فلاح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: فلاح.
پرسش: کلمه «فلاح» در چه سوره‌هایی از قرآن آمده و به چه معنا است؟
پاسخ:
واژه «فلاح» در قرآن وجود ندارد؛ اما مشتقات این کلمه در
قرآن به کار رفته است؛ «المفلحون» ۱۲ بار، «المفلحین» ۱ مرتبه و «افلح» ۴ بار در قرآن به تناسب بیان شده است.
ابن منظور می‌گوید: الفَلَح و الفَلاحُ: الفوز و النجاة و البقاء فی النعیم و الخیر؛
فلاح، رستگاری و نجات و بقای در
نعمت و
خیر است.
هم‌چنین است «افلاح»: «
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی؛
رستگار شد آن‌که پاک شد و نام پروردگارش را یاد کرد و
نماز خواند».
و آن در
قرآن همه جا از باب افعال به کار رفته و شامل رستگاری
دنیا و آخرت است و سبب آن پی‌روی از خواسته‌های
عقل و دستورات
دین می‌باشد.
راغب می‌گوید: «افلح» از ماده «فلح و فلاح» در اصل به معنای شکافتن و بریدن است. سپس به هر نوع پیروزی و رسیدن به مقصد و خوش‌بختی اطلاق شده است.
در حقیقت افراد پیروزمند و رستگار و خوش‌بخت موانع را از سر راه برمی‌دارند و راه خود را به‌سوی مقصد می‌شکافند و پیش می‌روند.
البته فلاح و رستگاری معنای وسیعی دارد که هم پیروزی‌های مادی، و هم معنوی را شامل می‌شود و در مورد
مؤمنان هر دو بُعد منظور است.
پیروزی و رستگاری دنیوی در آن است که
انسان آزاد و سربلند، عزیز و بی‌نیاز
زندگی کند، و این امور جز در سایه
ایمان امکان‌پذیر نیست.
و رستگاری آخرت در این است که در جوار
رحمت پروردگار، در میان نعمت‌های جاویدان، در کنار دوستان شایسته و پاک، و در
کمال عزت و سربلندی به سر برد.
راغب اصفهانی در «مفردات» ضمن تشریح این معنا می‌گوید: فلاح دنیوی در سه چیز خلاصه می‌شود: بقا،
غنا و عزت، و فلاح اخروی در چهار چیز: بقای بدون فنا، بی‌نیازی بدون
فقر، عزت بدون ذلت، و
علم خالی از جهل.
اصطلاح فلاح و رستگاری در
قرآن کریم در مورد مؤمنان، پرهیزکاران، مجاهدان و... به کار رفته است و خبر از رستگاری و
سعادت ابدی آنها می‌دهد؛ مانند این آیات:
«
قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ؛
همانا مؤمنان رستگار شدند».
«
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی؛
به
یقین کسی که پاکی جست (و خود را
تزکیه کرد)، رستگار شد».
«
إِنَّما کانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِینَ إِذا دُعُوا إِلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَنْ یَقُولُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛
سخن مؤمنان، هنگامی که به‌سوی
خدا و رسولش دعوت شوند تا میان آنان داوری کند، تنها این است که می‌گویند: «شنیدیم و
اطاعت کردیم!» و اینها همان رستگاران واقعی هستند».
«
لکِنِ الرَّسُولُ وَ الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ وَ أُولئِکَ لَهُمُ الْخَیْراتُ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون؛
ولی پیامبر و کسانی که با او ایمان آوردند، با
اموال و جان‌هایشان
جهاد کردند و همه نیکی‌ها برای آنهاست و آنها همان رستگاران‌اند».
پایگاه اسلام کوئست.
