• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فتحه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فعل امر، فتحه، علم صرف.
پرسش: چرا در باب افعال صیغه امر فتحه می‌گیرد؟
پاسخ:



مطابق قواعد و دستورات علم صرف در زبان عربی طریقه ساختن فعل امر بدین صورت است:
ساختار فعل امر از فعل مضارع معلوم است؛ به این صورت که نخست حرف مضارع از اول آن حذف می‌شود، آن‌گاه اگر اولین حرف آن دارای حرکت باشد، همان فعل امر است؛ مثل: کرّم و تکرّم که در مضارع تکرّم و تتکرّم بوده است،


اما اگر پس از حرف مضارع، اولین حرف آن ساکن باشد، همزه‌ای به اول آن اضافه می‌شود و نگاه به عین الفعل (حرف دوم از حروف اصلی) آن حروف باقی‌مانده می‌کنیم، اگر ضمه باشد، این همزه ضمه می‌گیرد؛ اما اگر فتحه یا کسره داشته باشد، همزه کسره می‌گیرد.
[۱] شرتونی، معلم رشید، مبادئ العربیة، قسم صرف، ص ۲۴، مؤسسه انتشارات دار العلم، قم، چاپ نهم، ۱۴۲۴ ه ق.



اما با توجه به این‌که باب افعال دارای خصوصیتی است و آن این‌که همزه آن در ماضی (أکرم)، مصدر (إکرام) و امر (أکرم) همزه قطع است؛ یعنی چون در وسط کلام واقع شود، تلفظ می‌شود و مابعد خود را از ماقبل قطع می‌کند، در نتیجه همزه امر آن همزه‌ای است که در ماضی بوده؛ زیرا آن را از مضارع اصلی می‌گیریم و مضارع اصلی باب افعال، تُأَفعِلُ است ـ أفعل یأفعل ـ که چون در صیغه سیزده مضارع دو همزه جمع می‌شد، (أأفعل) همزه اول آن را از مضارع انداختند.
[۲] طباطبایی، سیدمحمدرضا، صرف ساده به ضمیمه صرف مقدماتی، مبحث فعل امر، مؤسسه انتشارات دار العلم، چاپ پنجاه و نهم، ۱۳۸۴ه ش.
بنابراین فتحه همزه امر باب افعال اصلی است و عارضی نیست.


۱. شرتونی، معلم رشید، مبادئ العربیة، قسم صرف، ص ۲۴، مؤسسه انتشارات دار العلم، قم، چاپ نهم، ۱۴۲۴ ه ق.
۲. طباطبایی، سیدمحمدرضا، صرف ساده به ضمیمه صرف مقدماتی، مبحث فعل امر، مؤسسه انتشارات دار العلم، چاپ پنجاه و نهم، ۱۳۸۴ه ش.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : ادبیات عرب




جعبه ابزار