آداب مشترک زیارت اهل بیت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اهل بیت،
غسل،
طهارت،
آداب زیارت.
پرسش: کدام آداب زیارت، برای همه اهل بیت (علیه‌السّلام) مشترک است؟
اوّل: غسل کردن و طهارت داشتن پیش از ورود به حرم.
شیخ طوسی در
تهذیب الاحکام از
ابراهیم بن محمّد ثقفی نقل می‌کند که:
امام صادق (علیه‌السّلام) هنگامی که از غسل زیارت فارغ می‌شد، این
دعا را می‌خواند:
«اللّهُمَّ اجعَلهُ لی نورا وطَهورا، وحِرزا وکافِیا مِن کُلِّ داءٍ وسَقَمٍ، ومِن کُلِّ آفَةٍ وعاهَةٍ، وطَهِّر بِهِ قَلبی وجَوارِحی، وعِظامی ولَحمی ودَمی، وشَعری وبَشَری، ومُخّی وعَصَبی، وما اقَلَّتِ الاَرضُ مِنّی، وَاجعَلهُ لی شاهِدا یَومَ القِیامَةِ، یَومَ حاجَتی وفَقری وفاقَتی.»
«خدایا! آن را برایم نور و پاک کننده و نگه‌دارنده و کفایت کننده از هر بیماری و ناسلامتی قرار ده، و نیز از هر آفت و آسیبی. دلم و اندامم را با آن، پاکیزه کن، و نیز استخوان، گوشت، خون، مو، پوست، مغز و عصبم را، و نیز هر چه را که زمین از من بر دوش می‌کِشد، و آن را گواه من در
روز قیامت، روز نیاز و ناداری و بینوایی‌ام، قرار ده.»
دوم: ایستادن بر آستانه حرم و دعا کردن و اجازه ورود خواستن با استفاده از عباراتی که در احادیث، آمده است. اگر احساس خشوع و رقّت در دل زائر پیدا شد، وارد شود، و گر نه، بهتر است که درنگ کند و هر گاه چنین حالتی پیدا کرد، وارد شود؛ زیرا مهم‌ترین هدف، حضور قلب است تا بتواند از رحمت نازل شده از سوی پروردگار، برخوردار گردد.
صاحب المزار الکبیر از عالم شریف و بزرگوار، ابو المکارم
حمزة بن علی بن زُهره، نقل می‌کند که:
هنگامی که
زیارت هر یک از
امامان (علیه‌السّلام) را اراده کردی، بر درگاهش بِایست و بگو:
«اللّهُمَّ انّی قَد وَقَفتُ عَلی بابِ بَیتٍ مِن بُیوتِ نَبِیِّکَ وآلِ نَبِیِّکَ عَلَیهِ وعَلَیهِمُ السَّلامُ، وقَد مَنَعتَ الدُّخولَ الی بُیوتِهِ الاّ بِاِذنِ نَبِیِّکَ، فَقُلتَ: «یا ایُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ الاّ انْ یُؤْذَنَ لَکُمْ.
اللّهُمَّ انّی اعتَقِدُ حُرمَةَ نَبِیِّکَ فی غَیبَتِهِ، کَما اعتَقِدُ فی حَضرَتِهِ، واَعلَمُ انَّ رُسُلَکَ وخُلَفاءَکَ احیاءٌ عِندَکَ یُرزَقونَ، یَرَونَ مَکانی فی وَقتی هذا، ویَسمَعونَ کَلامی، واَ نَّکَ حَجَبتَ کَلامَهُم، فَاِنّی استَاذِنُکَ یا رَبِّ اوَّلاً، واَستَاذِنُ رَسولَکَ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وآلِهِ ثانِیا، واَستَاذِنُ خَلیفَتَکَ الاِمامَ المُفتَرَضَ عَلَیَّ طاعَتُهُ فِی الدُّخولِ فی ساعَتی هذِهِ، واَستَاذِنُ مَلائِکَتَکَ المُوَکَّلینَ بِهذِهِ البُقعَةِ المُبارَکَةِ المُطیعَةَ لَکَ السّامِعَةَ، السَّلامُ عَلَیکُم ایُّهَا المَلائِکَةُ المُوَکَّلونَ بِهذَا المَشهَدِ المُبارَکِ ورَحمَةُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ. بِاِذنِ اللّهِ واذنِ رَسولِهِ واذنِ خُلَفائِهِ، واذنِ هذَا الاِمامِ، وبِاِذنِکُم صَلَواتُ اللّهِ عَلَیکُم اجمَعینَ، ادخُلُ هذَا البَیتَ مُتَقَرِّبا الَی اللّهِ بِاللّهِ ورَسولِهِ مُحَمَّدٍ وآلِهِ الطّاهِرینَ، فَکونوا مَلائِکَةَ اللّهِ اعوانی، وکونوا انصاری، حَتّی ادخُلَ هذَا البَیتَ واَدعُوَ اللّهَ بِفُنونِ الدَّعَواتِ، واَعتَرِفَ للّهِ بِالعُبودِیَّةِ، ولِهذَا الاِمامِ ولاِبائِهِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم بِالطّاعَةِ.»
سپس هنگام ورود، پای راست را مقدّم بدار، و صد مرتبه
تکبیر (اللّه اکبر) بگو و در برابر ضریح بایست....
سوم: این‌که هنگام وارد شدن، پای راستش را پیش بگذارد و هر گاه خواست خارج شود، با پای چپ بیرون بیاید.
چهارم: در صورت امکان و عدم مزاحمت برای دیگران، در کنار ضریح بِایستد، و در غیر این صورت، هر چه نزدیک‌تر باشد، بهتر است.
پنجم: در حال زیارت، رو به زیارت شونده و پشت به
قبله بِایستد، و از
خداوند متعال، به حقّ خودش و به حقّ صاحب آن قبر، بخواهد که او را شایسته بهره‌مندی از
شفاعت، قرار دهد، و در دعا پافشاری و اصرار نماید. سپس به طرف بالای سر قبر بیاید و رو به قبله کند و دعا نماید.
ششم: زیارت کردن به روشی که در روایات اهل بیت (علیه‌السّلام) سفارش شده است و پرهیز از اقدامات سلیقه‌ای به ویژه کارهایی که موجب وهن مذهب است.
هفتم: حضور قلب در حدّ توان، در تمام مراحل زیارت، و نیز
توبه از
گناه و درخواست
آمرزش و دور ماندن از گناه.
هشتم: خواندن دو رکعت
نماز، پس از زیارت. اگر زائر
قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است، در روضه نبوی نماز بخواند و اگر زائر یکی از امامان (علیه‌السّلام) است، در بالای سر بخواند. اگر دو رکعت نماز را در مسجد زیارتگاه هم بخواند، جایز است.(از دیرباز، چنین بوده که بخشی از فضای پیرامون مرقد مطهّر را به عنوان مسجد می‌ساخته‌اند.منظور ازمسجد زیارتگاه، همین بخش از حرم است که همه احکام و ویژگی‌های مسجد را دارد.)
نهم: دعا کردن پس از نماز زیارت، با دعاهای سفارش شده، و آنچه به مصلحت دین و دنیای خود و درخواست کنندگان
دعا، و عموم جامعه اسلامی است.
دهم: تلاوت آیاتی از قرآن در کنار ضریح و اهدای آن به زیارت شونده.
یازدهم: هر گاه زائر، پس از زیارت، به اقامت‌گاهش باز گشت،
مستحب است تا هنگامی که در آن شهر است، به زیارت برود و به همان یک زیارت، بسنده نکند و وقتی که زمان بازگشت به وطنش فرا رسید، با دعاهای سفارش شده توسّط اهل بیت (علیه‌السّلام)، دعا کند و وداع گوید. نیز از خدا بخواهد که بار دیگر برای زیارت، باز گردد.
دوازدهم: وقتی زیارت انجام شد، برای بزرگداشت حرمت حرم و حفظ شدّت اشتیاق، با شتاب، از محل، خارج نشود.
سیزدهم: روایت شده که زائر، به پشت، حرکت کند تا دور شود و از دیده‌ها پنهان گردد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «آداب کلی زیارت اهل بیت» تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۱۲/۱۵.
