رابطه دلبستگی به دنیا با قضا شدن نماز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دلبستگی به دنیا، قضا شدن نماز، تفکر.
پرسش: اگر کسی به دنیا دلبستگی شدید پیدا کند، تا جایی که نمازهایش قضا شود، باید چه کند که این دلبستگی در او کم شود؟
پاسخ: دل کندن از دنیا، به‌سادگی به دست نمی‌آید؛ بلکه ضمن مداومت بر فکر کردن در فانی بودن دنیا و نیز هم‌نشین شدنِ با علما و کسانی که دل‌بسته و وابسته به امور دنیوی نیستند، به‌تدریج بی‌اعتنایی و بی‌توجهی به
دنیا را در
زندگی خویش عملی سازیم.
عواملی در قضا شدن برخی نمازها تأثیر دارد: ۱. خستگی جسمی و روحی؛ ۲. دیر خوابیدن در شب؛ ۳. ارتکاب به گناه یا ظلم.
نسبت به دل نبستن به دنیا،
آیات زیادی در قرآن و
روایات بسیاری در منابع روایی وارد شده است. کسی که این دلبستگی را دارد، باید به آن آیات و روایات مراجعه نماید و با تفکر در آن‌ها وابستگی به دنیا را از خود دور سازد.
به عنوان نمونه
خداوند متعال در
قرآن کریم می‌فرماید: «
وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا اِلاَّ لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ لَلدَّارُ الآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ اَفَلا تَعْقِلُون»؛
«و زندگی دنیا چیزی جز بازیچه و لهو نیست و برای
پرهیزکاران سرای آخرت بهتر است، پس آیا
تعقل نمی‌کنید»؟
و نیز
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «
اُحَذِّرکم الدنیا فانّها منزلُ قلعةٍ و لیست بِدارِ نُجْعَةٍ؛
شما را از
دنیا پرهیز می‌دهم؛ زیرا دنیا منزلی است که باید از آن‌جا کوچ کرد و سرای ماندن نیست».
در این باره آنچه که از هر چیزی مهم‌تر است، این‌که در این‌گونه آیات و روایات که بسیار زیاد نیز هستند، باید
تفکر همیشگی داشت؛ یعنی هر روز یا هر شب در برخی اوقات با این تفکر تمرین کنیم تا به‌تدریج به فانی بودن دنیا و آنچه در آن است، برسیم و باور کنیم که (آنچه را نباید، دلبستگی را نشاید)؛ این در حالی است که دل کندن از دنیا، به‌سادگی به دست نمی‌آید؛ بلکه ضمن مداومت بر فکر کردن در فانی بودن دنیا و نیز هم‌نشین شدنِ با
علما و کسانی که دل‌بسته و وابسته به امور دنیوی نیستند، به‌تدریج بی‌اعتنایی و بی‌توجهی به
دنیا را در
زندگی خویش عملی سازیم.
عواملی در قضا شدن برخی نمازها تاثیر دارد:
یکی از عوامل احتمالی، بروز خستگی و ملالیت جسمی و روحی است؛ فی‌المثل، برخی افراد به دلیل خستگیِ ناشی از کار و تلاش، خوابشان سنگین شده.
یا به دلیل دیر خوابیدن در
شب، برای
نماز صبح بیدار نشده و نمازشان قضا می‌شود، در این‌گونه موارد، انسان باید با ایجاد محدودیت‌هایی در اوقات
خوابیدن و
غذا خوردن و کمّ و کیف آن، و با تمرین و مداومت و مواظبت بر تصمیمی که می‌گیرد، مانع از قضا شدن نمازهایش بشود؛ مثلاً نسبت به نماز صبح تصمیم بگیرد که زودهنگام و با اندکی شام، سبک‌بال به رخت‌خواب رود، تا به وقت خوش صبحِ صادق به‌راحتی از
خواب برخیزد؛ اما علت دیگری که احتمال می‌رود (و تا اندازه‌ای نیز از خود سؤال برمی‌آید) خود یأس و
ناامیدی است، که اگر چنین باشد، باید به توصیه‌ای که شد،
عمل کرده تا ناامیدی را از خود دور و با
صبر و
استقامت و استعانتِ از خداوند توفیق توجه بیشتری را نسبت به
احکام الهی و از جمله
نماز که
ستون دین است، پیدا کنید.
احتمال دیگری که در این باره وجود دارد و نباید آن را از نظر دور داشت، این است که ممکن است، کاستی یا نقصی در زندگی پدید آمده (یا احیاناً مرتکب گناه و یا ظلمی به کسی شده) و همین امر باعث سستی و کاهلی در عمل کردن به احکام الهی شده باشد؛ چه‌بسا انقطاع از حضرت باری‌تعالی و افتادن در ورطه ناامیدی نیز ناشی از همین امر بوده باشد؛ که اگر چنین باشد، باید با
دعا و
استغفار مشکل خود را حل کرد.
کما این‌که
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «
عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ و مَعَهُ الاِستغفار؛
درشگفتم از کسی که ناامید می‌شود؛ درحالی‌که استغفار را با خود دارد».
و چنان‌چه نسبت به کسی ظلمی نموده‌ایم نیز، درصدد جبران آن برآییم.
۱. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، ج۴، ص۱۶۹۰، دارالحدیث.
۲. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، ج۱۰، ص۵۰۴۶؛
۳. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۸۲، ص۱۸۸، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رابطه دلبستگی به دنیا با قضا شدن نماز»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۸/۱۸.
