امام صادق و مشروعیت خاندان ابوسفیان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: امام صادق، مشروعیت، مروانیان.

پرسش: آیا امام صادق (علیه‌السّلام)، مشروعیت خاندان ابوسفیان یا انتقال آن به مروانیان را تأیید کرد؟

---

در سخن امام صادق (علیه‌السّلام) خطاب به منصور دوانیقی آمده است: «پادشاهی، در خاندان ابو‌سفیان بود، تا زمانی که یزید، حسین (علیه‌السّلام) را کشت. خداوند، آن را از آنان گرفت و خاندان مروان را وارث آنان کرد».

---

بی‌تردید، مراد امام صادق (علیه‌السّلام) این نیست که اگر شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) نبود، حکومت خاندان ابو‌سفیان، مشروع بود و یا انتقال آن به مروانیان، مشروعیت داشت؛ بلکه این سخن، بدین معناست که در فضای سیاسی ـ اجتماعی ایجاد شده توسّط معاویه، به‌طور طبیعی، این امکان وجود داشت که برای نسل‌های متعدّدی حکومت در خاندان ابو‌سفیان، تداوم پیدا کند؛ امّا جنایتی که یزید مرتکب شد، این زمینه را از بین برد.
به عبارت دیگر، انتساب تداوم یا عدم تداوم حکومت خاندان ابو‌سفیان و انتقال آن به بنی‌مروان، به خداوند منّان، در حدیث یادشده، از باب توحید افعالی است که هیچ پدیده‌ای در جهان بدون مشیت خدا تحقّق نمی‌یابد و نفی کننده اراده انسان نیست و دلالتی بر مشروعیت پدیده ندارد.

---