حیا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: حیا ، شرم، عفت
پرسش: حیا یعنی چه؟ آیا حیا به این است که انسان سرش را به زیر بیندازد؟
پاسخ:حیا یعنی
شرم ، آزرم، گرفتگی نفس از چیزی؛ حیا به این نیست که انسان سرش را به زیر بیندازد اگر در بین مردم چنین گفته شده منظور آن است که به نامحرم نگاه آلوده نشود.
در تعریف حیا گفته شده است:حیا یعنی
شرم ، آزرم، گرفتگی نفس از چیزی و ترک آن به خاطر ترس از سرزنش.
عفت به معنی پدید آمدن حالتی در نفس است که آدمی را از غلبه شهوت باز می‌دارد.
انسان از سه چیز حیا می‌کند:از بشر، خود و خدا. نیروی شرم و حیا، فرد را از آلوده شدن باز می‌دارد. هر چه حیا بیش‌تر باشد، نیروی بازدارنده قوی‌تر خواهد بود.
بین حیا و
عفت رابطه مستقیمی وجود دارد.
امام علی(ع) می‌فرماید:"علی قدر الحیاء تکون العفة؛ عفت و پاکدامنی به اندازه شرم و حیای انسان است".
از این روایت استفاده می‌شود که عفت بدون حیا ممکن نیست.
رسول اکرم(ص) حیاء را دو قسم کرده و فرموده اند:"حیاء بر دو قسم است حیاء عاقلانه و حیاء احمقانه. حیاء عقلانی ناشی از علم و حیاء احمقانه ناشی از جهل است".
حیاء مذموم ، همان
کم رویی است که ناشی از ضعف نفس و نشانه حقارت درونی است.
امام علی(ع) یکی از آن موارد را حیا و شرم از فراگیری علم می داند و می فرماید:"هیچ کس حیا نکند از این که اگر چیزی را نمی داند یاد بگیرد".
در این صورت حیاء و شرم موجب انحطاط فکری و عامل رکود و عقب افتادگی انسان می شود.
امام علی(ع) می فرماید:"ترس همراه زیان و حیاء به نومیدی پیوسته است".
اما
حیاء ممدوح با عفت و بزرگواری نفس آمیخته شده است.
تا جایی که امام صادق(ع) آن را رأس مکارم اخلاق می داند.
این حیا عامل بازدارنده از گناه است.
امام علی(ع) می فرماید:"الحَیَاءُ یَصُدُّ عَن فِعلِ القَبِیحِ؛ حیاء انسان را از انجام کار زشت باز می دارد".
قرآن مجید دختر
شعیب (ع) را برای داشتن چنین صفتی می ستاید و می فرماید:"یکی از آن ها (در برابر موسی) با شرم و حیا قدم بر می داشت".
حیاء دختر شعیب، همان شرم از مواجهه با نامحرم بوده است. این حیا قطعاً به پاکدامنی کمک خواهد کرد.
امام علی(ع) می فرماید:"عفت به اندازه شرم و حیای انسان است".
البته باید حد و مرز این حیا را شناخت تا به صورت افراطی در نیاید که زیاده روی در این بخش نیز مذموم است چون در زندگی انسان با اجتماع سر و کار دارد و قطعاً با نامحرم مواجه می شود. اگر
حیا و شرم بیش از اندازه شد چه بسا به ترس از مردم منتهی می شود و زمینه گوشه گیری را فراهم می کند.پس حیا به این نیست که انسان سرش را به زیر بیندازد اگر در بین مردم چنین گفته شده منظور آن است که به
نامحرم نگاه آلوده نشود.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی
