امتیازات پیامبر اکرم بر امامان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)،
امام،
امامان، ،
معصومین، برتری، امتیازات.
پرسش: آیا بر اساس روایات، همۀ امامان در وضعیت و درجۀ مشابه و مساوی با پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قرار دارند؟!
پاسخ: چهارده معصوم (علیه‌السّلام) هر چند در بالاترین درجات روحانی، ملکوتی و کمال انسانی هستند؛ با‌این‌حال وجود حضرت رسول خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پر فروغ‌ترین و کامل‌ترین آنها است و دارای خصوصیات و امتیازاتی است که هیچ امام و معصومی در آن با او شریک نیست. چنانکه در همان روایت مورد سؤال
امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «امامان به منزلۀ رسول الله هستند، جز آن‌که آنها
انبیا نیستند و برای آنها آنچه برای پیامبر
حلال است، حلال نیست (داشتن بیش از چهار زن)، اما در بقیۀ امور مانند پیامبرند».
چهارده معصوم (علیه‌السّلام)، چهارده ستاره در بالاترین درجات روحانی، ملکوتی و کمال انسانی هستند. همگی این ستارگان از محضر علم و کمال الهی سیراب گشته و هیچ‌گونه قصور و گمراهی در وجودشان رخنه نمی‌کند: «خداوند اراده کرده که هرگونه رجس و ناپاکی از وجود شما اهل‌بیت رخت برکند و شما را پاک و پاکیزه گرداند».
پس تمام این مفاخر عالم در اوج کمال بشری و سعادت هستند. با این‌حال وجود رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پر فروغ‌ترین و کامل‌ترین آنها است و دارای خصوصیات و امتیازاتی است که هیچ امام و معصومی در آن با او شریک نیست؛ چنانکه در روایت مورد سؤال، امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«عِدَّةٌ مِنْ اَصْحَابِنَا عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَحْرٍ عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ یَقُولُ الْاَئِمَّةُ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ اِلَّا اَنَّهُمْ لَیْسُوا بِاَنْبِیَاءَ وَ لَا یَحِلُّ لَهُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَا یَحِلُّ لِلنَّبِیِّ فَاَمَّا مَا خَلَا ذَلِکَ فَهُمْ فِیهِ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ؛
امامان به منزلۀ رسول الله هستند، جز آن‌که آنها انبیا نیستند و برای آنها آنچه برای پیامبر حلال است، حلال نیست (داشتن بیش از چهار زن)، اما در بقیۀ امور مانند پیامبرند».
بنابراین، پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) گل سرسبد در میان این ستارگان، صاحب عالی‌ترین مقامات و بر فراز بلندترین قلۀ
قرب به خدا است. چنانکه به قول
امام صادق (علیه‌السّلام) پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اولین رسولی بود که ندای حق را (در
عالم ذر) لبیک گفت و او نزدیک‌ترین افراد به
باری تعالی بود و به درجه‌ای از مقام معنوی و روحانی پانهاد که هیچ
فرشته نزدیک درگاه خداوند و پیامبر ویژه‌ای به آن مقام نرسید. تا آن‌جا که خدایش در بیان شدت قرب او به خود فرمود: «فکان قاب قوسین او ادنی؛
به نزدیکی فاصله دو قوس کمان یا نزدیکتر.» او است که در
شب معراج تمام پله‌های صعود و مقامات معنوی را یک شبه طی می‌کند و به نهایت ممکن می‌رسد، در میان چهارده معصوم تنها شخصی است که از دریچه
وحی مستقیماً با خدای سبحان مرتبط است.
قرآن کریم بر او نازل می‌شود؛ کامل‌ترین دین و نعمت تامۀ الهی توسط او به انسان‌ها هدیه می‌شود؛ و او است که اخلاق کریمانه را به نهایت کمال می‌رساند« انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق.»
و یگانه فردی است که خدای متعال در کلام خود
سلام و
صلوات دائمی خود، فرشتگان و
مؤمنان را مخصوص او می‌گرداند. «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه وسلموا تسلیماً»؛
هر کدام از این خصوصیات به تنهایی می‌تواند شان و جایگاه منحصر به فرد حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را مشخص کند و چه زیبا بیان می‌دارد.
امام باقر (علیه‌السّلام) منزلت و الای هر یک از معصومین را در این حدیث نورانی: «
شجره طبیه»: در آیه شریفهک «کشجرة طبیه اصلها ثابت و فرعها فی السماء»؛
همان رسول خداست... شاخۀ آن درخت
علی (علیه‌السّلام)، ساقۀ آن
فاطمه (سلام‌الله‌علیها) و میوه‌های آن امامان معصوم از فرزندان علی و فاطمه است».
«
[تفسیر قمی] اَبِی عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ الْاَحْوَلِ عَنْ سَلَّامِ بْنِ مُسْتَنِیرٍ عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ قَالَ سَاَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَی مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً الْآیَةَ قَالَ‌الشَّجَرَةُ رَسُولُ اللَّهِ وَ نَسَبُهُ ثَابِتٌ فِی بَنِی هَاشِمٍ وَ فَرْعُ الشَّجَرَةِ عَلِیُّ بْنُ اَبِی طَالِبٍ وَ غُصْنُ الشَّجَرَةِ فَاطِمَةُ وَ ثَمَرَاتُهَا الْاَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ؛
شجرة رسول الله نسبة ثابت فی بنی اثم و فرع الشجرة علی بن ابیطالب و غض الشجرة فاطمه و ثمراتها الائمة من ولد علی و فاطمه و...»
در این بیان نورانی جایگاه و شان و منزلت چهارده معصوم به زیباترین و روشن‌ترین وجه ممکن بیان شده است.
در پایان این نکته را نیز متذکر می‌شویم که شناخت جایگاه و عظمت معصومین (علیه‌السّلام) وظیفه و امر خطیری است که نباید در حق آن کوتاهی شود، زیرا افراط و تفریط در این امر هر دو خطا و موجب گمراهی است. چنانکه علی (علیه‌السّلام) در
نهج البلاغه فرمود: «درباره من دو گروه به هلاکت می‌رسند، یکی آنها که در
محبت به من
غلو می‌کنند (و مرا خدا می‌پندارند) و دیگر آنها که در حق من کوتاهی می‌کنند». «هلک فیّ رجلان محب غال و مبغض قال».
پس ما موظف به شناخت حدود و قدر معصومین (علیه‌السّلام) هستیم و باید با پرهیز از هرگونه تندروی، یا بی‌اهمیتی، بلکه با تمسک به آنها راه سعادت و خوشبختی را بپیماییم.
امید که همگی با عنایت حضرت حق (عزوجل) به صراط مستقیم رهنمون گشته و از سستی و کژی مصون بمانیم.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «امتیازات پیامبر اکرم بر امامان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۶/۸.
