• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آفرینش آسمان‌ و زمین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: آفرینش آسمان و زمین و ارزاق.
پرسش: آیا آفرینش آسمان و زمین و ارزاق، در شش روز است یا هشت روز!؟
پاسخ: خداوند درباره رزق و روزی ، واژه "قدّر" را به کار برده است؛ در‌حالی‌که درباره خلقت آسمان و زمین واژه "خلق" را استفاده کرده است؛ یعنی این چهار روز تقدیر ارزاق است نه خلقت آن. با این بیان شاید اصل اشکال به‌کلی از بین برود؛ زیرا اشکال جایی است که ایام ت قدیر روزی را در ردیف خلقت بیاوریم (همان‌طور که کاربر انجام داده است)، در غیر این صورت، اشکال از اصل زایل می‌شود.



در ابتدای پاسخ مناسب است نگاهی به آیات مورد مناقشه بیاندازیم:

۱.۱ - أعراف، آیه ۵۴

إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فی‌ سِتَّةِ أَیَّامٍ ؛ پروردگار شما، خداوندی است که آسمان‌ها و زمین را در شش روز (شش دوران) آفرید.

۱.۲ - فصلت، آیه ۹

قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذی خَلَقَ الْأَرْضَ فی‌ یَوْمَیْنِ ؛ بگو: آیا شما به آن‌کس که زمین را در دو روز آفرید، کافر هستید.

۱.۳ - فصلت، آیه ۱۰

وَ جَعَلَ فیها رَواسِیَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَکَ فیها وَ قَدَّرَ فیها أَقْواتَها فی‌ أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلین‌: ؛ او در زمین کوه‌های استواری قرار داد و برکاتی در آن آفرید و مواد غذایی آن را مقدر فرمود ـ اینها همه در چهار روز بود ـ درست به‌اندازه نیاز تقاضاکنندگان!

۱.۴ - فصلت، آیه ۱۲

فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فی‌ یَوْمَیْنِ ؛ در این هنگام آنها را به‌صورت هفت آسمان در دو روز آفرید.
[۵] مکارم شیرازی ناصر، ترجمه قرآن (مکارم)، دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی) - قم، چاپ دوم، ۱۳۷۳ ش.



مراد از کلمه « یوم » در آیات مورد بحث پاره‌ای از زمان است، نه روز به معنای معمولی و معهود ذهن ما؛ چون روز از نظر ما ساکنان زمین عبارت است از مقدار حرکت کره زمین به دور خودش، که یک دور آن را یک روز و یا به عبارتی یک شبانه‌روز می‌نامیم، اطلاق روز بر پاره‌ای از زمان بسیار شایع است.

۲.۱ - سخن خداوند متعال

از آن جمله کلام خداست که می‌فرماید:" ما این ایام را در بین مردم جابه‌جا می‌کنیم". و نیز می‌فرماید:" پس آیا در انتظار آنند که همان ایامی که امت‌های گذشته داشتند، داشته باشند"، و امثال این موارد که ایام در پاره‌ای از زمان اطلاق شده است». اما باید توجه داشت که اگرچه روز به این معناست، ولی اشکال با آن مرتفع نمی‌شود؛ لذا به این سؤال باید جواب داده شود.


سؤال این است؟ چگونه در آیات فوق( سوره فصلت ) آفرینش زمین را در دو روز، و کوه‌ها و برکات و غذاها در چهار روز، و در دنباله این آیات، آفرینش آسمان‌ها را نیز در دو روز ذکر کرده که مجموعا هشت روز می‌شود؟ در‌حالی‌که در آیات فراوانی از قرآن مجید آفرینش آسمان‌ها و زمین مجموعاً در شش روز، یا به تعبیر دیگر در شش دوران، بیان شده است.


مفسران در پاسخ این سؤال راه‌هایی را انتخاب کردند:

۴.۱ - راه اول

راه اول که مشهور و معروف است اینکه: آنجا که می‌گوید:"اربعة ایام" (چهار روز) منظور تتمه چهار روز است، به این ترتیب در دو روز اول از این چهار روز زمین آفریده شد و در دو روز بعد سایر خصوصیات زمین ، به اضافه خلقت آسمان‌ها در دو روز مجموعاً شش روز (شش دوران) می‌شود.
نظیر این تعبیر در زبان عرب و تعبیرات فارسی نیز وجود دارد که فی المثل گفته می‌شود:از اینجا تا مکه ده روز طول می‌کشد و تا مدینه پانزده روز؛ یعنی پنج روز فاصله مکه و مدینه است و ده روز فاصله اینجا تا مکه؛ البته اگر آیات متعدد آفرینش در شش روز نبود، چنین تفسیری پذیرفته نمی‌شد؛ ولی از آنجا که آیات قرآن یکدیگر را تفسیر می‌کنند، و قرینه یکدیگر می‌شوند، تفسیر بالا به‌خوبی قابل قبول است.

۴.۲ - راه دوم

راه دیگری که تعداد کمی از مفسران آن را انتخاب کرده‌اند، این است که:
اربعة ایام (چهار روز) مربوط به آغاز خلقت نیست بلکه اشاره به فصول چهارگانه سال است که مبدء پیدایش ارزاق و پرورش مواد غذایی انسان‌ها و حیوانات است.

۴.۳ - راه سوم

درباره رزق و روزی ، واژه "قدّر" به کار برده شده است؛ در‌حالی‌که درباره خلقت آسمان و زمین واژه "خلق" به کار گرفته شده است؛ یعنی این چهار روز تقدیر ارزاق است، نه خلقت آن. با این بیان شاید اصل اشکال به‌کلی از بین برود؛ زیرا اشکال جایی است که ایام تقدیر روزی را در ردیف خلقت بیاوریم (همان‌طور که کاربر انجام داده است)، در غیر این صورت، اشکال از اصل زایل می‌شود.


با توجه به مطالب یاد شده «ایامی که در این آیات برای خلقت آسمان‌ها و زمین آمده، چهار روز است دو روز برای خلقت زمین، و دو روز برای به پا داشتن آسمان‌های هفت‌گانه، بعد از آنکه دود بود و اما ایامی که در آن روزی‌ها درست شده، ایام تقدیر آنهاست، نه خلقت روزی‌ها و آنچه که در کلام خدا مکرر آمده، این است که خدا آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفریده، نه مجموع خلق و تقدیر روزی را».
بنابراین نه مشکلی در معجزه آن حضرت وجود دارد و نه در ریاضیات !! بلکه مشکل از این است که بدون اینکه در علمی تخصص داشته باشیم و بدون اینکه به متخصص آن رجوع نماییم، قضاوتی در مورد آن داشته باشیم.


۱. اعراف (۷)، آیه ۵۴.    
۲. فصلت (۴۱)، آیه ۹.    
۳. فصلت (۴۱)، آیه ۱۰.    
۴. فصلت (۴۱)، آیه ۱۲.    
۵. مکارم شیرازی ناصر، ترجمه قرآن (مکارم)، دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی) - قم، چاپ دوم، ۱۳۷۳ ش.
۶. آل‌عمران (۳)، آیه ۱۴۰.    
۷. یونس (۱۰)، آیه ۱۰۲.    
۸. طباطبایی سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، همان، ج ۱۷، ص ۳۶۲ و ۳۶۳، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ ق.    
۹. اعراف (۷)، آیه ۵۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص ۲۲۵.    
۱۱. طباطبایی سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، همان، ج ۱۷، ص ۳۶۳ و ۳۶۴.    



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی




جعبه ابزار