• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خواندن نماز برای رفع تکلیف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: نماز، آثار دنیایی نماز، آثار آخرتی نماز، تکلیف.

پرسش: آیا افرادی که نماز را فقط به خاطر رفع تکلیف خوانده‌اند، در قیامت نمازشان مورد قبول واقع می‌شود؟

پاسخ: اثر خواندن ظاهر نماز (با شرایطی که در فقه و توضیح المسائل آمده است)، اسقاط تکلیف و نجات از عذاب است؛ اما اثرات باطنی نماز (که مقصود اصلی هستند) بالاتر و عمیق‌تر است؛ از جمله پاداش و ثواب‌های اخروی و دنیوی، رسیدن به مقامات معنوی، تقرب به خدا، دوری از گناهان بزرگ و برپایی خیمه دین.
بنابراین شخصی که فقط به جنبه ظاهری و مقدار فقهی نماز اکتفا می‌کند، نباید انتظار داشته باشد که از آثار و فواید دنیوی و آخروی آن (مانند مصون بودن از گناهان یا پاک شدن از آلودگی‌های گناه و جایگاه والای مصلیین در بهشت) برخوردار باشد.



نماز نور دیده پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)
[۱] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۳، ح۱۰۶۸۸، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
و موجب تقرب پرهیزکاران
[۲] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۴، ح۱۰۶۹۲، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
و بهترین تکلیفی است که وضع شده است
[۳] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۴، ح۱۰۶۹۵، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
و از بهترین و برترین کارها
[۴] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۵، ح۱۰۶۹۸، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
و ستون دین بوده
[۵] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۶، ح۱۰۷۰۰، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
که اقامه آن سبب دوری و پرهیز انسان از فحشا و منکر می‌باشد.
[۶] محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۷، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    


منظور از خواندن نماز فقط به خاطر رفع «تکلیف» این است که شخصی اعتقاد به نماز و وجوب آن دارد، ولی به عللی (از جمله تنبلی و بی‌حوصلگی) به آن محبتی ندارد و فقط از ترس عقاب و برای رفع تکلیف آن را به جای می‌آورد.

نماز چنین شخصی (اگر شرایط دیگر صحت را داشته باشد) از نظر ظاهری صحیح بوده و نیازی به قضا (از نظر فقهی) ندارد و نماز این شخصی از نظر ظاهری مورد قبول واقع می‌شود.
[۷] دستغیب، گناهان کبیره، ج۲، ص۲۰۵، جهان، چ ۶.

منتها باید توجه داشت که نماز ظاهری دارد و باطنی و آن‌چه منظور اصلی پروردگار متعال و باعث قرب الی الله می‌شود، باطن و حقیقت نماز است.
[۸] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۶۵، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱ ش.
[۹] ملکی، جواد، اسرار الصلوة، پیام آزادی، ص۲۹۷، مترجم: رجب‌زاده، چ ۴، ۱۳۷۲ ش.
و هر یک اثر مخصوص به خود را دارند.
اثر خواندن ظاهر نماز (با شرایطی که در فقه و توضیح المسائل آمده است)، اسقاط تکلیف و نجات از عذاب است؛ اما اثرات باطنی نماز (که مقصود اصلی هستند) بالاتر و عمیق‌تر است؛ از جمله پاداش و ثواب‌های اخروی و دنیوی، رسیدن به مقامات معنوی، تقرب به خدا، دوری از گناهان بزرگ و برپایی خیمه دین.
[۱۰] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۶۶، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱ ش.

بنابراین شخصی که فقط به جنبه ظاهری و مقدار فقهی نماز اکتفا می‌کند، نباید انتظار داشته باشد که از آثار و فواید دنیوی و آخروی آن (مانند مصون بودن از گناهان یا پاک شدن از آلودگی‌های گناه و جایگاه والای نمازگزاران در بهشت) برخوردار باشد.

۱. صلاة الخاشعین، آیت‌الله دستغیب، دفتر انتشارات اسلامی.
۲. پرتوی از اسرار نماز، محسن قرائتی، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

۱. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۳، ح۱۰۶۸۸، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۲. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۴، ح۱۰۶۹۲، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۳. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۴، ح۱۰۶۹۵، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۴. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۵، ح۱۰۶۹۸، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۵. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۶، ح۱۰۷۰۰، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۶. ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، ترجمه میزان الحکمه، ج۶، ص۲۷۷، دارالحدیث، چ ۱، ۱۳۷۷ ه ش.    
۷. ↑ دستغیب، گناهان کبیره، ج۲، ص۲۰۵، جهان، چ ۶.
۸. ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۶۵، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱ ش.
۹. ↑ ملکی، جواد، اسرار الصلوة، پیام آزادی، ص۲۹۷، مترجم: رجب‌زاده، چ ۴، ۱۳۷۲ ش.
۱۰. ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۶۶، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱ ش.



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «خواندن نماز برای رفع تکلیف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۸/۰۹.    



رده‌های این صفحه : آثار نماز | آداب نماز | برکات نماز | تکلیف
جعبه ابزار