امام و تلاوت قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تلاوت قرآن،
امام حسین علیه‌السلام، مدینه،
مکه، کربلا.
پرسش: امام حسین ـ علیه‌السلام ـ هنگام عزیمت از
مدینه تا مکه و مکه تا کربلا چه آیاتی را به تناسب حادثه تلاوت فرمود؟
پاسخ: با تحقیق در منابع تاریخی و حدیثی چنین برمی‌آید که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در مسیر حرکتشان از مدینه تا
کربلا در جایگاه‌های مختلف به تناسب، آیاتی را تلاوت فرمودند.
با تحقیق در
منابع تاریخی و
حدیثی که ما به آنها دست‌رسی داشتیم؛ چنین برمی‌آید که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در مسیر حرکتشان از مدینه تا
کربلا در جایگاه‌های مختلف به تناسب آیاتی را تلاوت فرمود که در دو قسمت از
مدینه به
مکه و از مکه به کربلا بیان می‌شود.
آیاتی که
امام حسین علیه‌السلام هنگام خروج از مدینه و رهسپار شدن به‌سوی مکه خواندند، عبارت‌اند از:
در شب یک‌شنبه بیست و هشتم
ماه رجب، هنگام خروج از مدینه و رهسپار شدن به‌سوی مکه که فرزندان، برادرزادگان و برادرانش نیز با بیشتر خاندانش همراه او بودند، جز برادرش
محمد بن حنفیه، این آیه شریفه را
قرائت فرمود:
«
فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً یَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّنی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمینَ؛
موسی ترسان و نگران از آنجا بیرون رفت (در‌حالی‌که) می‌گفت: «پروردگارا! مرا از گروه ستم‌کاران نجات بخش».
طبق این آیه، حضرت
موسی علیه‌السلام برای رهایی از
شر فرعونیان از
مصر به‌سوی
مدین خارج شد.
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ با خواندن این
آیه حال خروج خود را از شهر مدینه به حال خروج حضرت موسی ـ علیه‌السلام ـ از مصر تشبیه کرده که آن حضرت از
ترس فرعون مصر ناچار به ترک شهر و دیار و فرار از شهر گردید و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ نیز به خاطر
فرعون زمان خود مجبور به ترک دیار و خانه و کاشانه خود شد.
وقتی آن حضرت در ماه شعبان داخل در مکه شد، این آیه شریفه را خواند:
«
وَ لَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقاءَ مَدْیَنَ قالَ عَسی رَبِّی أَنْ یَهْدِیَنی سَواءَ السَّبیل؛
و چون به‌سوی (شهر) مَدْیَن رو نهاد (با خود) گفت: «
امید است پروردگارم مرا به راه راست
هدایت کند».
آیاتی که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در مسیر رهسپار شدن به‌سوی
عراق و
کربلا به مناسبت‌هایی قرائت فرمود، به شرح زیر است، و گفتنی است که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در این مسیر به کوفه نرفت.
وقتی امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از مکه بیرون آمد، فرستادگان
عمرو بن
سعید بن
عاص به فرمان‌دهی
یحیی بن سعید راه آن حضرت را گرفتند و گفتند: «باز گرد! کجا می‌روی؟» اما امام حسین ـ علیه‌السلام ـ مقاومت کرد و روان شد و دو گروه به جلوگیری هم‌دیگر پرداختند و تازیانه‌ها به یک‌دیگر زدند. حسین ـ علیه‌السلام ـ و یاران آن حضرت به سختی مقاومت کردند. پس از آن، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به راه خویش رفت که بر او فریاد زدند: «ای حسین! مگر از خدا نمی‌ترسی؟ از
جماعت بیرون می‌شوی و میان این امت
تفرقه می‌اندازی!»، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ این آیه شریفه را خواند:
«
لِی عَمَلِی وَ لَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنْتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَ أَنَا بَرِی‌ءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ؛
عمل من برای من، و عمل شما برای شماست! شما از آنچه من انجام می‌دهم بیزارید و من (نیز) از آنچه شما انجام می‌دهید بیزارم»!
در اثنای سفر امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به عراق خبرهای ناگواری به
امام علیه‌السلام رسید که کشته شدن جناب
مسلم بن عقیل،
هانی،
قیس بن مسهر صیداوی و
عبدالله بن یقطر از آن جمله بود.
وقتی خبر شهادت قیس بن مسهر صیداوی را به حضرت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ دادند، چشم‌هایش پر از
اشک شد و این آیه شریفه را تلاوت کردند:
«
مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِیلا؛
در میان
مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بستند صادقانه ایستاده‌اند بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت
شهادت نوشیدند)، و بعضی دیگر در انتظارند و هرگز تغییر و تبدیلی در
عهد و پیمان خود ندادند».
عبدالله و منذر اسدی وقتی در ثعلبیه
(«ثعلبیه»؛ نام یکی از منزلگاه‌های نزدیک کوفه است که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ در مسیر خود از آنجا گذشت. این مکان، به نام
ثعلبه، مردی از بنی‌اسد است که در آنجا فرود آمده و ساکن شده و چشمه‌ای حفر کرده بود؛ در این محل که قناتی داشته، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بار افکند و یک شب آنجا ماند).
به امام حسین ـ علیه‌السلام ـ
خبر شهادت
مسلم بن عقیل و هانی را دادند، امام ـ علیه‌السلام ـ فرمود: «
إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ؛
ما از آنِ خداییم و به‌سوی او باز می‌گردیم».
و امام ـ علیه‌السلام ـ و پیوسته این جمله را تکرار می‌فرمود.
پس از آن‌که
عبیدالله بن حر جعفی دعوت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را نپذیرفت و گفت اسبم را به شما
هدیه می‌دهم، امام از وی روی گرداند و فرمودند: «حال که در راه ما از نثار جان دریغ می‌کنی، ما نیز به مال تو نیازی نداریم»، سپس این
آیه را
تلاوت فرمود:
«
وَ ما کُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُداً؛ و من هیچ‌گاه گمراه‌کنندگان را دستیار خود قرار نمی‌دهم!».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تلاوت قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۷/۱۹.
