• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فلسفه حجاب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



فلسفه حجاب در اسلام چیست؟
نمایه: حجاب، چادر، فلسفه حجاب، پوشش زنان، فلسفه احکام
پاسخ:



براى روشن شدن فلسفه حجاب زن و راز تفاوت آن با پوشش مردان، توجه به مطالب ذیل لازم است:

۱.۱ - توجه به رابطه پوشش با فرهنگ دینى‌

بر اساس فرهنگ اسلامى، انسان موجودى است که براى رسیدن به کمال و معنویّت خلق گردیده است.
اسلام با تنظیم و تعدیل غرایز به ویژه غریزه جنسی و توجه به هر یک از آن‌ها در حدّ نیاز طبیعى، سبب شکوفایى همه استعدادهاى انسان شده و او را به سوى کمال سوق داده است.
پوشش مناسب براى زن و مرد عامل مهمى در تعدیل و تنظیم این غریزه است.

۱.۲ - توجه به ساختار فیزیولوژى انسان‌

نوع پوشش زن و تفاوت آن با لباس مرد رابطه‌اى مستقیم با تفاوت‌هاى جسمى و روحى زن و مرد دارد.
در تحقیقات علمى در مورد فیزیولوژى و نیز روان‌شناسی زن و مرد ثابت شده که مردان نسبت به محرّک‌های چشمیِ شهوت‌انگیز حساس ترند و چون تأثیر حس بینایى زیادتر است و چشم از فاصله دور و میدان وسیعى قادر به دیدن است، از سوى دیگر ترشّح هورمون‌ها در مرد صورتى یکنواخت و بدون انقطاع دارد، مردان به صورتى گسترده تحت تأثیر محرّک‌های شهوانی قرار مى‌گیرند اما زنان نسبت به حس لمس و درد حساس ترند و به محرّک‌هاى حسى پاسخ مى‌دهند. حس لامسه بروز زیادى ندارد و فعالیتش محدود به تماس نزدیک است.
از این گذشته چون هورمون‌هاى جنسى زن به صورت دوره‌اى ترشح مى‌شوند و به طور متفاوت عمل مى‌کنند، تأثیر محرّک‌هاى شهوانى بر زن صورتى بسیار محدود دارد و نسبت به مردان بسیار کمتر است.
با توجه به مطالب فوق مى‌توان گفت: حجاب در اسلام از یک مسئله کلّى و اساسى ریشه گرفته است. اسلام مى‌خواهد انواع التذاذهای جنسی (چه بصرى و لمسى و چه نوع دیگر) به محیط خانواده و در چهارچوب شرع و قانون اختصاص یابد و اجتماع تنها براى کار و فعالیت باشد، بر خلاف سیستم غربى که حضور در جامعه را با لذت جویى جنسى به هم مى‌ آمیزد و تعدیل و تنظیم امور جنسى را به هم مى‌ریزد.
اسلام قائل به تفکیک میان این دو محیط است و براى تأمین این هدف، پوشش و حجاب را توصیه نموده است، زیرا بى بند و بارى در پوشش به معناى عدم ضابطه در تحریک غریزه و عدم محدودیت در رابطه جنسى است که آثار شوم آن بر کسى پوشیده نیست.

۱.۳ - آثار و فواید رعایت حجاب و پوشش دینى‌

برای حجاب آثار و فواید بسیاری مطرح کردند که در اینجا به چند اثر حجاب اشاره می شود.


بهداشت روانى اجتماع و کاهش هیجان‌ها و التهاب جنسى که سبب کاهش عطش سیرى ناپذیرى شهوت است.
====تحکیم روابط خانوادگى و برقرارى صمیمیت کامل زوجین====
با رواج بى حجابى و جلوه گری زن، جوانان مجرد، ازدواج را نوعى محدودیت و پایان آزادى‌هاى جنسی خود تلقّى مى‌کنند وافراد متأهل هر روز در مقایسه‌اى خطرناک میان آن چه دارند و ندارند، قرار مى‌گیرند. این مقایسه‌ها، هوس را دامن زده و ریشه زندگى را مى‌سوزاند.
====استوارى اجتماعى و استیفاى نیروى کار و فعالیّت‌====
دختر و پسرى که در محیط کار و دانشگاه تحریک شهوانی شوند، از تمرکز و کارآیى آن‌ها کاسته مى‌شود و حکومت شهوت بر اجتماع سبب هدر رفتن نیروى فکرى و کارى است.
====بالارفتن ارزش واقعیت زن و جبران ضعف جسمانى او====
حیا، عفاف و حجاب زن مى‌تواند در نقش عاطفى او و تأثیرگذارى بر مرد مؤثر باشد. لباس زن سبب تقویت تخیّل و عشق در مرد است و حریم نگه داشتن یکى از وسائل مرموز براى حفظ مقام و موقعیّت زن در برابر مرد است.
اسلام حجاب را براى محدودیّت و حبس زن نیاورده، بلکه براى مصونیّت او توصیه کرده است، زیرا اسلام راضى به حبس، رکود و سرکوبى استعدادهاى زن نیست، بلکه با رعایت عفاف و حفظ حریم، اجازه حضور زن را در اجتماع داده امّا از سوء استفاده شهوانى و تجارى منع کرده است.
در واقع حجاب موجب محدودیت، مردان هرزه مى‌باشد که در صدد کام جویى‌هاى آزاد و بى حد و حصر هستند و مصونیت زنان از دست این گروه از مردان منظور است.


علاوه بر مطالب فوق استاد مطهری در بیان این که چرا حجاب به زنان اختصاص یافته می گوید: اما علت این که در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان یافته، این است که میل به خود نمایی و خودآرایی مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب‌ها و دل‌ها مرد شکار است و زن شکارچى، همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچى. میل زن به خود آرایى از حس شکارچى‌گرى او ناشى مى‌شود. در هیچ جاى دنیا سابقه ندارد که مردان لباس‌هاى بدن نما و آرایش‌های تحریک کننده به کار برند. این زن است که به حکم طبیعت خاص خود مى‌خواهد دلبرى کند و مرد را دل باخته و در دام علاقه خود اسیر سازد. بنابراین انحراف تبرّج و برهنگى، از انحراف‌هاى مخصوص زنان است و دستور پوشش هم براى آنان مقرر گردیده است».
[۱] . مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج ۱۹، ص ۴۳۶.
به عبارت دیگر: جاذبه و کشش جنسى و زیبایى خاص زنانه و تحریک پذیرى جنس مردانه، یکى از علت‌هاى این حکم است. توصیه و دستور الهى به پوشش و حجاب براى زنان، به منظور ایجاد محدودیت و محرومیت و چیزهایى از این قبیل که تنها فریب شیطانى‌اند نمى‌باشد، بلکه در واقع براى آگاهى دادن به گوهر ارزشمند در وجود زنان است که باید از آن مراقبت شده و حفظ شود و به تاراج نرود. این کاملاً معقول است که هر چیزى ارزشمندتر باشد، مراقبت و محافظت بیشترى را مى‌طلبد تا از دست راهزنان در امان باشد و به شکل یک ابزار براى مطامع سودپرستان در نیاید.
به یاد داشته باشیم که غریزه جنسى، نیرومند و عمیق است. هر چه بیشتر اطاعت شود، سرکش‌تر مى‌گردد، همچون آتش که هر چه به آن بیشتر هیزم بدهند، شعله ورتر مى‌شود، و شهوت خود را به صورت یک عطش روحى و خواست اشباع نشدنى در مى‌آورد.
[۲] . مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج ۱۹، ص ۴۳۴.
و وضعیت جهان معاصر و کشانده شدن عده‌اى به همجنس بازی نشانه آشکارى از این حالت است.
بنابراین رعایت نکردن پوشش اسلامى توسط زنان نه تنها از بین رفتن حساسیت مردان را به دنبال ندارد، بلکه موجب طغیان غریزه جنسی آنان نیز مى‌گردد و پس از مدتى باعث دلزدگى و بى معنایى آن خواهد شد.
در مورد مردان نیز این گونه نیست که بتوانند با هر نوع لباسی از خانه بیرون آیند و نوع پوشش آنها می تواند به هر صورتی باشد بلکه مردان نیز در این جهت با محدودیت های خاص خود نسبت به پوشش مواجه هستند اما محدوده پوشش آنان به جهت حضور بیشتر در اجتماع و کارهای سخت و به جهاتی که در بالا ذکر شد با زنان متفاوت است.



۱. . مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج ۱۹، ص ۴۳۶.
۲. . مرتضى مطهرى، مجموعه آثار، ج ۱۹، ص ۴۳۴.




مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی    


رده‌های این صفحه : احکام پوشش | حجاب | زنان | فلسفه احکام




جعبه ابزار