الحسود لایسود
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حسادت، حسود، آرامش.
پرسش: حدیث «الحسود لایسود» چیست؟ آیا این ترجمه‌ها صحیح است:
حسود از
حسادتش سود و بهره‌ای نبرد و یا آن‌که حسود هرگز نیاسود؟!
پاسخ: معنای درست و صحیح این سخن (الْحَسُودُ لَا یَسُودُ)، چنین است: حسود بزرگی و برتری نمی‌یابد؛ یعنی
انسان حسود از طریق حسادت ورزیدن نسبت به دیگران، به بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلند مرتبگی دست نمی‌یابد.
حدیث «الْحَسُودُ لَا یَسُودُ»،
از
امام علی (علیه‌السلام) است. این جمله (الْحَسُودُ لَا یَسُودُ)، در ضمن حدیثی از
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز نقل شده است. آن‌جا که پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) مردم را از سه صفت ناپسند برحذر می‌دارد. آن حضرت می‌فرماید: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) إِیَّاکُمْ وَ ثَلَاثَ خِصَالٍ فَإِنَّهُنَّ رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ إِیَّاکُمْ وَ الْکِبْرَ فَإِنَّ إِبْلِیسَ حَمَلَهُ الْکِبْرُ عَلَی تَرْکِ السُّجُودِ لِآدَمَ فَلَعَنَهُ اللَّهُ وَ أَبْعَدَهُ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْحِرْصَ فَإِنَّ آدَمَ حَمَلَهُ الْحِرْصُ عَلَی أَنْ أَکَلَ مِنَ الشَّجَرَةِ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْحَسَدَ فَإِنَّ قَابِیلَ حَمَلَهُ الْحَسَدُ عَلَی قَتْلِ أَخِیهِ هَابِیلَ وَ الْحَاسِدُ جَاحِدٌ لِأَنَّهُ لَمْ یَرْضَ بِقَضَاءِ اللَّهِ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْحَسُودَ لَا یَسُود؛
از سه خصلت بپرهیزید؛ زیرا که این سه صفت سرآمد تمام گناهان است. زنهار از
تکبر و سرکشی؛ زیرا که تکبر
شیطان را وادار کرد که بر آدم
سجده نکند، پس خدا او را راند و
نفرین کرد. از
حرص و
آز بپرهیزید؛ چرا که حرص و آز سبب شد که
آدم از آن درخت بخورد و از
بهشت بیرون شود. از حسد دوری کنید که حسد
قابیل را وادار بر کشتن برادرش
هابیل نمود. و شخص حسود منکر است و خشمگین به قضای خداوند. بدان که حسود بزرگی و سیادت نمی‌کند.
به هر حال، معنای درست و صحیح این سخن (الْحَسُودُ لَا یَسُودُ)، چنین است: حسود بزرگی و برتری نمی‌یابد؛ یعنی
انسان حسود از طریق حسادت ورزیدن نسبت به دیگران، به بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلند مرتبگی دست نمی‌یابد؛ زیرا که «لا یسود» از ریشه «س، و، د» چنان‌که ارباب لغت می‌گویند به معنای بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلند مرتبگی است.
نه به معنای سود و بهره و یا آسودگی و آرامش، چنان‌که عده‌ای آن‌را این‌گونه معنا کرده‌اند و در
عرف نیز این معنا رواج پیدا کرده است.
گفتنی است که فلسفه دست نیافتن شخص حسود به بزرگی و برتری، یا از این رو است که این حسادت به طور طبیعی این اثر را دارد، یا این‌که چون خدای متعال می‌داند که اگر حسود به مقامی برسد سعی و تلاش می‌کند تا نعمت‌های زیردستان خود را از بین ببرد؛ به این سبب خداوند نمی‌گذارد که او بزرگ و صاحب مقام شود، و یا به اعتبار این است که او از راه حرصی که در از بین بردن نعمت مردم دارد، گاهی کارهایی می‌کند که در نظر آنان تحقیر می‌شود و از بزرگی و مهتری می‌افتد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «الحسود لایسود»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۲.
