• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهشتی بودن والدین پیامبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: والدین پیامبر اسلام ، بهشت ، ایمان ، عمل صالح
پرسش: آیا والدین حضرت محمد صلوات‌الله‌علیه وارد بهشت خواهند شد؟
پاسخ: برای رسیدن به پاسخ، نخست باید دانست که شرط ورود به بهشت چیست؟



بر اساس آیات قرآن کریم ، به صورت کلّی، شرط ورود به بهشت، ایمان و عمل صالح( البته این دو شرط اصلی، دارای زیر مجموعه‌ها و مصادیقی نیز هستند.) است:
«و کسی که چیزی از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که ایمان داشته باشد، چنان کسانی داخل بهشت می‌شوند و کمترین ستمی به آن‌ها نخواهد شد.»
حال به بررسی این دو شرط در وجود پدر و مادر نبی مکرّم اسلام صلوات‌الله‌علیه می‌پردازیم.


درباره ایمان و یکتاپرستی والدین و نیاکان پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه چند دیدگاه وجود دارد، که به یک مورد با دلایل آن اشاره می‌شود:

۲.۱ - دیدگاه علمای شیعه و برخی اهل سنت

علمای شیعه و نیز گروهی از اهل سنّت
[۴] روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، آلوسی، سید محمود، دارالکتب العلمیة، بیروت، ج ۱۰، ص ۱۳۵.
[۵] تفسیر مفاتیح الغیب، فخر الدین رازی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۳، ص ۳۲- ۳۳.
[۶] تفسیر روح البیان، حقی بروسوی، اسماعیل، دارالفکر، بیروت، ج ۶، ص ۳۱۳-۳۱۴.
[۷] کشف الخفاء و مزیل الالباس عما اشتهر من الاحادیث، عجلونی جراحی، اسماعیل بن محمد، دارالکتب العلمیة، بیروت، ج ۱، ص ۶۰ – ۶۲.
معتقدند که پدر و مادر و اجداد پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه، مسلمان و موحّد بوده‌اند.
شیخ صدوق نیز در «اعتقادات‌» خود می‌نویسد: « اعتقاد ما این‌ است که پدران پیامبر صلوات‌الله‌علیه از آدم تا عبدالله و ابوطالب و همچنین آمنه ، مادر پیامبر صلوات‌الله‌علیه، مسلمان بوده‌اند.»
برای این دیدگاه دلایلی ذکر شده است که برخی از آن‌ها بیان می‌شود:
۱) آیاتی از قرآن کریم
آیه شریفه: «الَّذی یَراکَ حینَ تَقُومُ وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدینَ؛ همان کسی که تو را به هنگامی که (برای عبادت ) برمی‌خیزی می‌بیند، و (نیز) حرکت تو را در میان سجده کنندگان.»
معنای آیه آن است که خداوند متعال، روح پیامبر صلوات‌الله‌علیه را از سجده‌ کننده‌ای به ساجدی دیگر منتقل می‌کند؛ طبق این معنا، آیه دلالت دارد بر این ‌که جمیع اجداد و نیاکان پیامبر صلوات‌الله‌علیه مسلمان بوده‌اند.
[۱۲] شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، نشر مشعر، تهران، ج ۱، ص ۲۶۰.
لذا در ذیل این آیه، روایاتی است که بیانگر این است که پیامبر صلوات‌الله‌علیه پیاپی از صلب پیامبری به پیامبر دیگر منتقل می‌شد.
[۱۳] تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم، محقق و مصحح:کاظم، محمد، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، تهران، ص ۳۰۴.
[۱۴] البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مؤسسه بعثه، قم، ج ۴، ص ۱۹۱ – ۱۹۳.
[۱۵] معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، بغوی، حسین بن مسعود، تحقیق:المهدی، عبدالرزاق، ‌داراحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۳، ص ۴۸۴.

۲) احادیث
در باره ایمان و یکتاپرستی اجداد پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه، به دو دسته از احادیث استناد شده است:
۱. احادیثی که بر طاهر بودن پدران و مادران پیامبر صلوات‌الله‌علیه دلالت می‌کنند؛ مانند این که پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه فرمود: « جبرئیل بر من نازل شد و گفت:ای محمّد! خداوند- جلّ جلاله- بر تو درود می‌فرستد و می‌فرماید: همانا من آتش را حرام نمودم بر صلبی که تو را فرود آورده، و رَحِمی که تو را حمل کرده، و دامنی که تو را کفالت کرده است.» همچنین آن حضرت فرمود: « خداوند - عزّوجلّ- همواره مرا از اصلاب پاک به رحم‌های پاک و مطهّر منتقل می‌ساخت، و به من بدی‌های جاهلیت برخورد نکرده است.»
[۱۷] البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مؤسسه بعثه، قم، ج ۳، ص ۳۱۲.
[۱۸] المسترشد فی إمامة علیّ بن أبی طالب (ع)، طبری، محمد بن جریر، محقق و مصحح:محمودی، احمد، کوشانپور، قم، ص ۶۴۹.
[۱۹] البحر المحیط فی التفسیر، اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، دار الفکر، بیروت، ج ۸، ص ۱۹۸.
[۲۰] جامع الأخبار، شعیری، محمد بن محمد، مطبعة حیدریة، نجف، ص ۱۶.
[۲۱] مفاتیح الغیب، ج ۲۴، ص ۵۳۷.
(همچنین این روایت با تفاوت در ذیل در برخی از منابع روایی و تفسیری آمده است.) احادیث یاد شده به حدّ تواتر معنوی هم می‌رسند.
۲. بنابر احادیثی، پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه نیاکانشان را در روز قیامت، شفاعت خواهند کرد، چنان که رسول خدا صلوات‌الله‌علیه می‌فرماید: «من از پروردگارم خواستم چهار نفر را ببخشد و او آن‌ها را خواهد بخشید ان شاءالله: آمنه دختر وهب، عبدالله بن عبدالمطلب، ابوطالب بن عبدالمطلب و مردی از انصار که بین من و او حق نان و نمک ( پیمان ) بود.»
و بر اساس دستور قرآن کریم جایز نیست که پیامبر و مؤمنین برای مشرکین طلب مغفرت و شفاعت کنند: «برای پیامبر و مؤمنان، شایسته نبود که برای مشرکان (از خداوند) طلب آمرزش کنند، هر چند از نزدیکانشان باشند (آن هم) پس از آن‌که بر آن‌ها روشن شد که این گروه، اهل دوزخند و این که رسول خدا صلوات‌الله‌علیه می‌فرماید: پدر و مادرم را شفاعت خواهم کرد نشان می‌دهد که آن‌ها موحّد بوده‌اند.
۳) دلیل تاریخی
بر اساس متون تاریخی نه تنها دلیل صریحی بر مشرک بودن نیاکان پیامبر صلوات‌الله‌علیه وجود ندارد، بلکه دلایلی هست که موحّد و خداپرست بودن نیاکان آن حضرت را ثابت می‌کند؛ مانند کلام و دعای عبدالمطّلب هنگام هجوم ابرهه حبشی به مکه برای خراب نمودن کعبه ؛ زیرا در این هنگام عبدالمطلب به بُت‌ها پناه نبرد، بلکه برای حمایت کعبه بر خداوند متعال توکّل نمود.
[۲۷] شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، نشر مشعر، تهران، ج ۱، ص ۲۶۱.



به عنوان نمونه، در باب ویژگی‌های شخصی و اعمال نیکوی آمنه مادر رسول اکرم صلوات‌الله‌علیه مطالبی در منابع اسلامی نقل شده که همگی دلالت بر شخصیت والای ایشان می‌کند. عبدالمطّلب در خطاب به فرزندش عبدالله می‌گوید: «فو الله ما فی بنات اهل مکه مثلها لانها محتشمه فی نفسها طاهره مطهره عاقله‌ دینه؛
[۲۹] الأنوار و مفتاح السرور و الأفکار فی مولد النبیّ المختار، بکری، احمد بن عبد الله، محقق و مصحح:روحانی، احمد، دار الشریف الرضی، قم، ص ۱۱۷ - ۱۱۸.
سوگند به عزّت و جلال خداوند، که در مکه دختری مثل آمنه نیست؛ زیرا او با حیا و ادب است و نفسی پاکیزه دارد و عاقل و فهیم و دین‌ باور است.»
بنابراین، مبنای زندگی والدین و اجداد پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه بر نیکویی عمل بوده که چنین شهرت خیری را در آن زمان و در آن محیط برای آنان به همراه داشته است.


با توجه به داشتن شرایط ورود به بهشت می‌توان گفت که والدین و نیاکان پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه از نیکان و اهل بهشت هستند.





۱. نساء/سوره۴، آیه۱۲۴.    
۲. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۵، ص ۱۱۷.    
۳. الاعتقادات، شیخ صدوق، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، ص ۱۱۰.    
۴. روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، آلوسی، سید محمود، دارالکتب العلمیة، بیروت، ج ۱۰، ص ۱۳۵.
۵. تفسیر مفاتیح الغیب، فخر الدین رازی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۳، ص ۳۲- ۳۳.
۶. تفسیر روح البیان، حقی بروسوی، اسماعیل، دارالفکر، بیروت، ج ۶، ص ۳۱۳-۳۱۴.
۷. کشف الخفاء و مزیل الالباس عما اشتهر من الاحادیث، عجلونی جراحی، اسماعیل بن محمد، دارالکتب العلمیة، بیروت، ج ۱، ص ۶۰ – ۶۲.
۸. الاعتقادات، شیخ صدوق، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، ص ۱۱۰.    
۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۱۸-۲۱۹.    
۱۰. أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، شیخ مفید، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، ص ۴۵- ۴۶.    
۱۱. الصحابة بین العدالة و العصمة، سند، شیخ محمد، لسان الصدق، قم، ص ۹۷ و ۹۸.    
۱۲. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، نشر مشعر، تهران، ج ۱، ص ۲۶۰.
۱۳. تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم، محقق و مصحح:کاظم، محمد، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، تهران، ص ۳۰۴.
۱۴. البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مؤسسه بعثه، قم، ج ۴، ص ۱۹۱ – ۱۹۳.
۱۵. معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، بغوی، حسین بن مسعود، تحقیق:المهدی، عبدالرزاق، ‌داراحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۳، ص ۴۸۴.
۱۶. علل الشرائع، شیخ صدوق، کتاب فروشی داوری، قم، ج ۱، ص ۱۷۷.    
۱۷. البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مؤسسه بعثه، قم، ج ۳، ص ۳۱۲.
۱۸. المسترشد فی إمامة علیّ بن أبی طالب (ع)، طبری، محمد بن جریر، محقق و مصحح:محمودی، احمد، کوشانپور، قم، ص ۶۴۹.
۱۹. البحر المحیط فی التفسیر، اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، دار الفکر، بیروت، ج ۸، ص ۱۹۸.
۲۰. جامع الأخبار، شعیری، محمد بن محمد، مطبعة حیدریة، نجف، ص ۱۶.
۲۱. مفاتیح الغیب، ج ۲۴، ص ۵۳۷.
۲۲. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۵، ص ۱۱۸- ۱۱۹.    
۲۳. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۵، ص ۱۰۸- ۱۰۹.    
۲۴. قرب الإسناد، حمیری، عبد الله بن جعفر، مؤسسة آل البیت (ع)، قم، ص ۵۶.    
۲۵. توبه/سوره۹، آیه۱۱۳.    
۲۶. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۵، ص ۱۰۸.    
۲۷. شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، نشر مشعر، تهران، ج ۱، ص ۲۶۱.
۲۸. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۵، ص ۹۹.    
۲۹. الأنوار و مفتاح السرور و الأفکار فی مولد النبیّ المختار، بکری، احمد بن عبد الله، محقق و مصحح:روحانی، احمد، دار الشریف الرضی، قم، ص ۱۱۷ - ۱۱۸.



پایگاه اسلام کوئست    






جعبه ابزار