• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زبان عربی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: زبان عربی.
پرسش: آیا زبان عربی، زبان برگزیده خداوند است؟
پاسخ: برخی از روایات این نکته را تأیید می‌کند که زبان عربی زبان برگزیده الاهی است و با قطع نظر از صحت و سقم این روایات می‌توان ویژگی‌های خاص، و توانمندی زبان عربی در انتقال مفاهیم و معانی را از دلایل این امر شمرد.


در برخی از روایات آمده است:

۱.۱ - ۱. روایتی درباره اهل بهشت

اهل بهشت به زبان عربی سخن می‌گویند
[۱] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۵۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۲] مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۲۱۸، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۳] مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۲۸۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۴] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰، ص ۸۱، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
و حوریان بهشتی نیز به عربی سخن می‌گویند.
[۵] مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۱۳۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    


۱.۲ - ۲. روایتی از پیامبر اکرم

از حضرت رسول اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل شده است:« من عرب را به‌خاطر سه چیز دوست می دارم:اول این‌که خودم عرب هستم، دوم این‌که قرآن عربی است و سوم این که زبان اهل بهشت عربی است».
[۶] طبرسی، امین‌الدین، تفسیر مجمع البیان، ج ۲، ص ۲۰۶، بیروت، داراالاحیاء التراث العربی.    


۱.۳ - ۳. روایتی از امام صادق

از حضرت صادق از پدر بزرگوارش ـ علیه‌السلام ـ ‌ روایت شده است:«خداوند با هیچ پیامبری سخن نگفت مگر با زبان عربی».
[۷] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۶، ص ۱۳۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۸] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۸، ص ۲۶۳، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «ما أنزل الله تبارک و تعالی کتاباً و لا وحیاً إلا بالعربیه؛ فکان یقع فی مسامع ألانبیا بألسنه قومهم و کان یقع فی مسامع نبینا صلی‌الله‌علیه‌وآله بالعربیه».    


۱.۴ - ۴. برتری زبان عربی

زبان عربی زبان خدای متعال است
[۹] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۱۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۱۰] مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۶، ص ۱۲۷، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «تعلموا العربیه فإنها کلام الله الذی یکلم به خلقه».    
[۱۱] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۴۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «الوحی ینزل من عند الله عزوجل بالعربیه فاذا أتی نبیا من الانبیا إتاه بلسان قومه».    
و خدا آن را بر سایر زبان‌ها برتری داده است.
[۱۲] مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۵، ص ۲۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    


۱.۵ - ۵. عربی بودن زبان حضرت آدم

همچنین در آغاز جهان زبان حضرت آدم ـ علیه‌السلام ـ عربی بود؛ ولی پس از این که نافرمانی کرد و از میوه درخت ممنوع خورد خداوند بهشت و نعمت‌هایش را از او سلب کرد و زمین و کشتزار را جایگزین آن نمود و زبان عربی را از او گرفت و زبان سریانی را جانشین آ‌ن کرد.
[۱۳] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۵۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «کان لسان آدم العربیه و هی لسان اهل الجنه. فلما عصی ربه أبدله بالجنه و نعیمها الارض و الحرث و بلسان العربیه السریانیه».    
سپس نخستین کسی که به زبان عربی سخن گفت حضرت اسماعیل ـ علیه‌السلام ـ بود،
[۱۴] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۸۷، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
حضرت یوسف ـ علیه‌السلام ـ در اولین ملاقات خود با پادشاه مصر به زبان عربی سلام کرد
[۱۵] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۲۹۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
و حضرت سلیمان ـ علیه‌السلام ـ آن را زبان عبادت خود قرار داد
[۱۶] مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۱۱۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۱۷] مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
[۱۸] مجلسی، بحار الانوار، ج ۳۸، ص ۵۸ و ۵۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ حضرت موسی علیه‌السلام متن زیر را با اشاره به عربی بودن معارف اسلامی به زبان عبری روی سنگی نقش کرده بود که پس از ظهور اسلام کشف شد:باسمک اللهم جاء الحق من ربک بلسان عربی مبین لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله و کتب موسی بن عمران بیده.    
همچنین گفته می‌شود که وزرای حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ با آن‌که همه از غیر عرب خواهند بود به زبان عربی سخن خواهند گفت.
[۱۹] محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه، باب ۳۶۶.


۱.۶ - ۶. زبان مقدس در عبادات و معاملات

این زبان به‌عنوان زبان مقدس در بیشتر عبادات و برخی معاملات اسلامی جلوه کرده است. در اسلام اذان و اقامه و نماز و تلبیه حج و عمره باید به زبان عربی باشد و همه مسلمانان موظفند الفاظ عربی آنها را بیاموزند. قرآن مجید نیز به عربی تلاوت می‌شود و متون ادعیه، زیارات و تسبیحات به عربی است. عقاید اسلامی نیز به زبان عربی به میت تلقین می‌شود. در مواردی از بخش معاملات فقه اسلامی نیز درباره اشتراط یا عدم اشتراط عربیت بحث می‌شود و اشتراط آن می‌تواند درجاتی داشته باشد؛ مثلاً با وجود اختلاف فتوای فقیهان برای ازدواج و طلاق خواندن صیغه لازم است و این صیغه مخصوصاً در صورت امکان باید به زبان عربی باشد. البته قوام عقد به نیت است و نه به کلام ، ولی در عقود مهمی مانند ازدواج و طلاق گونه‌ای ارتباط الاهی نیز مطرح است و به همین دلیل در این موارد هم صیغه خوانده می‌شود و هم آن صیغه به زبان مقدس عربی است.
[۲۰] نک:توفیقی، حسین، عربی، نمونه‌ای از زبان مقدس، فصلنامه، هفت آسمان، شماره ۲۷.


این احادیث با قطع نظر از بررسی سندی و این‌که از معصوم صادر شده است یا نه؟ می‌تواند از برگزیده بودن زبان عربی حکایت کند، البته لازم است به این نکته توجه نماییم که:

۲.۱ - اولاً:

حجم این‌گونه احادیث در حدی است که می‌تواند ما را از بررسی سندی بی‌نیاز کند.

۲.۲ - ثانیاً:

برای قبول این مطلب هیچ استبعادی وجود ندارد و دلایل عقلی و نقلی آن را نیز رد نمی‌کند.

به هرحال زبان عربی زبان قرآن است و خداوند برای انتقال پیام خود که ابدی و همگانی است، این زبان را برگزیده است. ویژگی‌های خاص، و توانمندی زبان عربی در انتقال مفاهیم و معانی می‌تواند از جمله دلایل گزینش این زبان از سوی خداوند محسوب گردد
[۲۱] علامه طباطبایی، المیزان، ج ۴، ص ۱۶۰؛ از نظر زبان‌شناسان، زبان عربی از کامل‌ترین زبان‌های دنیاست که به‌خوبی می‌تواند مفاهیم و مطالب گسترده و عمیق را در قالب‌های زیبا و کوتاه بیان کند.    
[۲۲] ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۹، ص ۳۰۰.    
[۲۳] ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۳۱۱.    
[۲۴] ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۱، ص ۸.    
[۲۵] پاسخ به پرسش‌های مذهبی آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سبحانی، ص ۲۹۳.
و بر همین اساس است که عربی بودن قرآن مجید به‌عنوان لطفی از سوی خدای متعال در یازده آیه از کتاب الاهی مطرح شده است.

۱. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۵۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۲. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۲۱۸، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۳. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۲۸۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۴. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۰، ص ۸۱، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۵. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۸، ص ۱۳۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۶. ↑ طبرسی، امین‌الدین، تفسیر مجمع البیان، ج ۲، ص ۲۰۶، بیروت، داراالاحیاء التراث العربی.    
۷. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۶، ص ۱۳۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۸. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۸، ص ۲۶۳، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «ما أنزل الله تبارک و تعالی کتاباً و لا وحیاً إلا بالعربیه؛ فکان یقع فی مسامع ألانبیا بألسنه قومهم و کان یقع فی مسامع نبینا صلی‌الله‌علیه‌وآله بالعربیه».    
۹. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۱۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۰. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۷۶، ص ۱۲۷، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «تعلموا العربیه فإنها کلام الله الذی یکلم به خلقه».    
۱۱. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۴۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «الوحی ینزل من عند الله عزوجل بالعربیه فاذا أتی نبیا من الانبیا إتاه بلسان قومه».    
۱۲. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۵، ص ۲۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۳. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۵۶، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ «کان لسان آدم العربیه و هی لسان اهل الجنه. فلما عصی ربه أبدله بالجنه و نعیمها الارض و الحرث و بلسان العربیه السریانیه».    
۱۴. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۸۷، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۵. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۲، ص ۲۹۴، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۶. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۴، ص ۱۱۲، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۷. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق.    
۱۸. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج ۳۸، ص ۵۸ و ۵۹، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ه ق؛ حضرت موسی علیه‌السلام متن زیر را با اشاره به عربی بودن معارف اسلامی به زبان عبری روی سنگی نقش کرده بود که پس از ظهور اسلام کشف شد:باسمک اللهم جاء الحق من ربک بلسان عربی مبین لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله و کتب موسی بن عمران بیده.    
۱۹. ↑ محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه، باب ۳۶۶.
۲۰. ↑ نک:توفیقی، حسین، عربی، نمونه‌ای از زبان مقدس، فصلنامه، هفت آسمان، شماره ۲۷.
۲۱. ↑ علامه طباطبایی، المیزان، ج ۴، ص ۱۶۰؛ از نظر زبان‌شناسان، زبان عربی از کامل‌ترین زبان‌های دنیاست که به‌خوبی می‌تواند مفاهیم و مطالب گسترده و عمیق را در قالب‌های زیبا و کوتاه بیان کند.    
۲۲. ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۹، ص ۳۰۰.    
۲۳. ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۳، ص ۳۱۱.    
۲۴. ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۱، ص ۸.    
۲۵. ↑ پاسخ به پرسش‌های مذهبی آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سبحانی، ص ۲۹۳.


پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : زبان قرآن | قرآن شناسی
جعبه ابزار