احترام به سادات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سادات، احترام.
پرسش: آیا صحت دارد که سادات فقط باید جلوی پای سادات بلند شوند و نه دیگران؟
پاسخ: ما
شیعیان به خاطر این‌که سادات، فرزندان
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) هستند و ما را به یاد حضرت محمد (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) می‌اندازند، آن‌ها را در گفتار و رفتار محترم می‌داریم؛ حتی از نظر شرعی وظیفه داریم که نصف خمس خود را به سادات واجد شرایط ـ که در
توضیح‌المسائل مطرح شده‌اند ـ بپردازیم. البته این کار باید با اشراف مجتهد جامع‌الشرایط انجام گیرد. حمایت عاطفی، مادی و رفتاری از سادات، نشانه بزرگ‌داشت
شعائر دین است و افرادی به این کار اقدام می‌کنند که تقوای
قلب دارند و پرهیزکاراند.
ما وظیفه داریم نهایت احترام را به اولاد پیغمبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) بگذاریم و سادات نیز وظیفه دارند از نظر رفتار و گفتار، خود را شبیه‌ترین افراد به پدران خود ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ کنند و الگوی زنده‌ای برای غیر سادات باشند.
بنابراین با تأمل به سیره عملی
علما و ائمه (علیهم‌السلام) از نظر اخلاقی لازم است به سادات احترام بگذاریم و آن‌ها نیز حریم و
مقام خود را با الگو قرار دادن سیره جدشان حفظ کنند.
سید در
لغت به معنی آقا، بزرگ، کریم، بخشنده، دانا، پیشوا است
و در اصطلاح، به کسانی گفته می‌شود که از طرف پدر به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) انتساب دارند.
سید لقبی است که به فرزندان پیغمبر اسلام (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) اطلاق می‌شود. ایرانیان از زمان پیغمبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) به خاطر احترام به ایشان به اولاد او احترام و ادب خاصی می‌گذاشتند و در زمان
خلفای عباسی که به
سادات سخت می‌گرفتند، این احترام به اوج خود رسید. ما شیعیان به خاطر این‌که سادات، فرزندان پیغمبر ما (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) هستند و ما را به یاد حضرت محمد (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) می‌اندازند، آن‌ها را در گفتار و رفتار محترم می‌داریم؛ حتی از نظر شرعی وظیفه داریم که نصف
خمس خود را به سادات واجد شرایط، که در توضیح‌المسائل مطرح شده‌اند، بپردازیم. البته این کار باید با اشراف مجتهد جامع‌الشرایط انجام گیرد.
حمایت عاطفی، مادی و رفتاری از سادات نشانه بزرگ‌داشت شعائر دین است و افرادی به این کار اقدام می‌کنند که
تقوای قلب دارند و پرهیزکاراند. (در سیره علمای دین ما نیز چنین بوده که آن‌ها به سادات احترام وافر می‌گذاشتند. بر او تقدم نمی‌جستند، پشت به او نمی‌کردند و پیش او پا دراز نمی‌کردند و مکرراً به سادات توصیه می‌کردند که برای خود نشانه‌ای (مثل شال یا کلاه) داشته باشند تا
سیادت آن‌ها ظاهر باشد تا به آن‌ها بی‌احترامی نشود و آن‌ها نیز ما را به یاد
ائمه (علیهم‌السلام) بیندازند): «
و مَن یُعظِّم شعائِرَ الله فانّه مِن تقویَ القلوبِ».
.
ما وظیفه داریم نهایت احترام را به اولاد پیغمبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) بگذاریم و سادات نیز وظیفه دارند از نظر رفتار و گفتار، خود را شبیه‌ترین افراد به پدران خود ـ صلوات الله علیهم اجمعین ـ کنند و الگوی زنده‌ای برای غیر سادات باشند؛ به گونه‌ای که رفتار، اعمال، گفتار و دیدارشان ما را به یاد ائمه (علیهم‌السلام) و خداوند بیندازد.در سیره ائمه (علیهم‌السلام)، (پدران سادات) می‌بینیم که آن‌ها به غیر خود و سادات ـ به‌خصوص اهل علم ـ احترام می‌گذاشتند. (
امام صادق (علیه‌السلام) جلوی هشام بن حکم تمام قد بلند می‌شدند. وقتی مردم به ایشان اعتراض کردند و گفتند که او جوان است و شما مسن‌تر هستید، امام فرمودند: ایشان
اهل علم و
معرفت و کمال اخلاقی است.) در مجالس برای دیگران جای، باز می‌کردند تا آن‌ها بنشینند. بد نیست در این‌جا قسمتی از زندگی متواضعانه یکی از سادات و بزرگان دین یعنی
علامه طباطبایی (رحمة‌الله‌علیه) (صاحب
تفسیر المیزان) را بررسی کنیم. کسی که به حق الگوی شایسته‌ای برای سادات و غیر سادات است. همو که در گفتار و رفتار خود، پیامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) را الگوی خود قرار داده بودند.
یکی از شاگردانش درباره ایشان چنین می‌گوید: «آن‌قدر متواضع و مؤدب و در حفظ آداب سعی داشتند که من مکرر خدمتشان عرض می‌کردم، آخر این درجه از ادب و ملاحظات شما ما را بی‌ادب می‌کند. شما را به خدا فکری به حال ما کنید. دیده نشده که ایشان در مجلس به متکا و بالش تکیه زنند؛ بلکه پیوسته در مقابل افرادی که وارد جلسه می‌شدند، مؤدب بودند و قدری جلوتر از دیوار و پایین‌تر از مهمان می‌نشستند. من شاگرد ایشان بودم و بسیار به منزل ایشان می‌رفتم و به مراعات ادب می‌خواستم پایین‌تر از ایشان بنشینم. ابداً ممکن نبود، ایشان برمی‌خواستند و می‌فرمودند: بنابراین ما باید در آستانه در یا خارج اتاق بنشینیم».
با توجه به مطالب فوق و تأمل در
سیره عملی
علما و ائمه (علیهم‌السلام) از نظر اخلاقی لازم است به سادات احترام بگذاریم و آن‌ها نیز حریم و
مقام خود را با الگو قرار دادن سیره جدشان حفظ کنند. رسول خدا (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) به هر کسی که خدمتش می‌رسید، احترام می‌گذاشت تا آنجا که گاه، لباس خود را زیر او پهن می‌نمود یا او را بر روی تشک خود می‌نشانید.
۱. تاریخ چهارده معصوم، علامه مجلسی، نشر سرور، (بخشش فضائل و آداب مربوط به هر امام).
۲. سنن النبی، علامه سید محمدحسین طباطبایی، نشر صلاة.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «احترام به سادات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۲/۱۸.
