹. نجم (۵۳)، آیه ۱۸.    
۱۰. شیخ صدوق، التوحید، محقق و مصحح:حسینی، هاشم، ص ۱۱۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.    
۱۱. شیخ مفید، محمد بن محمد، الأمالی‌، محقق و مصحح:استاد ولی، حسین، عفاری، علی اکبر، ص ۲۳۱، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
۱۲. نجم (۵۳)، آیه ۱۰.    
۱۳. بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله (ص) و سننه و أیامه (صحیح بخاری)، محقق: الناصر، محمد زهیر بن ناصر، ج ۴، ص ۱۱۵، دار طوق النجاة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : فرشتگان | کلام




جعبه ابزار