• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرقه یعفوریه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فرقه یعفوریه.
پرسش: آیا فرقه‌ای به نام "یعفوریه" (پیروان عبدالله بن ابی‌یعفور) که امامان را فقط "علمای ابرار و اتقیا" می‌دانستند" وجود داشت؟ اگر وجود داشتند این عقیده را از کجا گرفته‌اند؟
پاسخ: درباره این فرقه اطلاعات زیادی در تاریخ منعکس نشده است. آن‌چه در منابع تاریخی آمده، این است که فرقه «یعفوریه» پیروان محمد بن بشیر بوده‌اند که در امامت موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ توقف کردند و بعدها امامت او را نیز منکر شدند. این گروه معتقد بودند کسانی که معتقد به امامت امامان بعد از موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ باشند، کافرند. اینان در میان واجبات شرعی فقط نماز، روزه و خمس را قبول داشتند و بقیه دستورات را نمی‌پذیرفتند و ازدواج با محارم و روابط جنسی با غلامان را جایز می‌دانستند.



درباره فرقه «یعفوریه» اطلاعات زیادی در تاریخ منعکس نشده است. تنها برخی منابع تاریخی که پیرامون فرقه‌ها و مذاهب اسلام و تشیع بحث کرده‌اند، در رابطه با این فرقه و در ذیل عنوان «یعفوریه» مطالب بسیار اندکی آورده‌اند که پراکنده و گاه از نظر محتوا چنان با هم متفاوت هستند که با استناد به آنها نمی‌توان به‌طور قطع پیرامون موجودیت این فرقه و آرا و عقاید آن اظهار نظر کرد.


مطالب به دست آمده درباره این فرقه را می‌توان به این شرح دسته‌بندی کرد:

۲.۱ - دیدگاه اول

گروهی یعفوریه را فرقه‌ای از شیعیان می‌دانند که پیروان محمد بن بشیر بوده‌اند و در عصر امامت موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ ظهور کرده و در امامت امام موسی بن جعفر علیه‌السلام توقف کرده و منکر امامت فرزندش علی بن موسی ـ علیه‌السلام ـ و هم‌چنین منکر امامان بعد از آن حضرت شدند. آن‌ها عصمت امامان بعد از موسی بن جعفر را قبول نداشتند و هر‌کس را که به امامت ایشان قائل بود، کافر و خونش را حلال می‌دانستند.
البته این فرقه بعدها امامت موسی بن جعفر را نیز منکر شدند و امامت محمد بن بشیر و پس از او امامت فرزندش را پذیرفتند.

۲.۱.۱ - اعتقادات

این جماعت معتقد بودند خداوند فقط نماز، خمس و روزه ماه رمضان را واجب کرده است و زکات و حج و دیگر دستورات دین و احکام شرعی وجود ندارد و کذب است. آن‌ها ازدواج با محارم را جایز می‌دانستند و رابطه جنسی با غلامان را بلا اشکال می‌شمردند.
[۱] ابی‌جعفر محمدبن حسن بن علی طوسی، رجال کشی، ص ۴۷۹، تصحیح حسن مصطفوی، نشر دانشگاه مشهد، ۱۳۴۷ شمسی.

برخی منابع، این فرقه را «البُشریه» یعنی پیروان محمدبن بشیر هم نامیده‌اند.
[۲] ابن محمد حسن بن موسی نوبختی، فوق الشیعه، ص ۹۲ ـ ۹۳، نشر حیدریه نجف اشرف، ۱۳۸۸ ه.ق.


۲.۲ - دیدگاه دوم

بعضی دیگر آن‌ها را گروهی از امامیه و اصحاب "سلیمان الاقطع" دانسته‌اند.
[۳] مشکور، محمدجواد، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم، ص ۱۵۱، نشر اشراقی، به نقل از رجال کشی و مقالات الاسلامیین.


۲.۳ - دیدگاه سوم

برخی دیگر از مورخان معتقدند: گروه یعفوریه عبارت بودند از: یاران و اصحاب امام جعفر صادق علیه‌السلام که پس از آن حضرت معتقد به امامت موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ شدند.
[۴] پس آن‌چه به فرقه «البُشریه» نسبت داده می‌شود جز معتقدات اینان نبوده است.

در میان آنها جمعی از نزدیک‌ترین و موجه‌ترین اصحاب او حضور داشتند؛ از جمله: عبدالله بن ابی‌یعفور، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، جمیل بن دراج و هشام بن حکم
[۵] ابن محمد حسن بن موسی نوبختی، فوق الشیعه، ص ۸۹، نشر حیدریه نجف اشرف، ۱۳۸۸ ه.ق.
که شاید چون بزرگ این جماعت عبدالله بن ابی‌یعفور بوده، بعدها عده‌ای این گروه را به «یعفوریه» نام‌گذاری کرده‌اند.

۲.۴ - دیدگاه چهارم

فرقه‌ای از شیعه امامیه است که معتقدند جهل به وجود ائمه راه ندارد.
[۶] علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیین، ج ۱، ص ۱۱۶، چاپ قاهره، ۱۳۶۹ ه.ق.



همان‌طوری که ملاحظه می‌شود مطالب نقل شده در‌باره این گروه بسیار پراکنده و غیر قابل جمع است و اگر با توجه به مطالب منابع فرض کنیم چنین فرقه‌ای با یکی از خصوصیاتی که گفته شد، موجود بوده، آنها در دوره کوتاهی از تاریخ اسلام و تشیع و در اوایل قرن سوم هجری حضور داشته‌اند و امروزه دیگر اثری از این گروه و عقاید آن دیده نمی‌شود.


۱. ابی‌جعفر محمدبن حسن بن علی طوسی، رجال کشی، ص ۴۷۹، تصحیح حسن مصطفوی، نشر دانشگاه مشهد، ۱۳۴۷ شمسی.
۲. ابن محمد حسن بن موسی نوبختی، فوق الشیعه، ص ۹۲ ـ ۹۳، نشر حیدریه نجف اشرف، ۱۳۸۸ ه.ق.
۳. مشکور، محمدجواد، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم، ص ۱۵۱، نشر اشراقی، به نقل از رجال کشی و مقالات الاسلامیین.
۴. پس آن‌چه به فرقه «البُشریه» نسبت داده می‌شود جز معتقدات اینان نبوده است.
۵. ابن محمد حسن بن موسی نوبختی، فوق الشیعه، ص ۸۹، نشر حیدریه نجف اشرف، ۱۳۸۸ ه.ق.
۶. علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیین، ج ۱، ص ۱۱۶، چاپ قاهره، ۱۳۶۹ ه.ق.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : فرق شیعه | فرق و مذاهب




جعبه ابزار