پرسش: کتب اربعه (کافی، تهذیب الاحکام، استبصارو من لا یحضره الفقیه) که از بهترین و معتبرترین کتب احادیث شیعه است: «و هی التی مرجع الامامیة فی اصولهم و فروعهم من الصدر الاوّل الی هذا الزمان» علت این اعتبار در نزد علمای شیعه چیست؟
پاسخ: علت اصلی اعتبار کتب اربعه این است که از اصول اربعماة که به دید ائمهمعصومین (علیهمالسلام) از جمله امام رضا (علیهالسلام) رسیده است، اخذ شدهاند و عین همان روایات به صورت دستهبندی شده و با ذکر سند در کتب اربعه منعکس شدهاند و موجود میباشند. همچنین بیشتر روایات آن دارای سند صحیح یا دستکم ممدوح و موثق باشند و حتی بعضی اخباریمسلکان تمام آن را صحیح میدانند. در هر روایت، یا تمام راویان آن عادل و امامیاند و یا بعضی راویان آن، موثق یا ممدوح هستند.
[۳]طباطبایی، سید محمدحسین، شیعه در اسلام، ص۱۱، پاورقی، قم، دارالتبلیغ اسلامی، ۱۳۴۸ش.
کتابهای مذکور آشکار نمیشدند، تا در زمان عمربن عبدالعزیز که شاگردان امام صادق (علیهالسلام) احادیث زیادی را جمعآوری نمودند که در مجموعه چهارصد کتاب به نام «الاصول» گردآوری شده
[۴]عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج۱، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.
[۵]پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، ص۳۳۲ـ۳۳۳، قم، مؤسسه اما صادق (علیهالسلام)، چاپ دوم، ۱۳۷۴.
و ابان بن تغلب سی هزار حدیث نقل نمودهاند. بعدها در زمان امام رضا (علیهالسلام) احادیث جدید در «جوامع» تهیه شد. در اوایل قرن چهارم، عدهای از بزرگان شیعه از احادیث موجود در این اصول و جوامع، کتب اربعه یادشده و «مدینة العلم» ابیجعفر صدوق را تألیف کردند.
[۶]عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج۱، ص۵ به بعد (مقدمه)، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ۱۳۹۱.
امتیاز دیگر کتب اربعه این است که بیشتر روایات آن دارای سند صحیح یا لااقل ممدوح و موثق باشند و حتی بعضی اخباریمسلکان تمام آن را صحیح میدانند.در هر روایت، یا تمام راویان آن عادل و امامیاند و یا بعضی راویان آن، موثق یا ممدوح هستند.