مسلمان شدن ایرانیان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اسلام ایرانیان،
عمر بن خطاب، اسلام، مسلمان.
پرسش: آیا ایرانیان توسط عمر مسلمان شده‌اند؟ (شنیده‌ام که عمر با حمله‌ای که در زمان
یزدگرد سوم به ایران کرد، سبب شد تا ایرانی‌ها و بالطبع اکنون ما
مسلمان باشیم! آیا این مطلب درست است؟ و اگر این قضیه صحیح باشد، می‌توان گفت عمر سبب مسلمانی ماست؟).
پاسخ: اگر مقصود مسلمان شدن همه ایرانیان در زمان
حکومت عمر باشد، این احتمال پذیرفته نیست؛ زیرا قبل از
فتح ایران از سوی
اعراب و مسلمانان، عده‌ای از
ایرانیان در کشورهای دیگر وجود داشته و آنها در بدو ظهور
اسلام مسلمان شده‌اند؛ و اگر مقصود این باشد که برخی ایرانیان در زمان حکومت عمر به سبب نفوذ اسلام در ایران و رفتار مسلمانان، مسلمان شده‌اند، این نگرش قابل قبول است؛ زیرا برخی ایرانیان در زمان حکومت عمر بعد از جنگ‌های متعدد و پیروزی اعراب
مسلمان بر ایران، مسلمان شدند.
درباره مقصود از مسلمان شدن ایرانیان توسط عمر، دو احتمال وجود دارد:
همه ایرانیان در زمان حکومت عمر مسلمان شده و عمر در مسلمان شدن آنان نقش عمده داشته است؛ این احتمال پذیرفتنی نیست؛ زیرا قبل از فتح ایران توسط
اعراب و
مسلمانان، عده‌ای از ایرانیان در کشورهای دیگر وجود داشته و آنها در بدو ظهور اسلام مسلمان شده‌اند.
شهید مطهری در این باره می‌نویسد: «علاقه ایرانیان به
دین مقدس اسلام از همان آغاز ظهور دین مقدس شروع شد. قبل از آن‌که شریعت مقدس اسلام توسط مجاهدان مسلمان به این سرزمین بیاید، ایرانیان مقیم
یمن به آیین
اسلام گرویدند و با میل و رغبت به
احکام قرآن تسلیم شدند و از جان و دل در ترویج
شریعت کوشش نمودند و حتی در اسلام و مبارزه با مخالفان
نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) جان سپردند».
هم‌چنین در زمان حیات پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، در اثر
تبلیغات اسلامی عده زیادی از مردم
بحرین که در آن روز محل سکونت ایرانیان
مجوس و غیر مجوس بود، به این آیین آسمانی درآمدند و حتی حاکم آن‌جا که از طرف پادشاه ایران تعیین شده بود، مسلمان شد. اولین اسلام آوردن گروهی ایرانیان، در
یمن و
بحرین بوده است.البته اگر از نظر فردی در نظر بگیریم، شاید
اولین مسلمان ایرانی سلمان فارسی است و چنان‌که می‌دانیم اسلام این ایرانی جلیل القدر آن‌قدر بالا گرفت که به شرف «سلمان منا اهل البیت»،
نایل شد.
احتمال دوم آن است که برخی
ایرانیان در زمان حکومت عمر به سبب نفوذ
اسلام در
ایران و رفتار مسلمانان، مسلمان شده باشند. این نگرش قابل قبول است؛ زیرا برخی ایرانیان در زمان حکومت
عمر بعد از جنگ‌های متعدد و پیروزی
اعراب مسلمان بر ایران، مسلمان شدند.
یکی از آثار مهم
پیروزی مسلمانان نفوذ
گسترش اسلام در ایران بود. هرگاه کشوری در
جنگ پیروز گردد،
فرهنگ و
سنت و باورهای دینی و سیاسی فاتحان بر کشور مغلوب اثر می‌گذارد. بعد از فتح ایران، برخی مسلمانان رفتار معقول و منطقی با ایرانیان داشتند و برخی ایرانیان تحت تأثیر قرار گرفتند. رفتار مسلمانان و جاذبه‌های اسلامی از یک‌سو و زمینه‌های پذیرش اسلام توسط ایرانیان از سوی دیگر موجب شد که برخی ایرانیان اسلام بیاورند. زمینه‌های پذیرش اسلام از سوی ایرانیان و علاقه آنها به
دین مقدس اسلام و خدمات آنها نسبت به اسلام، موجب شد که برخی
معصومان (علیهم‌السلام) از ایرانیان ستایش نمایند.
بر اساس مطالب یادشده، باید گفت: مسلمان شدن ایرانیان مربوط به عمر و سیاست‌های او نبوده؛ بلکه نفوذ اسلام و رفتار مسلمانان موجب شد که شجره طیبه اسلام در این سرزمین بارور شود و این
اعتقاد که ایرانیان با
اجبار و
اکراه عمر مسلمان شده‌اند، پذیرفته نیست.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «مسلمان شدن ایرانیان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۶/۲۲.
