معرفی کتاب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روان شناسی ،
روانشناسی اسلامی ،
امام زمان ، شناخت
مذاهب ،
هویت یابی .
پرسش: ما
مسلمانان و به خصوص ما
شیعیان با داشتن
عرفان که تطهیر کننده
روح انسان است، و با کسب
علم روان شناسی غربی می‌توانیم علم روان شناسی اسلامی را که بسیار کارآمد خواهد بود، به وجود آوریم... در مورد هویت‌یابی و اینکه در برابر تهاجم فرهنگی دشمن چه تدابیری از سوی مسئولین سنجیده شده، در مورد امام زمان (عج) شناخت مذاهب و فرق اسلامی کتاب‌هایی معرفی کنید.
پاسخ: در ادامه به معرفی کتاب‌هایی در رابطه با روانشناسی اسلامی،
مهدویت ، شناخت مذاهب، هویت یابی پرداخته می‌شود.
قبل ازهرچیزاشاره به چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:
همچنان که می‌دانید علم روان شناسی در دنیای امروز یکی از کارآمدترین علوم محسوب می‌شود. کاربرد این علم هم در
زندگی فردی و هم در زندگی اجتماعی و روابط با دیگران،
سیاست و
اقتصاد ،
آموزش و پرورش ، صنعت و تکنولوژی و... بر کسی پوشیده نیست.
کتاب‌هایی که در این زمینه نگارش یافته است را گرچه نمی‌توان به صورت کلی مفید و ارزشمند دانست، امّا به
یقین می‌توان گفت که کتاب‌های بسیار مفید و ارزشمندی نیز در این مجموعه وجود دارد. شما باید در انتخاب این کتابها دقّت داشته باشید و مطالب خوب آن‌ها را که با اصول و مبانی اعتقادی ما تنافی ندارد، بپذیرید و به کار بندید.
با توجه به
فرهنگ غنی
اسلام و به خصوص منابع علمی
شیعه ، تأسیس علم روان شناسی اسلامی امری کاملاً شدنی است. مواد اولیه این علم در کتاب‌های
اخلاق ، عرفان و آیات و روایات وجود دارد که می‌توان اصول، مبانی و نظریه‌های آن را تدوین و استخراج نمود. گرچه در این زمینه کارهای مفید و ارزشمندی صورت گرفته و محققان در
حوزه علمیة قم به خصوص افرادی که هم در زمینه علوم اسلامی تخصص دارند و هم با روان شناسی علمی آشنایی لازم را دارند، در مسیر شکل‌دهی و ایجاد روان شناسی اسلامی گام‌های مثبتی برداشته‌اند، امّا باز هم نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است. بد نیست جهت اطلاع این نکته را نیز یادآوری کنم که در حوزه علمیه قم رشته‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف از جمله روان شناسی دایر است و در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکتری دانشجو دارد. یکی از اهداف اصلی تشکیل این گروه‌های تخصصی تحقیق و پژوهش در زمینه علوم انسانی اسلامی و تدوین کتاب‌های مورد نیاز است.
در زمینه روان شناسی اسلامی کتاب، مقاله و پایان‌نامه‌های زیادی در موضوع روان شناسی اسلامی یا یکی از مباحث آن نگارش یافته و حتی کارهای تطبیقی نیز صورت گرفته است که نمونه‌هایی از آن را خدمت‌تان معرفی می‌کنیم:
۱. ابوالقاسم حسینی، اصول بهداشت روانی،... در مکتب اسلام، آستان قدس رضوی، چ اول، ۱۳۷۴.
۲. عثمان نجاتی، قرآن و روان شناسی، ترجمه:عباس عرب، انتشارات آستان قدس، چ پنجم، ۱۳۸۱.
۳. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، روان شناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی (در دو جلد)، انتشارات سمت، چ اول، ۱۳۷۴. (کتاب بسیار ارزشمندی است و مطالب زیادی به ما می‌آموزد).
۴. علی صالحی‌خواه، افسردگی از دیدگاه اسلام و علم روز، انتشارات شهید حسین فهمیده، چ دوم، ۱۳۸۰.
۵. علامه محمد تقی جعفری، روان شناسی اسلامی، انتشارات پیام اسلامی، چ اول، ۱۳۷۸.
۶. احمد حبیبیان، مروری بر روان آدمی از دیدگاه اسلام، سازمان تبلیغات اسلامی، چ اول، ۱۳۷۴.
۷. دکتر سیدابوالقاسم حسینی، روان شناسی اسلامی برای دانشجویان، دانشگاه علوم پزشکی شهید، چ اول، ۱۳۷۷.
۸. روان شناسی سلامت، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، انتشارات سمت.
کتابها و مقالات زیادی در خصوص مشاوره و روان درمانی با رویکرد اسلامی نگارش یافته است که اگر متمایل بودید، در نامه بعدیتان تذکر بدهید.
در مورد
امام زمان علیه‌السلام قیام، غیبت، و... خواسته بودید، کتاب معرفی کنیم. در این زمینه به کتاب‌های زیر مراجعه نمایید:
۱. دکتر علی قائمی، در مکتب امام مهدی (عج)، سازمان ملی جوانان، چ اول، ۱۳۸۱.
۲. باقر زادة بابلی، توجهات ولی عصر به علما و مراجع تقلید، انتشارات تهذیب، چ اول، ۱۳۸۱.
۳. جمعی از مؤلفان، گفتمان مهدویت (در چند جلد)، مؤسسه فرهنگی انتظار نور،چ دوم، ۱۳۸۱.
مجموعة گفتمان مهدویت برگرفته از سخنرانی‌های دانشمندانی چون:آیت الله ابراهیم امینی، محمدهادی معرفت، اکبر هاشمی رفسنجانی، مرتضی عسکری و... و آقای دکتر لگنهاوسن یکی از دانشمندان خارجی که مسلمان شده و در قم مشغول به تحقیق در زمینة علوم اسلامی است، می‌باشد. مطالعه این کتابها می‌تواند بسیار مفید باشد.
۴. اسدالله هاشمی شهیدی، ظهور حضرت مهدی (عج) از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چ اول، ۱۳۸۰.
۵. جمعی از نویسندگان، چشم به راه مهدی (عج)، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چ دوم، ۱۳۷۸.
۶. آیت الله شیخ محمد جواد خراسانی، مهدی منتظر (عج)، بنیاد پژوهش‌های علمی فرهنگی نور الاصفیاء، چ اول، ۱۳۷۹.
در زمینه مذاهب دیگر جهان اسلام نیز خواسته بودید کتاب معرفی کنیم. دراین خصوص قابل یادآوری است:مذاهب و
فرقه‌های اسلامی در قرون اولیه پس از رحلت
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم پایه‌ریزی شد و ریشه آن‌ها در مباحث و موضوعات کلامی است. در این زمینه می‌توانید به کتاب‌های زیر مراجعه فرمایید:
۱. حسین عطوان، فرقه‌های اسلامی در سرزمین شام در عصر اموی، ترجمه:حمید رضا شیخی، آستان قدس رضوی، چ اول، ۱۳۷۱.
۲. رضا استادی، مقدمه‌ای بر ملل و نحل یا ادیان و مذاهب، دفتر انتشارات اسلامی، چ اول، ۱۳۷۴.
در زمینه هویت‌یابی خواسته بودید برایتان کتاب معرفی کنیم. خطری که جوانان را در جهت هویت‌یابی و به ویژه هویت‌یابی فرهنگی و مذهبی تهدید می‌کند
تهاجم فرهنگی غرب است. همانگونه که شما احساس کرده‌اید، تهاجم فرهنگی غرب پیامدهای منفی زیادی را به دنبال دارد که یکی از آن‌ها اختلال در شکل‌گیری
هویت بهنجار در
جوانان است. دشمن با استفاده از شیوه‌ها و ابزارهای مختلف از جمله همین
دانش روان شناسی سعی کرده است، افکار و عقاید و باورهای خود را به جوانان و
نوجوانان تحمیل کند. پس باید هوشیار باشیم و برای دست‌یابی به هویت فرهنگی و
دینی خود تلاش کنیم.
تقویت پایه‌های مذهبی در جوانان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی غرب و عامل مهم در هویت‌یابی الهی جوانان است.
برای انجام این مهم لازم است تمامی نهادها مانند
خانواده ، آموزش و پرورش، دولت، صدا و سیما و... با
برنامه‌ریزی هماهنگ و بلند مدت در این زمینه تلاش کنند. این موضوع را همه مسئولان درک کرده‌اند و به خصوص در بیانات و سخنرانی‌های
مقام معظم رهبری بیش از همه تأکید شده است، امّا اینکه برنامه‌های اجرایی تا چه اندازه موفق بوده‌اند موضوع دیگری است. در این زمینه به کتاب‌های زیر مراجعه شود:
۱. اسماعیل منصوری لاریجانی، کارآمدی سیاست دفاعی از دیدگاه مقام معظم رهبری، مرکز نشر فرهنگی آیه، چ اول، ۱۳۷۹.
۲. موسسه فرهنگی قدر ولایت، برخورد شایسته با جوانان...، موسسه فرهنگی قدر ولایت، چ اول، ۱۳۸۰.
۳. موسسه فرهنگی قدر ولایت، پرسش و پاسخ از محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی، موسسه قدر ولایت، چ اول، ۱۳۸۰.
۴. مقام معظم رهبری، حدیث شکوفایی، انتشارات ظفر، چ اول، ۱۳۸۱ (در دو جلد).
۵. هویت‌یابی جوانان، دکتر محمدرضا شرفی.
۶. نیروی چهارم زندگی، دکتر محمدرضا شرفی.
اندیشه قم.
