اعتماد کردن به خواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خواب، اعتماد، خواب صادق.
پرسش: تا چه حد باید به خواب‌ها اعتماد داشت؟
پاسخ: با توجه به انواع خواب و کیفیت آن می‌توان گفت خواب‌هایی تعبیر و تفسیر دارند که از رؤیاهای صادقه باشد یا خواب‌هایی که به صورت نمادین خلقیات، انگیزه‌ها و اعمال آدمی را به تصویر می‌کشند و به خاطر مشکلات و نیازهای روحی و جسمی نباشد.
خواب به عنوان یک پدیده مهم آفرینش و جلوه‌ای از نظام حکیمانه آفریننده آن، همواره مورد توجه بشر بوده و
خداوند متعال نیز در
قرآن کریم از آن به عنوان یکی از نعمت‌های بزرگ خود بر
انسان یاد می‌کند و می فرماید: «
وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً»؛ و خواب شما را مایه
آرامش شما قرار دادیم.
از اتفاقاتی که گاهی در خواب معمولاً برای افراد می‌افتد، خواب دیدن‌ها و رؤیاهاست که این خواب دیدن‌ها گاهی باعث پریشانی و گاهی باعث نشاط است.
در یک تقسیم‌بندی کلی خواب را بر هشت قسم می‌توان تقسیم کرد که عدم اعتبار یا اعتبار آن نیز با توضیح آن مشخص می‌گردد:
این نوع خواب‌ها غیر منطقی است و
عقل آن‌ها را نمی‌پذیرد، افسانه‌ای است که امکان وقوع ندارد؛ مثل این‌که فرد در خوابش ببیند که درختی در
آسمان روییده است.
این نوع خواب‌ها نشئت گرفته از
غرایز و تمایلاتی است که در انسان وجود دارد؛ مانند
غریزه جنسی، غریزه
حب نفس و میل به بقا، غریزه حب مال، غریزه تعالی‌خواهی و سایر غرایز دیگر که این غرایز معمولاً در حالت بیداری مجال بروز پیدا نکرده است و ارضا نمی‌شود و در عالم
رؤیا چهره‌نمایی می‌کند و و با ارضای خیالی موجبات
آرامش انسان را فراهم می‌کند و تنش‌های ناشی از امیال سرکوب‌شده را کاهش می‌دهد و این خود از الطاف خداوند است، که فرصت و ارضا و تخلیه غرایز را در حالت رؤیا برای
انسان ایجاد کرده است.
رؤیاهای حسی در اثر تأثیر حسی
حوادث اطراف بر حواس و جسم شخص خوابیده پدید می‌آید. (مانند موقعی که لحاف یا پتو بر روی دهان قرار گیرد و تنفس با مشکل مواجه گردد و در امواج مغز اشکال ایجاد نموده و باعث خواب‌هایی می‌شود که هیچ تعبیری ندارد) و مانند شخص خوابیده‌ای که
خورشید به صورت وی می‌تابد و در اثر احساس گرما ممکن است در خواب آتشی را در نزدیکی خود ببیند که زبانه می‌کشد.
این خواب‌ها مسائل و وقایع را به صورت کد و رمز بیان می‌کند؛ لذا احتیاج به معبر و تعبیرکننده خواب دارد، تا آن رموز را کشف کند.
مرحوم
علامه طباطبایی (رحمه‌الله‌علیه) می‌فرمایند: کسانی که دارای
روح متوسط هستند، در عالم رؤیا حقایق را ناصاف و همراه برفک دریافت می‌کنند که باید
مفسر و عالمی آن‌ها را
تفسیر و تحلیل کند.
در این خواب، حقایق به همان صورت که در خواب دیده شده محقق می‌گردد و احتیاج به تعبیر و تفسیر ندارد؛ مثل خواب
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) در
ذبح فرزند یا خواب حضرت
پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) در رابطه با
امام حسین (علیه‌السلام) در
واقعه عاشورا که همان‌گونه محقق شد.
رؤیاهای مزاجی رؤیایی است که ناشی از وضعیت جسمانی و مزاجی شخص است؛ مانند
بیماری، خستگی زیاد، پر بودن معده، نوع
غذا که این عوامل تأثیر بسزایی در پیدایش رؤیاهای آشفته و نامربوط دارد.
رؤیایی که بر اثر اهتمام
فکر انسان نسبت به موضوعی خاص و کارکرد
ذهن روی یک واقعه و
حادثه پدید می‌آید.
بعضی معتقدند که همه خواب‌ها قابل تعبیرند و بعضی دیگر می‌گویند بعضی از خواب‌ها با شرایطی قابل تعبیرند؛ مثلاً خواب‌هایی که اغلب پس از استراحت بدن در ساعات آخر شب دیده می‌شود، حاوی پیام جدی برای شخص خواب‌نماست و برعکس خواب‌های سرشب یا خواب‌های
روز یا خواب‌های موسمی فاقد اعتبار کافی برای تعبیر و تحلیل است.
برابر بعضی
روایات پیامبر اسلام (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) و
امام جعفر صادق (علیه‌السلام) راست‌ترین خواب‌ها را خواب روز و مخصوصاً
خواب قیلوله (حدود یک ساعت قبل از
اذان ظهر) و سحر ذکر کرده‌اند؛ یعنی «غالباً» این نوع خواب‌ها تعبیر دارند؛ البته این را نیز باید توجه کنیم که امام صادق (علیه‌السلام) در روایتی فرموده‌اند که خواب‌هایی که در روز دیده می‌شوند،
تأویل و تعبیر آن در فاصله چند روز ظاهر می‌شود و خوابی که در شب دیده می‌شود، تعبیر آن شش ماه و بیش‌تر طول می‌کشد؛ مانند خواب
حضرت یوسف (علیه‌السّلام) در رابطه با پیامبری‌اش که بعد از سالیانی محقق شد و خواب حضرت پیامبر (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) درباره کشته شدن امام حسین که بعد از چهل سال محقق شد.
بنابراین با توجه به انواع خواب و کیفیت آن می‌توان نتیجه گرفت که خواب‌هایی تعبیر و تفسیر دارند که از
رؤیاهای صادقه باشد یا خواب‌هایی که به صورت نمادین خلقیات، انگیزه‌ها و اعمال آدمی را به تصویر می‌کشند و به خاطر مشکلات و نیازهای روحی و جسمی نباشد.
۱. منتظری، علی، خواب و رؤیا، نشر هستی‌نما.
۲. لقمانی، احمد، خواب، رؤیا، تعبیر (مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌ها)، قم، نشر عطر سعادت.
۳. رضوان طلب، محمدرضا، رؤیا از نظر دین و روان‌شناسی، انتشارات شفق.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اعتماد کردن به خواب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۸.
