• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

از شهادت امام حسین تا قیام مختار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام حسین، مختار، شهادت، یزید، ابن زیاد.

پرسش: ‌وقایع پس از شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) تا قیام مختار را بیان کنید.

پاسخ اجمالی: پس از شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) عمر بن‌ سعد، اهل بیت آن حضرت را در روز یازدهم محرم همراه با سرهای شهدای کربلا به جانب کوفه روانه کرد. در کوفه اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را به مجلس ابن زیاد بردند و سپس آنها را همراه با سرهای شهدا به سوی شام رهسپار کردند که در اواسط ماه ربیع الاول به شام رسیدند. سپس اهل بیت، را به مجلس یزید بردند. حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کوفه (مجلس ابن زیاد) و در شام (مجلس یزید) سخنرانی کردند و دشمنان را به خاطر شکستن پیمان و به شهادت رساندن امام حسین (علیه‌السّلام) سرزنش نمودند. بعد از مدتی یزید دستور داد اهل بیت را به مدینه بازگردانند. رفتار اهل بیت امام و سخنان آگاهی بخش و رسوا کننده حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و سایر اهل بیت سبب شد یزید گناه قتل امام حسین (علیه‌السّلام) را به ابن زیاد نسبت دهد و او را لعنت کند. به علت آگاهی بخشی بازماندگان، کم کم افکار عمومی جامعه بیدار و از این عمل وحشیانه بیزار گردید و زمینه برای قیام توابین و بعد از آن قیام مختار آماده گشت.



پس از شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) عمر بن سعد اهل بیت آن حضرت را در روز یازدهم محرم همراه با سرهای شهدای کربلا به جانب کوفه روانه کرد. «زنان حرم را بر شتران برهنه و بدون پوشش با صورت‌های باز در میان دشمنان سوار نمودند و ایشان را مانند اسیران ترک و روم با بدترین و سخت‌ترین مصیبت‌ها و غم و‌ اندوه‌ها به اسیری بردند.»
حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در کوفه سخنرانی کردند و کوفیان را به خاطر شکستن پیمان و به شهادت رساندن امام حسین (علیه‌السّلام) سرزنش نمودند. در کوفه اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را به مجلس ابن زیاد بردند و سپس آنها را همراه با سرهای شهدا به سوی شام رهسپار کردند. «ابی مخنف» می‌نویسد: «آنگاه ابن زیاد سر اباعبدالله و اصحاب او را برای یزید بن معاویه فرستاد و سپس دستور داد زنان و کودکان حسین (علیه‌السّلام) را مهیای سفر نموده، غل و زنجیر برگردن علی بن حسین (علیه‌السّلام) نهاده و آنان را به جانب یزید رهسپار کرد.»
[۲] ابو مخنف، لوط بن یحیی، اولین مقتل سالار شهیدان، ص۳۷۳، نگارش سید علی محمد موسوی جزایری، نشر بنی الزهراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸.



«اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را مانند اسیران کفار با صورت‌های باز در معرض دید مردم هر شهر و دیار به سوی شام حرکت دادند.» اسیران کربلا در اواسط ماه ربیع الاول به شام رسیدند. در «کامل بهائی» آمده است: اهل بیت (علیه‌السّلام) را سه روز پشت دروازه‌های شام نگه داشتند تا شهر را آذین بندی کنند و نزدیک ۵۰۰ هزار مرد و زن شامی با دف‌ها به پیشواز اسیران رفتند»
[۴] ابومخنف، لوط بن یحیی، اولین مقتل سالار شهیدان، ص۳۹۱، نگارش سید علی محمد موسوی جزایری، نشر بنی الزهراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸.
سپس اهل بیت را به مجلس یزید بردند. «آن گاه اسیران را در حالی که به ریسمان بسته شده بودند به مجلس یزید وارد نمودند» حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در شام خطبه‌ای آتشین خواند. در قسمتی از این خطبه آمده است: «ای یزید هر کید و مکر که داری بکن و هر کوشش که خواهی بنمای به خدا سوگند هرگز نتوانی نام و یاد ما را محو کنی و هرگز ننگ این ستم را از خود نتوانی زدود...» امام سجاد (علیه‌السّلام) نیز در شام سخنرانی کرد. و یزید را به علت کشتن فرزند رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سرزنش کرد آن حضرت فرمود: «...ای مردم منم فرزند مکه و منی منم فرزند زمزم و صفا... منم فرزند آن که او را به ستم کشتند منم پسر آنکه سرش را از قفا بریدند... ‌ای یزید چرا عترت پیامبر را کشتی؟ چرا پدرم را از روی ستم به قتل رساندی و زنانش را اسیر نمودی...»
بعد از مدتی یزید دستور داد اهل بیت را به مدینه بازگردانند. رفتار اهل بیت امام و سخنان پرشور و آگاهی بخش و رسوا کننده حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) و حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و سایر اهل بیت سبب شد یزید گناه قتل امام حسین (علیه‌السّلام) را به ابن زیاد نسبت دهد و او را هر چند ریاکارانه لعنت کند. یزید گاه‌گاهی حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) را در مجلس خویش می‌طلبید و قتل امام حسین (علیه‌السّلام) را به ابن زیاد نسبت می‌داد و او را لعنت می‌کرد و بر این کار اظهار ندامت می‌کرد و این همه به جهت جلب قلوب عامه و حفظ ملک و سلطنت بود.


حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) بعد از واقعه کربلا حدود یک سال و چند ماه زنده بود. «آن بانو بعد از واقعه کربلا و آن محنت و بلا و رنج شام چندان بگریست تا گیسوانش سفید گردید و دائم الحزن زیست تا به دیگر سرای رخت کشید.»
[۱۰] سپهر، عباس قلی‌خان، ناسخ التواریخ، ص۵۶۹، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۴۶هـ. ش



به علت آگاهی بخشی بازماندگان، کم کم افکار عمومی جامعه بیدار و از این عمل وحشیانه بیزار گردید و زمینه برای قیام توابین و بعد از آن قیام مختار آماده گشت.


۱. سید بن طاوس، رضی الدین، لهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۸۹، محقق شیخ فارس تبریزیان، دار الأسوة للطباعة و النشر، ١٤١٧ ه.ق.    
۲. ابو مخنف، لوط بن یحیی، اولین مقتل سالار شهیدان، ص۳۷۳، نگارش سید علی محمد موسوی جزایری، نشر بنی الزهراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸.
۳. سید بن طاوس، رضی الدین، لهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۱۰، محقق شیخ فارس تبریزیان، دار الأسوة للطباعة و النشر، ١٤١٧ ه.ق.    
۴. ابومخنف، لوط بن یحیی، اولین مقتل سالار شهیدان، ص۳۹۱، نگارش سید علی محمد موسوی جزایری، نشر بنی الزهراء، چاپ اوّل، ۱۳۷۸.
۵. قمی، عباس، منتهی الامال، ج۱، ص۵۹۵-۵۹۶، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۴۱۲.    
۶. سید بن طاوس، رضی الدین، لهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۱۳، محقق شیخ فارس تبریزیان، دار الأسوة للطباعة و النشر، ١٤١٧ ه.ق.    
۷. سید بن طاوس، رضی الدین، لهوف علی قتلی الطفوف، ص۲۱۸، محقق شیخ فارس تبریزیان، دار الأسوة للطباعة و النشر، ١٤١٧ ه.ق.    
۸. قمی، عباس، نفس المهموم، ص۴۱۱، تهران، ناشر اللمکتبة الحیدریة‌.    
۹. قمی، عباس، منتهی الامال، ج۱، ص۶۱۰، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۴۱۲.    
۱۰. سپهر، عباس قلی‌خان، ناسخ التواریخ، ص۵۶۹، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۴۶هـ. ش



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله "وقایع پس از شهادت امام حسین علیه السلام تا قیام مختار را بیان کنید."، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۰۹/۰۸.    






جعبه ابزار