کنترل افکار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کنترل افکار، کنترل ذهن، افکار منفی.
پرسش: افکار زیادی به ذهنم می‌رسد که حالم را خراب می‌کند و به من فشار روحی وارد می‌کند و حتی در مواقع
خواب مرا به جایی می‌رساند که به مردن فکر می‌کنم و با خود می‌گویم فردا زنده هستم یا مرده و این افکار
اعتماد به نفس مرا ربوده است. نمی‌توانم محبتم را به دیگران ابراز کنم و همیشه در حالت خودخوری هستم و به خود فشار روانی وارد می‌کنم. لطفاً مرا راهنمایی کنید.
پاسخ: درباره
کنترل ذهن باید بگوییم که سعی کنید به افکارتان جهت دهید؛ مثلاً در آن هنگام
دعا یا چند بیت
شعر را زمزمه کنید یا به حفظ آیات جزء سی
قرآن مشغول شوید. آزاد گذاشتن ذهن باعث رویش افکار
باطل و منفی می‌گردد. هم‌چنین افکار منفی خود را با افکار مثبت و سازنده جایگزین کنید. سعی کنید زمان کم‌تری را در خلوت و تنهایی به سر ببرید. بین دوستان و اعضای
خانواده حاضر باشید و با آن‌ها گفت‌وگو کنید و برای
زندگی خود برنامه‌ریزی کنید. از جمله شیوه‌هایی که باعث تعدیل افکار می‌گردد، فعالیت‌های بدنی و کارهای فیزیکی و بدنی است. فعالیت‌های جسمانی به تنظیم هورمون‌های سوخت‌و‌ساز و جهت‌دهی افکار کمک می‌کند. هم‌چنین هنگام هجوم این افکار، ذکر «لا اله الاّ الله» و «لا حولَ و لا قوةَ الا بالله» را زیاد زمزمه کنید و نیز بینش خود را درباره
مرگ و حقیقت آن تغییر دهید.
بهتر بود اطلاعات بیش‌تری در
اختیار ما می‌گذاشتید تا جواب دقیق‌تری در خصوص سؤالتان بیان می‌داشتیم، از کی شروع شده؟ آیا قبل از آن، برای شما یا نزدیکان و ... واقعه تلخی رخ داده؟ در چه سنی هستید؟ چه موقع این افکار هجوم می‌آورند و موضوع افکارتان چیست؟ آیا همان افکار تکرار می‌شوند یا هر بار فکری؟ و نیز شغلتان و نوع فعالیتتان در روز چیست؟ به‌هر‌حال در ادامه بحث نکاتی بیان می‌داریم که با توجه به مقدمه بالا برایتان مفید واقع گردد.
نگذارید ذهنتان در این مواقع محل تاخت‌و‌تاز افکار خودآیند و اتوماتیک منفی باشد. خود شما باید سعی کنید به افکارتان جهت دهید؛ مثلاً در آن هنگام
دعا یا چند بیت
شعر را زمزمه کنید یا به حفظ آیات جزء سی
قرآن مشغول شوید. آزاد گذاشتن ذهن باعث رویش افکار
باطل و منفی می‌گردد.
افکار منفی خود را با افکار مثبت و سازنده جایگزین کنید. فهرستی از افکار منفی خود را بر روی کاغذ بیاورید، مراقب باشید چیزی از قلم نیفتد. بعد مقابل هر فکر منفی یک فکر سازنده و مثبت بنویسید و در
روز ۱۰ تا ۲۰ بار افکار سازنده را در زمان‌های متفاوت تکرار کنید.
در جمع حضور داشته باشید: سعی کنید زمان کم‌تری را در خلوت و تنهایی به سر ببرید. بین دوستان و اعضای
خانواده حاضر باشید و با آن‌ها گفت‌وگو کنید و برای
زندگی خود برنامه‌ریزی کنید و از افکار و نظرات هم‌دیگر برای حل مشکلات زندگی کمک بگیرید. گاهی برای آن‌ها لطیفه تعریف کنید و شوخ‌طبع باشید. این
اعمال، مجال به افکار منفی نمی‌دهد و به
آرامش شما کمک می‌کند. (نامه نوشتن و تماس تلفنی برای دوستان دوردست نیز، مفید است).
از جمله شیوه‌هایی که باعث تعدیل افکار می‌گردد، فعالیت‌های بدنی و کارهای فیزیکی و بدنی است. فعالیت‌های جسمانی به تنظیم هورمون‌های سوخت‌ساز و جهت‌دهی افکار کمک می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم حتماً این فاکتور در برنامه زندگی‌تان باشد.
هنگام هجوم این افکار ذکر «
لا اله الاّ الله» و «
لا حولَ و لا قوةَ الا بالله» را زیاد زمزمه کنید.
با
مطالعه کتب عقاید اسلامی، بینش خود را درباره
مرگ و حقیقت آن تغییر دهید.
علت عمده
ترس ما از مرگ چند چیز می‌تواند باشد که هر کدام راه‌حل دارد:
با رجوع به کتب عقاید و خواندن
روایات و
احادیث و آیاتی که در این باره است،
جهل برطرف می‌شود. از افراد مطلع نیز کمک بگیریم در روایات ما، مرگ به پلی تشبیه شده که
انسان را از این‌سو به آن‌سو می‌برد.
امام جواد (علیه‌السّلام) می‌فرماید: چون ما مرگ را نمی‌شناسیم، از آن می‌ترسیم. چرا
کودک دارویی را که برایش مفید است، نمی‌خورد؛ چون فایده آن را نمی‌داند.
البته گاهی فکر می‌کنیم که مرگ باعث نابودی ما می‌شود که این امر نیز با مطالعه برطرف می‌شود.
به تعبیر
قرآن و احادیث،
گناهان زیاد ما با آب توبه پاک می‌شوند. تنها کافی است ما خود را در حوض
توبه شست‌وشو دهیم و به
رحمت وسیع و بی‌کران
خداوند امیدوار باشیم.
چون خود خداوند در قرآن فرمودند: ای بندگان من که با زیادی
گناه بر خود
اسراف کردید، از
رحمت من ناامید نباشید؛ چراکه من همه گناهان شما را می‌بخشم.
و نیز می‌توانیم با انجام کارهای مثبت باعث محو آثار گناهان شویم.
در آخر توصیه می‌کنیم اگر شدت این افکار زیاد است و
استرس زیاد به شما وارد می‌کند، به یک
روان‌شناس بالینی هم مراجعه فرمایید. حضور مرتب و منظم شما و برنامه‌های سازنده و مفید آن‌ها به افکار شما سامان می‌دهد و زمینه نشاط بیش‌تر شما را فراهم می‌آورد.
۱. فکر برتر، دکتر محمدرضا شرفی، نشر سروش
۲. مهندسی رفتار ارتباطی، نیما قربانی، نشر سینه سرخ تهران.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کنترل افکار»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۳/۱۵.
