اقتدای امام حسن و امام حسین به مروان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نماز، اقتدای،
امام حسن،
امام حسین،
مروان بن حکم.
پرسش: آیا حدیثی که در کتب شیعی در خصوص «نماز خواندن امام حسن و امام حسین (علیه‌السّلام) پشت سر مروان ابن حکم» ذکر شده است،
موثق است؟
پاسخ: روایت اقتدا کردن امام حسن و امام حسین (علیه‌السّلام) به مروان با دو متن در بعضی
منابع روایی شیعه نقل شده است که یکی از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده و دیگری از
امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام). این روایات حمل بر
تقیه می‌شوند، و در واقع تقیه یک نوع تاکتیک حساب شده برای حفظ نیروهای انسانی و هدر ندادن افراد مؤمن در راه موضوعات کوچک و کم اهمیت محسوب می‌شود.
روایت اقتدا کردن امام حسن و امام حسین (علیه‌السّلام) به مروان با دو متن در بعضی از منابع روایی شیعه نقل شده است. یک روایت از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده و دیگری ازامام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام).
روایت اول در کتاب
نوادر راوندی ذکر شده است که ترجمه روایت چنین است: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: حسن و حسین (علیه‌السّلام) بارها در
نماز جماعت به «
مروان حکم » اقتدا می‌کردند، به یکی از آنان گفتند: پدر تو وقتی به خانه بر می‌گشت آیا نماز خود را اعاده نمی‌کرد؟ (با توجه به این که پشت سر آن افراد نماز خوانده بود) فرمود: نه به
خدا؛ زیرا آنان آیه‌ای را به نمازی اضافه نمی‌کردند.
اما روایت دوم را علی بن جعفر (علیه‌السّلام) در روایتی طولانی از امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) نقل می‌کند.
شیخ حر عاملی در کتاب
وسائل الشیعه آن فراز از روایت را که مورد بحث است، چنین نقل می‌کند: امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) فرموده: امام حسن و امام حسین (علیهما السّلام) به مروان اقتدا می‌کردند و ما هم به آنها (جائران وقت) اقتدا می‌کنیم.
روایت اول را مرحوم راوندی از کتاب
الجعفریات (الاشعثیات) نقل می‌کند:
محمد بن محمد بن اشعث کوفی روایت کرده او که به
مصر مسافرت کرده بود، در درس موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) شرکت کرد و همان جا بود که تصمیم گرفت کتاب الجعفریات را که بیشتر روایاتش از طریق موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) است، روایت کند که اتفاقا روایت مذکور را هم با همین اسناد از
امام صادق (علیه‌السّلام) در کتابش نقل کرده است. سخنان بزرگانی همچون
علامه حلی، نجاشی و دیگر علمای شیعه دلالت بر وثاقت او در میان علمای شیعه دارد.
همچنین با توجه به تحقیق صورت گرفته در مورد سند روایت دوم، باید گفت روایت مذکور صحیح است؛ یعنی تمامی راویان
حدیث،
شیعه دوازده امامی عادل ضابط هستند.
اما این که چگونه
امامان معصوم (علیهم السّلام) به چنین اشخاصی اقتدا می‌کردند در پاسخ باید گفت؛ این نوع اعمال امامان حمل بر
تقیه می‌شود همچنان که
شیخ حر عاملی روایت مذکور را در «باب استحباب شرکت با تقیه در
نماز جماعت پشت سر کسی که نباید به او اقتدا کرد»، «باب استحباب حضور الجماعة خلف من لا یقتدی به للتقیة» ذکر کرده‌اند.
شایان توجه است که یکی از مسائل بسیار مهم مذهب ما تقیه است. تقیه در لغت، به معنای
صیانت، خودنگه داری و محافظت از خویش است و در اصطلاح تقیه مخفی کردن حق و مخفی نگاه داشتن اعتقاد به حق است؛ و پرده پوشی از مخالفان؛ و این که در مقابل ایشان کاری را که به
دین یا دنیای تو ضرر می‌رساند انجام ندهی. در واقع تقیه یک نوع تاکتیک حساب شده برای حفظ نیروهای انسانی و هدر ندادن افراد
مؤمن در راه موضوعات کوچک و کم اهمیت محسوب می‌شود.
در مورد اهمیت تقیه روایات فراوانی وارد شده است که برای نمونه به ذکر چند روایت بسنده می‌کنیم.
۱.
امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «تقیه از برنامه‌های دین من و پدران من است و کسی که به وظیفه تقیه عمل نکند، ایمان ندارد».
۲. امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «خداوند به چیزی محبوب‌تر از تقیه پرستش نشده است».
۳.
شیخ صدوق نقل می‌کند که امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: «اگر بگویی تارک تقیه مثل تارک نماز است، راست گفته‌ای».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «اقتدای امام حسن و امام حسین به مروان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۲۸.
